Nükleer tıp MPS nasıl yapılır?

Nükleer Tıp MPS Nasıl Yapılır?

Nükleer Tıp Myokard Perfüzyon Sintigrafisi (MPS) dediğimizde, aslında kalbinizin ne kadar iyi beslendiğini, yani ne kadar kan aldığını görüntüleme tekniğinden bahsediyoruz. Bunu anlamak için vücudunuza çok az miktarda radyoaktif madde verilir ve bu madde kalpte belirli bölgelere dağılır. Daha sonra özel bir kamera (gama kamera) bu radyoaktif maddenin yaydığı enerjiyi algılayarak kalbinizin farklı bölgelerinin ne kadar iyi perfüze olduğunu gösteren görüntüler oluşturur.

Deneyimlerime göre, MPS'nin temel mantığı oldukça basit: Kalbinizdeki kas hücreleri çalışabilmek için oksijene ve besine ihtiyaç duyar. Bu besinler kan yoluyla taşınır. Eğer kalbin bir bölgesine yeterli kan gitmiyorsa (tıkanıklık veya daralma varsa), o bölgedeki kas hücreleri yeterince çalışamaz ve bu durum görüntülemelerde "soğuk nokta" olarak kendini belli eder. Yani, nükleer tıp MPS, kalbin kanlanmasını değerlendiren, invaziv olmayan (yani damarınıza bir şey sokulmayan) bir yöntemdir.

Peki, bu işlem nasıl yapılır? Adım adım gidelim:

1. Hazırlık Süreci

MPS işlemine başlamadan önce birkaç önemli nokta var. Doktorunuz size özel talimatlar verecektir. Bunlar genellikle şunları içerir:

• Beslenme ve İlaçlar: İşlemden önceki 4-12 saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenebilir. Özellikle işlem öncesinde kalbinizin daha fazla çalışmasını sağlayacak veya engelleyecek ilaçlarınız hakkında doktorunuza bilgi vermeniz çok önemli. Beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri gibi ilaçlar işlem sonucunu etkileyebilir.
• Kafein ve Nikotin: Genellikle işlemden 24 saat önce kafeinli içeceklerden (kahve, çay, kola) ve nikotinden uzak durmanız önerilir. Bunlar da kalbinizin kanlanmasını etkileyebilir.
• Egzersiz: Eğer stres testi (ejeksiyon fraksiyonu ölçümü yapılıyorsa) yapılacaksa, işlem öncesinde hafif egzersiz yapmanız gerekebilir. Bu, kalbinizin iş yükünü artırarak kan akışındaki değişiklikleri daha net görmeyi sağlar.

Unutmayın, doktorunuzun verdiği her talimat, doğru ve güvenilir sonuçlar alabilmemiz için çok önemlidir.

1. Radyoaktif Madde Enjeksiyonu ve Görüntüleme

İşlemin en kritik ve en çok merak edilen kısmı burası. Vücudunuza verilen radyoaktif madde genellikle "teknetyum-99m (Tc-99m) işaretli sestamibi" veya "tetrofosmin" gibi maddelerdir. Bu maddeler radyasyon yayar ancak vücutta birikmez, bir süre sonra atılır. Verilen doz, radyasyona maruz kalma açısından oldukça düşüktür.

MPS, genellikle iki aşamada yapılır:

• İstirahat Perfüzyonu: İlk olarak, vücudunuza düşük bir doz radyoaktif madde enjekte edilir. Bu enjeksiyondan sonra genellikle 20-60 dakika beklenir. Bu süre zarfında radyoaktif madde kalbinize ulaşır ve orada dağılır. Ardından, gama kameranın karşısına geçer ve kalbinizin istirahat halindeyken ne kadar iyi kanlandığını gösteren görüntüler alınır. Bu görüntüleme genellikle 15-20 dakika sürer.
• Stres Perfüzyonu: İkinci aşama ise kalbinizin daha fazla çalıştığı bir durumda (stres altında) kanlanmasını değerlendirmektir. Bu stres iki şekilde sağlanabilir:
  • Egzersiz Stresi: Genellikle bir koşu bandında veya bisiklette belirli bir tempoda yürüyüş yaparak veya pedal çevirerek kalp hızınız yükseltilir.
  • Farmakolojik Stres: Eğer egzersiz yapamıyorsanız (rahatsızlık, yaş vb. nedenlerle), doktorunuz "dobutamin" gibi kalp atım hızını artıran veya "adenozin", "dipiridamol" gibi damarları genişleten ilaçlar kullanabilir. Bu ilaçlar, kalbinizin egzersiz yapmış gibi daha fazla çalışmasını sağlar.

