Tezler nereden bulunur?

Tezlere Ulaşmanın Yolları

Tez bulmak, özellikle akademik bir araştırma yaparken veya merak ettiğin bir konunun derinliklerine inmek istediğinde can sıkıcı olabilir. Ama endişelenme, deneyimlerime göre birkaç etkili yol var.

Üniversite Kütüphaneleri ve Veritabanları

Her şeyin başında, üniversite kütüphaneleri en güvenilir kaynaklar. Kendi üniversitenin kütüphanesini mutlaka ziyaret et. Sadece basılı tezler değil, birçok üniversitenin dijital arşivleri de var. Bu dijital arşivlere genellikle üniversitenin ağı üzerinden veya VPN ile uzaktan erişim sağlayabilirsin.

Eğer kendi üniversitenin arşivinde aradığını bulamazsan, diğer üniversitelerin kütüphanelerinin çevrimiçi kataloglarını da kontrol etmelisin. Özellikle büyük üniversitelerin (örneğin ODTÜ, Boğaziçi, İstanbul Üniversitesi gibi) arşivleri oldukça geniş olur.

Bir diğer önemli kaynak ise akademik veritabanları. Bunların bazıları abonelik gerektirir ama üniversiteler genellikle bu aboneliklere sahiptir.

* ProQuest Dissertations & Theses Global: Dünyanın dört bir yanından milyonlarca tezi barındıran devasa bir veritabanı. ABD'deki tezlerin büyük bir çoğunluğu burada bulunur.

* EBSCOhost (Academic Search Complete, ERIC): Eğitim bilimleri, sosyal bilimler ve birçok farklı alanda binlerce makale ve tezin bulunduğu platformlar.

* ULAKBİM TR Dizin: Türkiye'deki üniversitelerde hazırlanan tezleri ve hakemli dergilerdeki makaleleri bulabileceğin önemli bir kaynak. Genellikle ücretsiz erişim sunar.

Bu veritabanlarında anahtar kelimeleri doğru kullanmak çok önemli. Örneğin, sadece "yapay zeka" yerine "yapay zeka ve eğitimde kullanımı" gibi daha spesifik aramalar yapabilirsin. Rakamlara gelince, sadece Türkiye'deki üniversitelerin değil, dünyadaki üniversitelerin de on milyonlarca tezi olduğunu düşünürsek, bu veritabanlarının ne kadar değerli olduğunu anlarsın.

Ulusal Tez Merkezi ve Cumhurbaşkanlığı Dijital Arşivleri

Türkiye'de tez bulmanın en merkezi noktası YÖK Ulusal Tez Merkezi'dir. Burası, Türkiye'deki tüm üniversitelerde hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezlerinin dijital kopyalarını barındırır. Arama arayüzü oldukça kullanışlıdır ve konuya, üniversiteye, enstitüye göre filtreleme yapabilirsin. Deneyimlerime göre, aradığın çoğu tezi burada rahatlıkla bulabilirsin.

Bunun yanı sıra, Milli Kütüphane Dijital Arşivleri de özellikle eski dönemlere ait araştırmalar ve tezler için değerli bir kaynak olabilir. Cumhurbaşkanlığı Dijital Arşivleri ise daha çok tarihi belgeler ve Osmanlıca tezler için faydalı.

Diğer Üniversitelerin Katalogları ve Akademik Ağlar

Eğer belirli bir üniversiteden tez arıyorsan, o üniversitenin kendi kütüphane web sitesini doğrudan ziyaret etmek en iyisidir. Birçok üniversite, kendi bünyesindeki tezleri için özel bir arama motoru sunar. Örneğin, Ankara Üniversitesi'nin kütüphane kataloğu ile Boğaziçi Üniversitesi'nin kütüphane kataloğu farklıdır ve her birinde ayrı bir külliyat bulunur.

Ayrıca, kendi alanındaki önemli akademisyenlerin web sitelerini veya yayın listelerini takip etmek de sana yol gösterebilir. Bazen akademisyenler, kendi yayınladıkları tezlere veya öğrencilerin tezlerine doğrudan link verebilirler. Araştırma yaptığın konuyla ilgili önde gelen hocaları Google Scholar gibi platformlarda bularak onların çalışmalarına bakabilirsin. Bu, tezlere ulaşmanın yanı sıra, o alandaki güncel araştırmaları da görmeni sağlar.

Son olarak, sosyal medya platformlarındaki akademik gruplar veya forumlar da bazen tez paylaşımı veya arayışı için kullanılabilir. Ancak bu kaynakları kullanırken bilginin doğruluğunu teyit etmek her zaman önemlidir.