Saba ne demek TDK?

Saba Ne Demek TDK'ya Göre ve Günlük Hayatta Kullanımı

TDK'ya baktığımızda "saba" kelimesinin en temel anlamının "sabah" olduğunu görüyoruz. Bu, çoğunlukla Arapça kökenli bir kelime. Ama dur, işin aslı sadece bu kadar değil. Deneyimlerime göre, bu kelime Türkçede farklı bağlamlarda da karşımıza çıkıyor ve her biri ayrı bir tat katıyor.

Öncelikle, en yaygın kullanımıyla "sabah" demek. Sabah ezanı, sabah namazı gibi dini kullanımlarda sıkça rastlarız. Hatta halk arasında "saba makamı" gibi müzik terimlerinde de bu kullanıma denk gelirsin. Sabahın o sessiz, duru haliyle doğrudan bağlantılı bir kelime yani.

Diğer yandan, "saba rüzgarı" deyimi var ki, işte bu bambaşka bir boyut katıyor. Bu rüzgar, Doğu'dan esen ve genellikle hafif, tatlı bir esinti anlamına gelir. Özellikle divan edebiyatında, gazellerde, kasidelerde sıkça rastlayacağın bir imgedir. Bir sevdiğin tarafından gönderilen bir haber gibi, ya da bir teselli gibi düşün bunu. Hafif dokunuşuyla ruhu okşayan bir şey. Mesela şöyle bir dizeye denk gelirsin: "Esmedi bir saba rüzgarı gönül bağrıma." Oradaki saba, işte o ferahlatıcı, müjdeleyici esintiyi anlatır.

Bir de daha az bilinen ama oldukça ilginç bir kullanımı var: "saba kuşu". Bu, bazen "sabahat" kelimesinin başka bir varyasyonu olarak karşımıza çıkabilir ve genellikle sabahın erken saatlerinde öten, sesini duyuran kuşlara denir. Ya da bazen de işini erken yapan, her zaman hazır ve nazır olan kişiler için kullanılır. Sabahın ilk ışıklarıyla uyanan, işine koşan insanlar gibi. Bu kullanımı duyduğunda, "Aaa, bu da varmış!" diyebilirsin.

Peki, sen bu kelimeyi günlük hayatta nasıl kullanabilirsin?

• Eğer sabahleyin bir arkadaşınla buluşacaksan ve ona haber veriyorsan, "Sabahtan orada olurum" yerine, daha edebi bir hava katmak istersen, "Saba erken gelirim" diyebilirsin. Tabii ortama uygunsa bu.
• Bir şiir veya şarkı dinlerken "saba" kelimesi geçtiğinde, hemen aklına gelecek iki temel anlamı olacak: sabah vakti ya da o tatlı esinti.
• Eğer Edebiyat veya müzikle ilgileniyorsan, bu kelimenin farklı katmanlarını keşfetmek sana keyif verecektir. Divan edebiyatı metinlerini okurken "saba" geçtiğinde, bağlamına göre yorumlamaya çalış.

Unutma, bir kelimenin anlamı sadece sözlükte yazanla sınırlı kalmaz. Kullanıldığı yere, söyleyenin niyetine ve dinleyenin bilgisine göre anlamı genişler. "Saba" da tam olarak böyle bir kelime. Hem sabahın canlılığını, hem de o tatlı rüzgarın ferahlığını aynı anda barındırabiliyor.