Stres altında yeterli kan akışı sağlanıp kalp hızınız belirli bir seviyeye ulaştığında, yine radyoaktif madde enjeksiyonu yapılır (genellikle daha yüksek bir dozda) ve bu sefer de stres altındaki kalbinizin perfüzyon görüntüleri alınır. Bu işlem de yaklaşık 15-20 dakika sürer.

Bazı durumlarda, özellikle "gated SPECT" tekniği kullanıldığında, kalp atışlarınızla senkronize olarak görüntüler alınır. Bu sayede hem perfüzyon hem de kalbin pompalama fonksiyonu hakkında daha detaylı bilgi elde edilir. Deneyimlerime göre, bu özellikle kalp yetmezliği veya kapak hastalığı olan hastalarda çok faydalıdır.

1. Görüntülerin Yorumlanması ve Sonuç

Bütün bu görüntüleme aşamalarından sonra, nükleer tıp uzmanı doktorlar elde edilen görüntüleri dikkatlice inceler. İstirahat ve stres perfüzyon görüntüleri karşılaştırılır. Her iki durumda da kalbin farklı bölgelerinin ne kadar iyi kanlandığı, herhangi bir "soğuk nokta" olup olmadığı, varsa bu bölgelerin ne kadar tuttuğu ve tutulumun ne kadar şiddetli olduğu değerlendirilir.

Bu inceleme sonucunda doktorunuz şu gibi bilgilere ulaşabilir:

• Kalp kasınızın herhangi bir bölgesinde kan akışında azalma var mı?
• Bu azalma hangi bölgelerde yoğunlaşıyor?
• Egzersiz veya ilaçla kalbinizin kanlanması ne kadar artıyor?
• Kalbinizin genel pompa fonksiyonu (ejeksiyon fraksiyonu) nedir?

Elde edilen sonuçlar, anjiyo gibi daha invaziv işlemlerin gerekip gerekmediği, ilaç tedavisinin nasıl düzenleneceği veya stent/by-pass gibi müdahalelerin planlanıp planlanmayacağı konusunda önemli bir yol gösterici olur. Örneğin, stres sırasında belirgin bir perfüzyon kusuru varsa ama istirahatte düzeliyorsa, bu genellikle koroner arter hastalığında önemli bir darlığa işaret edebilir.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Bu süreci daha rahat geçirmeniz için birkaç ek önerim var:

• Sorularınızı Sorun: İşlem öncesinde teknisyene veya doktorunuza aklınızdaki tüm soruları sormaktan çekinmeyin. Ne bekleneceğini bilmek endişelerinizi azaltır.
• Rahat Kıyafetler Giyin: İşlem sırasında rahatça oturup uzanabileceğiniz, üzerinizde metal olmayan kıyafetler tercih edin.
• Bol Sıvı Tüketin (Doktorunuz İzin Verirse): İşlemden sonra vücuttan radyoaktif maddeyi daha hızlı atmanıza yardımcı olmak için bol su içmeniz önerilebilir. Ancak bunu doktorunuza danışmadan yapmayın.
• Sabırlı Olun: Tüm süreç, hazırlık dahil birkaç saat sürebilir. Özellikle ilaçların etkisini göstermesi ve görüntülerin alınması zaman alır.

Nükleer Tıp MPS, kalp sağlığınızı değerlendirmek için güvenilir ve oldukça bilgilendirici bir yöntemdir. Endişelerinizi doktorunuzla paylaşarak bu süreci başarıyla tamamlayabilirsiniz.