Hünkar İskelesi Antlaşması kimler arasında imzalandı?

Hünkar İskelesi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyıldaki dış politikası açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Bu antlaşma, dönemin siyasi dengelerini derinden etkilemiş ve Osmanlı Devleti'nin Rusya ile olan ilişkilerinde yeni bir sayfa açmıştır. Peki, bu tarihi öneme sahip Hünkar İskelesi Antlaşması kimler arasında imzalandı ve hangi koşullar altında ortaya çıktı?

Antlaşmanın Tarafları: Osmanlı ve Rusya

Hünkar İskelesi Antlaşması, 8 Temmuz 1833 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında imzalanmıştır. Antlaşmanın temel amacı, iki devlet arasındaki işbirliğini ve güvenliği sağlamaktı. O dönemde Osmanlı Devleti, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanı ile iç sorunlarla boğuşmaktaydı. Bu durumdan faydalanmak isteyen Rusya, Osmanlı'ya yardım teklifinde bulunmuş ve bu yardım karşılığında söz konusu antlaşma imzalanmıştır.

Antlaşmanın Şartları ve Önemi

Antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'na Rusya'nın askeri yardımını öngörüyordu. Buna göre, Osmanlı Devleti herhangi bir dış tehditle karşı karşıya kalırsa, Rusya donanması ve ordusuyla Osmanlı'ya destek verecekti. Karşılığında ise Osmanlı Devleti, Rus savaş gemilerine boğazları açacak, diğer devletlerin savaş gemilerine ise kapatacaktı. Bu madde, antlaşmanın en tartışmalı ve dikkat çekici yönüydü. Zira bu durum, Osmanlı'nın boğazlar üzerindeki egemenliğini sınırlıyor ve Rusya'ya büyük bir avantaj sağlıyordu. Hünkar İskelesi Antlaşması, Rusya'nın Akdeniz'e inme ve Osmanlı üzerindeki nüfuzunu artırma fırsatı sunmuştur.

Antlaşmanın Sonuçları ve Etkileri

Hünkar İskelesi Antlaşması'nın imzalanması, Avrupa devletleri tarafından büyük bir endişeyle karşılanmıştır. Özellikle İngiltere ve Fransa, Rusya'nın Osmanlı üzerindeki bu denli etkili olmasından rahatsızlık duymuşlardır. Bu durum, ilerleyen yıllarda Osmanlı Devleti'nin dış politikasında denge arayışlarına girmesine neden olmuştur. Antlaşma, 1841 yılında imzalanan Londra Boğazlar Sözleşmesi ile yürürlükten kalkmıştır. Ancak kısa süreliğine dahi olsa, Osmanlı-Rus ilişkilerinde ve genel Avrupa siyasetinde önemli bir iz bırakmıştır.

Özetlemek gerekirse, Hünkar İskelesi Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu arasında imzalanmış, Osmanlı'ya askeri yardım karşılığında Rusya'ya boğazlarda ayrıcalık tanıyan bir antlaşmadır. Bu antlaşma, dönemin güç dengelerini etkilemiş ve Osmanlı Devleti'nin dış politikasında önemli değişikliklere yol açmıştır.