Bacakta his kaybı neden olur?
Bacakta His Kaybının Ardındaki Nedenler ve Yapılacaklar
Bacaklarında bir karıncalanma, uyuşma veya tamamen bir his kaybı mı yaşıyorsun? Bu durum oldukça rahatsız edici olabilir ve altında yatan birkaç sebep bulunabilir. Deneyimlerime göre, bu hissizlik genellikle sinir sistemindeki bir sorunun işareti. Gelin, bu nedenlere ve ne yapabileceğine yakından bakalım.
Sinir Sıkışmaları: En Yaygın Sebep
Bacakta his kaybının en sık rastlanan nedenlerinden biri, sinirlerin baskı altında kalmasıdır. Bu baskı, omurgan veya bacağın kendisindeki çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Örneğin:
- Bel Fıtığı (Disk Hernisi): Omurlar arasındaki disklerin yerinden oynaması ve yakındaki sinirlere baskı yapması durumudur. Özellikle L4-L5 veya L5-S1 seviyelerindeki fıtıklar, bacaklara yayılan siyatik sinirini etkileyerek uyuşma, karıncalanma ve ağrıya neden olabilir. Bu durum, bazen %50 oranında bacak hareketlerinde de kısıtlamaya yol açabilir.
- Spinal Stenoz: Omurganın daralması sonucu sinir köklerinin sıkışmasıdır. Bu genellikle yaşlanmaya bağlı dejeneratif değişikliklerle ilişkilidir.
- Periferik Sinir Sıkışmaları: Bacak boyunca uzanan sinirlerin (örneğin, siyatik siniri veya peroneal sinir) dışarıdan gelen bir baskı nedeniyle sıkışmasıdır. Uzun süre aynı pozisyonda oturmak veya belirli aktiviteler bu tür sıkışmalara yol açabilir. Örneğin, uzun süreli bacak bacak üstüne atma bile peroneal sinire baskı yaparak ayağın dış kısmında uyuşmaya neden olabilir.
Ne Yapmalı? Eğer bel fıtığı veya benzeri bir durumdan şüpheleniyorsan, bir nöroloji veya beyin cerrahisi uzmanına görünmen çok önemli. Fizik tedavi ve doktorun önereceği egzersizler, sinir üzerindeki baskıyı azaltmada etkili olabilir. Gerekirse cerrahi müdahale de düşünülebilir.
Diyabetik Nöropati: Şeker Hastalarının Korkulu Rüyası
Kontrolsüz şeker hastalığı (diyabet), vücuttaki ince sinir tellerine zarar verebilir. Buna diyabetik nöropati denir. Bu durum genellikle ayaklarda başlar ve yukarı doğru ilerleyebilir. Belirtileri şunlardır:
- Ayaklarda ve bacaklarda karıncalanma, yanma veya uyuşma.
- Hissedilen sıcaklık veya soğuklukta değişiklikler.
- Dokunmaya karşı aşırı hassasiyet veya tam tersi hissizlik.
- Denge kaybı ve düşme riski.
Diyabetik nöropati, diyabetli hastaların yaklaşık %60-70'inde görülebilen ciddi bir komplikasyondur. Yüksek kan şekeri seviyelerinin uzun sürmesi, sinirlerin beslenmesini bozarak bu hasara yol açar.
Ne Yapmalı? En önemli adım, kan şekeri seviyelerini sıkı bir şekilde kontrol altında tutmaktır. Doktorunun önerdiği diyeti uygulamak, düzenli egzersiz yapmak ve ilaçlarını düzenli kullanmak çok önemlidir. Ayak bakımına özen göstermek, yaraları önlemek açısından hayati derecede önemlidir. Doktorun, sinir ağrısını hafifletmek için ilaçlar da reçete edebilir.
Dolaşım Sorunları: Damarlardaki Tıkanıklıklar
Bacaklara yeterli kan gitmemesi de his kaybına neden olabilir. Kan, sinirlere oksijen ve besin taşıyan ana araçtır. Dolaşımın bozulduğu durumlar şunlardır:
- Periferik Arter Hastalığı (PAH): Bacaklardaki atardamarların daralması veya tıkanması durumudur. Bu genellikle ateroskleroz (damar sertliği) nedeniyle olur. Yürürken baldırda ağrı (klaudikasyon) en bilinen belirtisidir ama aynı zamanda hissizlik ve soğukluk da görülebilir. PAH, 65 yaş üstü insanların yaklaşık %20'sini etkileyebilir.
- Derin Ven Trombozu (DVT): Bacaklardaki derin toplardamarlarda pıhtı oluşmasıdır. Bu durum, genellikle bacakta şişlik ve ağrı ile kendini gösterse de, bazen sinirlerin sıkışması nedeniyle his kaybına da yol açabilir. DVT, pulmoner emboli riskini artırdığı için acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur.
Ne Yapmalı? Eğer dolaşım sorunlarından şüpheleniyorsan, bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurmalısın. Sigara kullanımı, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi risk faktörlerini yönetmek dolaşım sağlığını iyileştirir. Düzenli egzersiz ve doktorunun önereceği ilaçlar (örneğin kan sulandırıcılar veya damar genişleticiler) faydalı olabilir.
Diğer Olası Nedenler
Yukarıdaki yaygın nedenlerin yanı sıra, bacakta his kaybına yol açabilecek başka durumlar da mevcuttur:
- Multipl Skleroz (MS): Beyin ve omurilikteki sinir liflerinin etrafındaki miyelin kılıfın hasar gördüğü bir otoimmün hastalıktır. Bacaklarda uyuşma ve his kaybı MS'in erken belirtilerinden biri olabilir.
- Vitamin Eksiklikleri: Özellikle B12 vitamini eksikliği, sinir sistemi fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek uyuşma ve karıncalanmaya neden olabilir. Günlük B12 ihtiyacı yaklaşık 2.4 mikrogramdır.
- Bazı İlaçların Yan Etkileri: Kemoterapi ilaçları veya bazı antibiyotikler, nöropatiye yol açabilir.
- Travma veya Yaralanmalar: Bacağa alınan darbeler veya kırıklar da sinirlere zarar vererek his kaybına neden olabilir.
Ne Yapmalı? Bu tür durumlarda doğru teşhis için mutlaka doktor kontrolü şarttır. Kan tahlilleri ve görüntüleme yöntemleri ile altta yatan neden belirlenir ve buna yönelik tedavi planlanır. Eğer bir ilaç kullanıyorsan ve bu yan etkiden şüpheleniyorsan, doktorunla konuşarak alternatif ilaçları değerlendirebilirsin.
Unutma, bacakta his kaybı genellikle basit bir durum olmasa da, erken teşhis ve doğru tedavi ile birçok sorunun üstesinden gelinebilir. Vücudunu dinle ve ihmal etme.