Tarık Akan kimdir aslen nerelidir?
Tarık Akan: Gerçekten Kimdi? Nereliydi?
Tarık Akan'ı sadece beyaz perdenin yakışıklı jönü olarak tanımak eksik olur. Deneyimlerime göre, o gerçekten de Anadolu'nun özünü taşıyan, sinemamızın temel taşlarından biriydi. 13 Ekim 1949'da İstanbul, Beyoğlu'nda doğmuş olsa da, kökleri Erzurum'a uzanır. Babası, eski bir asker olan Hamit Üregül, aslında Giresun'dan evlenip İstanbul'a yerleşmiş biridir. Yani Tarık Akan, bir nevi hem Karadeniz hem de Doğu Anadolu'nun renklerini taşıyan biridir.
Bu kökenlerin bilinmesi önemli çünkü Tarık Akan'ın canlandırdığı karakterlere sinemamızın önemli yönetmenlerinden Yılmaz Güney'in etkisiyle eklenen o halktan insan dokusunu daha iyi anlamamızı sağlar. Mesela, 1971'de çevrilen "Umut" filmindeki köylü karakterini düşün. Tarık Akan, o rolüyle sadece bir oyuncu olmanın ötesine geçip, Anadolu insanının çaresizliğini, umudunu ve direnişini o kadar içselleştirerek yansıtmıştı ki, izleyici onunla bütünleşiyordu.
Sanatçı Kişiliği ve Toplumsal Durum
Tarık Akan'ın kariyerine şöyle bir göz attığında, 111 film çektiğini görürsün. Bu sayı başlı başına bir başarı iken, filmlerinin içeriği de ayrıca önemli. Sadece aşk filmleriyle sınırlı kalmadı. Özellikle 1970'ler ve 80'lerde toplumsal meselelere değinen filmlerde de yer aldı. "Canım Kardeşim" (1973) gibi filmler, dönemin toplumsal gerçeklerini ve aile bağlarını işlemesi açısından öne çıkar.
Onun bu yönü, onu diğer jönlerden ayıran en önemli özelliklerden biriydi. Sanatını bir duruş olarak gördüğünü, gişe kaygısının ötesinde mesaj verme çabasında olduğunu yaşamından anlıyoruz. Örneğin, siyasi görüşlerini hiçbir zaman saklamadı ve bu durum, özellikle askeri darbeler sonrası dönemlerde onun için bazı zorlukları da beraberinde getirdi. Ama o, kendi değerlerinden taviz vermeden yoluna devam etti. Bu kararlılığı, günümüzdeki sanatçılara da ilham verebilecek bir duruş.
Kişisel Hayat ve Mirası
Tarık Akan, özel hayatında da sade ve gösterişten uzak bir yaşam sürmeyi tercih etti. Üç çocuğu vardı ve onları olabildiğince gözlerden uzak büyütmeye çalıştı. Hayatını kaybetmeden önce bile, kanserle mücadelesini büyük bir olgunlukla yürüttü. 16 Eylül 2016'da aramızdan ayrıldığında, sinemamızın bir devri de kapanmış oldu.
Eğer Tarık Akan'ı daha yakından tanımak istersen, onunla özdeşleşmiş filmlerini izlemeni öneririm. Özellikle "Hababam Sınıfı" serisindeki Damat Ferit karakteri, onun neşeli ve biraz da haylaz yönünü ortaya koyarken, "Maden" (1978) gibi filmler, onun toplumsal duyarlılığını gösterir. Bu filmleri izlerken, sadece bir oyuncuyu değil, bir dönemin ruhunu ve Anadolu'nun sesini de dinlediğini hissedeceksin.