Sempati ne demek psikoloji?

Sempati: Empati ile Karıştırılan Ama Farklı Bir Duygu

Sempati, aslında başkasının yaşadığı bir duygu durumunu anlamak değil, o duyguya karşı yanıt vermektir. Yani bir kişi üzgünse, sen de onun üzüntüsünü hissetmek yerine, "Ne kadar üzücü bir durum," deyip ona karşı bir yardım veya destek isteği duyarsın. Aradaki temel farkı anlamak önemli. Empati, "Senin yerinde olsam ne hissederdim?" sorusuna cevap ararken, sempati daha çok "Onun bu durumuna ne diyebilirim, nasıl yardımcı olabilirim?" üzerine odaklanır.

Deneyimlerime göre, insanlar sempatiyi genellikle yardımseverlik ve şefkatle karıştırır. Elbette bu duygular sempatiyi destekler ama sempati tek başına bu değildir. Örneğin, bir arkadaşının işini kaybettiğini duyduğunda, onun yerine kendini koyup o anki çaresizliği, endişeyi hissetmek empatiyse, "Ah, ne kötü bir durum! Ona nasıl destek olabilirim, bir iş bulmasına yardım edebilir miyim?" diye düşünmek sempadir. Bu, karşındakinin duygusuna bir tepkidir, onunla aynı duygusal frekansta olmak değildir.

Sempati Neden Önemli?

Sempati, sosyal bağlarımızın güçlenmesinde kilit rol oynar. İnsanlar olarak birbirimize destek olmak, zor zamanlarda yan yana durmak, toplumun temel taşlarından biridir. Sempati, bu desteğin itici gücüdür. Bir araştırmaya göre, insanların %70'i zor zamanlarında aldıkları sempatik tepkilerin kendilerini daha iyi hissettirdiğini belirtiyor. Bu, sadece sözlü olarak "Geçmiş olsun" demekle kalmayıp, gerçekten o kişinin yanında olduğunu hissettirmektir.

Deneyimlerime göre, sempati eksikliği, insanları yalnız ve anlaşılmamış hissettirebilir. Eğer bir yakınınız önemli bir sınavdan kaldıysa ve sen "Zaten bu sınav zordu, bir dahakine daha iyi hazırlanırsın," diyorsan, bu bir sempati ifadesidir. Kendi yerine koyup onun hayal kırıklığını, çabasının boşa gittiği hissini yaşamaya çalışıyorsan (empati), bu daha derin bir bağ kurar. Ama sempati, "Canını sıkma, birlikte çalışırız ve bir dahaki sefere kazanırsın," gibi bir destekle daha somut bir hal alır.

Sempatiyi Nasıl Geliştirebilirsin?

Sempati, doğuştan gelen bir özellik olmanın yanı sıra geliştirilebilen bir beceridir. İşte sana birkaç pratik öneri:

• Aktif Dinleme Alışkanlığı Edin: Karşındaki konuşurken sadece duymakla kalma, anlamaya çalış. Göz teması kur, başınla onaylama işaretleri ver ve anlattıklarını özetleyerek doğru anlayıp anlamadığını kontrol et. Örneğin, arkadaşın dertleşirken sözünü kesmeden, "Yani sen şunu demek istiyorsun, değil mi?" gibi ifadeler kullanmak, onu dinlediğini gösterir.
• Farklı Bakış Açılarını Anlamaya Çalış: Herkesin olaylara bakış açısı farklıdır. Senin doğru bulduğun bir şey, başkası için yanlış olabilir. Bu farklılıklara saygı duymak ve neden böyle düşündüklerini anlamaya çalışmak, sempatiyi besler. Bir tartışma anında, karşı tarafın argümanlarını dinlerken "Ben olsam şöyle yapardım ama onun bakış açısıyla bu da mantıklı olabilir," diye düşünmek önemlidir.
• Yardım Etme Fırsatlarını Kovalayın: Çevrendeki insanların küçük de olsa ihtiyaçlarına cevap vermeye çalış. Bir komşunun market poşetlerini taşımak, arkadaşının ödevine yardım etmek gibi eylemler, sempatiyi eyleme dökmektir. Bu küçük jestler, büyük farklar yaratır.
• Empati Egzersizleri Yapın: Okuduğun bir kitaptaki karakterin veya izlediğin bir filmdeki sahnedeki kişinin yerine kendini koymaya çalış. Onların neler hissetmiş olabileceğini düşünmek, empati kaslarını güçlendirir. Bu, zamanla sempati becerini de artıracaktır.

Sempati ve Empati Arasındaki İnce Çizgi

Deneyimlerime göre, sempati ve empati arasındaki ayrımı net yapmak, daha sağlıklı ilişkiler kurmamıza yardımcı olur. Empati kurduğumuzda, bazen karşıdaki kişinin duygusal yükünü omuzlayabiliriz ve bu bizi yorabilir. Sempati ise bu yükü paylaşmak yerine, ona destek olmak ve çözüm odaklı olmaktır.

Örneğin, bir arkadaşın ailevi bir sorun yaşıyor ve kendini çok çaresiz hissediyor. Eğer sen de onun çaresizliğini birebir hissedersen (empati), sen de bunalabilirsin. Ama sempatiyle yaklaştığında, "Bu durumun ne kadar zorlayıcı olduğunu anlıyorum. Bu süreçte sana nasıl yardımcı olabilirim? Belki sadece yanına oturup seni dinleyebilirim ya da birlikte bir çözüm yolu bulabiliriz," dersin. Bu, hem sana hem de ona iyi gelir.

Unutma, hem sempati hem de empati, insan ilişkilerinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Hangisinin daha uygun olduğunu duruma göre belirlemek, daha bilinçli ve etkili iletişim kurmanı sağlar.