Mutaassıp kişi ne demek?

Mutaassıp Kişi Ne Demek?

Mutaassıp dediğimiz insan tipi, belli bir görüş, inanç veya düşünce yapısına sıkı sıkıya bağlı, bu yapıyı sorgulamayan, değiştirmeyen ve hatta başkalarının da aynı şekilde düşünmesini zorlayan kişilerdir. Bu durum, dini, siyasi, sosyal veya kültürel herhangi bir konuda olabilir. Deneyimlerime göre mutaassıp bir insanı anlamak, onunla sağlıklı iletişim kurmak için öncelikle bu terimin kökenine ve anlamına bakmak gerekiyor. Arapça'dan gelen "taassub" kelimesi, bir şeye veya bir kimseye körü körüne bağlanmak, ondan başkasını beğenmemek anlamına gelir.

Taassubun Temel Nedenleri ve Özellikleri

Mutaassıp bireylerin davranışlarının altında yatan birkaç temel neden ve karakteristik özellik görüyorum. Bunlar genellikle şunlardır:

• Keskin Siyah-Beyaz Düşünce: Mutaassıp kişiler dünyayı genellikle siyah ve beyaz olarak görürler. Arada gri alanlar, farklı bakış açıları veya nüanslar onlar için pek anlam ifade etmez. Bir şey ya doğru ya yanlıştır, bir kişi ya tamamen haklıdır ya da tamamen haksız. Örneğin, siyasi bir görüşü benimsemiş bir mutaassıp, kendi partisinin yaptığı her şeyi doğru kabul ederken, muhalefetin her söylediğini şeytanlaştırma eğiliminde olabilir.
• Bilgiye Kapalı Olma: Kendi inanç sistemlerini veya düşünce yapılarını tehdit edecek yeni bilgilere veya kanıtlara karşı genellikle bir direnç gösterirler. Var olan bilgilerini pekiştiren şeyleri kolayca kabul ederken, bu yapılarını sarsabilecek bilgileri reddetme veya görmezden gelme eğilimindedirler. Bu durum, geçmişte yapılan araştırmaların %80'inin insanlarda bilinçsizce kendi görüşlerini doğrulayan kanıtlara odaklanma eğiliminde olduğunu gösteren psikolojik çalışmalarla da destekleniyor.
• Toplumsal Baskı ve Aidiyet Hissi: Bazen mutaassıp davranışlar, kişinin ait olduğu topluluğun değerlerine aşırı bağlılığından kaynaklanabilir. Kendi grubundan farklılaşmak, reddedilme korkusu yaratabilir. Bu da bireyi, grubun geneline uymak için kendi görüşlerini daha da sertleştirmeye itebilir. Aileden veya yakın çevreden gelen baskı da bu durumda önemli bir rol oynayabilir.
• Duygusal Bağlılık ve Kimlik Meselesi: Bazı inançlar veya görüşler, kişinin kimliğinin ayrılmaz bir parçası haline gelebilir. Bu durumda, o görüşe yönelik eleştiriler, kişisel bir saldırı olarak algılanır. Kişi, kendi varoluşunu sorgulandığı hissine kapılır ve bu yüzden savunmaya geçer. Örneğin, dini bir inancın sorgulanması, o kişinin tüm hayat felsefesinin ve kimliğinin reddedilmesi olarak algılanabilir.

Mutaassıp Bireylerle İletişim Kurmak

Deneyimlerime göre, mutaassıp bir insanla sağlıklı bir iletişim kurmak, genellikle sabır ve strateji gerektirir. İşte size birkaç pratik öneri:

• Anlamak İçin Dinlemek: İlk adım, kişinin ne düşündüğünü anlamaya çalışmaktır. Sözünü kesmeden, yargılamadan dinlemek önemlidir. Sorular sorarak onların bakış açılarını daha iyi kavrayabilirsiniz. "Bunu neden böyle düşünüyorsun?" veya "Bu konuda seni en çok ne etkiledi?" gibi sorular, açık kapılar bırakabilir.
• Ortak Noktalar Bulmak: Tüm anlaşmazlıklara rağmen, mutlaka bir noktada ortak bir paydada buluşabileceğiniz alanlar vardır. Bu ortak noktaları belirleyip üzerine gitmek, buzları eritmenin etkili bir yoludur. Örneğin, siyasi görüşleriniz farklı olsa bile, vatan sevgisi veya çocukların iyi geleceği gibi konularda ortak bir kaygı taşıyabilirsiniz.
• Bilgiyi Aceleye Getirmemek: Eğer bir konuda kendi görüşünüzü paylaşmak isterseniz, bunu aceleye getirmeyin. Karşı tarafın savunmaya geçmesini engelleyecek yumuşak bir dille, kanıtlara dayalı olarak sunmaya çalışın. Doğrudan karşı çıkmak yerine, "Ben bu konuda şöyle bir bilgiye denk geldim, ne dersin?" gibi yaklaşımlar daha yapıcı olabilir. Unutmayın, insanları fikirlerinden vazgeçirmek bir anda olacak bir şey değildir. Araştırmalar, insanların %90'ının tek bir argümanla ikna olmayacağını gösteriyor.
• Saygıyı Ön Planda Tutmak: En önemli nokta, kişinin kendisine ve görüşlerine saygı duymaktır. Farklı düşünmek, saygısız olmak anlamına gelmez. Karşı tarafın da sizi dinlemesini istiyorsanız, öncelikle siz onların söylediklerine saygı göstermelisiniz.

Mutaassıp Tutumun Zararları

Mutaassıp bir tutumun hem birey hem de toplum için çeşitli zararları olabilir. Birey açısından bakıldığında, bu durum sürekli bir çatışma ve hayal kırıklığı kaynağı olabilir. Kendi dar kalıplarına sıkışıp kalmak, kişisel gelişimi engeller ve dünyayı anlamak için sunduğu fırsatları kaçırmasına neden olur. Toplumsal düzeyde ise, farklılıkların bir arada yaşamasını zorlaştırır, hoşgörüsüzlüğü artırır ve ilerlemeyi yavaşlatır. Günümüzde yaşanan pek çok toplumsal kutuplaşmanın temelinde de bu türden mutaassıp yaklaşımlar yatmaktadır.