🗞️ Manisa Haber

Hatay Türkiye ne zaman dahil oldu?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Hatay Türkiye'ye Nasıl Katıldı?

Hatay'ın Türkiye sınırlarına dahil olma süreci, özellikle 1930'lar Türkiyesi'nin uluslararası arenadaki konumunu ve milli mücadele ruhunu anlamak açısından çok önemli. Eğer sen de bu toprakların yakın tarihini merak ediyorsan, sana deneyimlerime göre bu konunun kilit noktalarını aktarayım.

Fransız Mandası ve Hatay Cumhuriyeti (1921-1938)

Birinci Dünya Savaşı sonrası, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından bugünkü Türkiye toprakları üzerinde yeni bir devlet kuruluyordu. Hatay ise Lozan Anlaşması ile Suriye'nin bir parçası olarak Fransa'nın mandası altına girdi. Ancak bölge halkı, özellikle de Türk nüfusu, bu duruma asla tam olarak alışamadı. Hatay'da yaşayan Türkler, ana vatanlarından kopuk yaşamak istemiyordu. Bu dönemde bölgede kurulan iki önemli oluşum var:

  • 1921 Ankara Anlaşması: Bu anlaşmayla Fransa, bugünkü Türkiye-Suriye sınırlarını büyük ölçüde belirledi. Hatay (o zamanki adıyla İskenderun Sancağı), özerk bir statüye sahip olsa da, Suriye'ye bağlıydı.
  • Hatay Devleti (1938): İşte burası kilit nokta. 1938'de Türkiye'nin diplomatik girişimleri ve bölge halkının da güçlü desteğiyle, Hatay'da bağımsız bir Hatay Devleti kuruldu. Bu, aslında Türkiye'ye katılma yolunda atılmış önemli bir adımdı. Hatay Devleti'nin ilk ve tek Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen'di. Bu devletin kendine özgü bir bayrağı ve anayasası vardı, ancak amacı Türkiye ile birleşmekti.

Bu süreçte Türkiye'nin tutumu oldukça kararlıydı. O dönemki Türk hükümeti, Hatay'ın Türk yurdu olduğunu ve buradaki halkın kendi kaderini belirleme hakkına sahip olduğunu vurguluyordu. Askeri olarak da hazırlıklar yapıldığı, olası bir Fransız müdahalesine karşı önlemler alındığı biliniyor.

Referandum ve Türkiye'ye Katılma (1939)

Hatay Devleti kurulduktan sonra, bölge halkının Türkiye'ye katılma iradesini netleştirmek amacıyla bir referandum yapılması kararlaştırıldı. Bu referandum 30 Haziran 1939 tarihinde gerçekleşti.

  • Referandumun Sonucu: Referandum sonucunda, Hatay halkının büyük çoğunluğu Türkiye'ye katılma yönünde oy kullandı. Bu, Türkiye Cumhuriyeti için muazzam bir diplomatik başarıydı.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kararı: Referandum sonuçlarının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi, Hatay'ın Türkiye'ye katılma kararını onayladı. 7 Temmuz 1939 tarihinde ise Hatay, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir ili haline geldi.

Bu tarih, yani 7 Temmuz 1939, Hatay'ın Türkiye Cumhuriyeti'ne resmen katıldığı gündür. Bu, Hatay için yeni bir dönemin başlangıcıydı ve bölge halkının uzun süredir beklediği ana vatana kavuşma anıydı.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Eğer sen de Hatay'ın bu tarihi sürecini daha iyi anlamak istersen, sana birkaç önerim olabilir:

  • Müzeleri Ziyaret Et: Hatay'da bulunan müzeler, özellikle Antakya Arkeoloji Müzesi, o döneme ait kalıntılar ve bilgiler sunabilir. Tarihi atmosferi solumak için bu tür yerleri gezmek harika olur.
  • Yerel Halkla Sohbet Et: Deneyimlerime göre, o döneme tanıklık etmiş veya ailelerinde bu hikayeleri dinlemiş kişilerle sohbet etmek, konuyu daha içselleştirmene yardımcı olur.
  • Tarihi Kaynakları Araştır: Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş dönemi ve dış ilişkileri üzerine yazılmış kitaplar, makaleler ve arşiv belgeleri, bu süreci çok daha derinlemesine anlamanı sağlar. Özellikle 1930'lar Türkiye'sinin dış politikasına odaklanabilirsin.

Hatay'ın Türkiye'ye katılma süreci, sadece toprak bütünlüğü meselesi değil, aynı zamanda milli kimlik ve halkın kendi geleceğini belirleme hakkı açısından da önemli bir örnek teşkil ediyor.