Dalgıç pompa nasıl çalışır?

Dalgıç Pompa Nasıl Çalışır?

Dalgıç pompa, adından da anlaşılacağı gibi suyun içine dalarak çalışan bir pompa türüdür. Kuyulardan, sondajlardan, derin su depolarından veya su baskını yaşanan alanlardan suyu çekmek için kullanılırlar. Temel çalışma prensibi, motor ve pompa kısmının tek bir gövdede birleşerek suyun içinde погружулmasıdır. Bu sayede hem motorun soğuması sağlanır hem de pompa, su kaynağına en yakın noktada konumlanarak verimli bir emiş gerçekleştirir.

İşin özü şu: Dalgıç pompa suya daldırıldığında, motor devir alarak pompa çarklarını (impeller) çevirir. Bu çarklar, suya bir kuvvet uygulayarak suyu emme bölümünden içeri alır ve yüksek basınçla deşarj borusuna doğru iter. Bu itme gücü, suyun pompa içindeki kanallar boyunca yükselmesini sağlar. Su ne kadar derinden çekilecekse, pompa o kadar güçlü olmalıdır. Örneğin, 50 metrelik bir kuyu için kullanacağınız dalgıç pompa ile 100 metrelik bir kuyu için kullanacağınız pompa arasında güç ve basma yüksekliği açısından belirgin farklar olacaktır. Pompaların üzerinde genellikle kaç metreden su çekebileceği (basma yüksekliği) ve saatte ne kadar su basabileceği (debi) gibi bilgiler yazar. Bunlara dikkat etmek önemlidir.

Dalgıç Pompa Tipleri ve Yapısal Özellikleri

Piyasada genellikle iki ana tip dalgıç pompa görürsün: santrifüj dalgıç pompalar ve vidalı (helezonlu) dalgıç pompalar.

• Santrifüj Dalgıç Pompalar: Bunlar en yaygın olanlardır. İçlerindeki çarklar (impeller) dönerek suyu dışarı doğru fırlatır. Genellikle daha yüksek debili işler için tercih edilirler. Birkaç kademeli (çoklu çarklı) olanları da bulunur; bu, basma yüksekliğini artırmak için kullanılır.
• Vidalı (Helezonlu) Dalgıç Pompalar: Bunlar, bir rotoru (vida) çevirerek suyu tahliye borusuna doğru iten bir stator içinde hareket ettirir. Daha çok çamurlu veya içinde az miktarda katı madde bulunan suları çekmek için uygundurlar. Kuyu suyu, sondaj suyu gibi temiz su uygulamaları için santrifüj pompalar daha sık kullanılır.

Pompanın gövdesi genellikle paslanmaz çelikten yapılır ki suyun korozif etkisine karşı dayanıklı olsun. Motor kısmı, su geçirmez şekilde tasarlanmıştır ve genellikle yağ dolu olabilir. Bu yağ, hem motorun soğumasına yardımcı olur hem de sızdırmazlığı sağlar. Pompanın emiş ağzı, suyun rahatça girebileceği şekilde tasarlanmış olup, genellikle bir filtre ile korunur ki iri parçacıkların pompanın içine girmesi engellensin.

Dalgıç Pompa Bağlantıları ve Koruma Sistemleri

Dalgıç pompanın çalışması için gerekli olan elektrik bağlantısı ve su çıkış bağlantısı kritik öneme sahiptir. Pompanın suya indirilmeden önce elektrik kablosunun sağlamlığı ve doğru bir şekilde yapılmış yalıtımı kontrol edilmelidir. Bu kablolar genellikle özel olarak suya dayanıklı üretilir. Su çıkışı için ise genellikle standart dişli bağlantıları kullanılır. Borunun çapının, pompanın çıkışına uygun olması verimlilik açısından önemlidir. Yanlış çapta bir boru kullanmak, suyun akışını engelleyerek hem debiyi düşürebilir hem de pompanın aşırı ısınmasına neden olabilir.

Deneyimlerime göre, dalgıç pompaların ömrünü uzatmanın en önemli yollarından biri, onları uygun koruma sistemleriyle kullanmaktır. En sık karşılaşılan sorunlardan biri, su seviyesinin düşmesi durumunda pompanın susuz çalışmasıdır. Susuz çalışma, motorun aşırı ısınmasına ve yanmasına yol açar. Bunu önlemek için:

• Seviye Şalterleri: Kuyunun veya deponun içine yerleştirilen bu şalterler, su seviyesi belirli bir noktanın altına düştüğünde pompanın elektrik bağlantısını otomatik olarak keser.
• Termik Koruma: Pompa motorunun içinde bulunan termik röleler, motor aşırı ısındığında devreyi keserek yanmasını önler. Ancak bu genellikle son çaredir, asıl önlem seviye şalterleridir.
• Faz Koruma: Elektrik şebekesindeki voltaj dalgalanmalarına veya faz sırası hatalarına karşı motoru korur. Özellikle trifaze dalgıç pompalarda önemlidir.

Bir diğer önemli nokta, pompaların genellikle bir çekvalf ile birlikte kullanılmasıdır. Çekvalf, pompa durduğunda suyun geri akmasını engelleyerek pompanın her çalıştığında yeniden su doldurma ihtiyacını ortadan kaldırır ve basma hattındaki suyun sabit kalmasını sağlar. Bu, pompanın daha az zorlanmasına ve daha verimli çalışmasına yardımcı olur.

Dalgıç Pompa Seçimi ve Kullanım İpuçları

Doğru dalgıç pompayı seçerken en önemli iki faktör, ihtiyacın olan basma yüksekliği ve debidir. Kuyu derinliğin, suyun basılacağı yerin yüksekliği ve borulardaki sürtünme kayıpları basma yüksekliğini belirler. Bir diğer yandan, birim zamanda ne kadar suya ihtiyacın olduğu da debi ihtiyacını ortaya koyar.

Örnek vermek gerekirse, bahçeni sulamak için günde 1000 litre su yeterliyse ve kuyu derinliğin 30 metre ise, buna uygun bir pompa seçmelisin. Eğer 100 metrelik bir kuyudan evin tüm su ihtiyacını karşılamak istiyorsan, hem daha yüksek basma yüksekliğine sahip hem de daha yüksek debili bir pompa seçmen gerekecektir.

Bazı pratik ipuçları:

• Pompayı suya indirmeden önce etrafındaki kabloların ve boruların sıkıca bağlı olduğundan emin ol.
• Pompanın asla susuz çalışmadığından emin ol. Özellikle yağmur suyundan beslenen veya şebeke suyu seviyesi düşebilen yerlerde seviye kontrolü çok önemlidir.
• Pompanın emiş ağzının etrafında yeterli boşluk olduğundan emin ol. Etrafına bir filtre kafesi veya kaba pislik tutucu yerleştirmek, pompanın ömrünü uzatır.
• Elektrik bağlantılarını mutlaka yetkili bir elektrikçi tarafından yaptır. Su ve elektrik asla şakaya gelmez.
• Pompanın üzerine aşırı yük bindirmemek için, seçtiğin pompanın debi ve basma yüksekliği özelliklerinin senin ihtiyacınla birebir örtüştüğünden emin ol. Biraz fazla kapasiteli almak genelde daha iyidir ama aşırı kapasite de enerji israfına yol açar.

Deneyimlerime göre, iyi bir bakım ve doğru kullanım ile dalgıç pompalar yıllarca sorunsuz hizmet verebilirler.