Kortizon içeren kremler hangileri?
Kortizon İçeren Kremler ve Bilmen Gerekenler
Eğer cildinde kızarıklık, kaşıntı veya iltihaplanma gibi sorunlar yaşıyorsan, doktorunun kortizon içeren bir krem önermiş olması muhtemel. Bu kremler gerçekten de birçok deri rahatsızlığında hızlı ve etkili çözümler sunar, ancak doğru kullanılmadığında istenmeyen yan etkileri de olabilir. Gel, bu konuya biraz daha yakından bakalım.
Kortizon Nedir ve Nasıl Çalışır?
Öncelikle kortizonun, vücudun doğal olarak ürettiği bir hormon olduğunu bilmek önemli. Stres altında olduğumuzda veya bir yaralanma olduğunda vücudumuz kortizon salgılar. İltihaplanmayı baskılama ve bağışıklık sistemini düzenleme gibi görevleri vardır. Ciltte kullandığımız kortizonlu kremler de tam olarak bu etkiyi gösterir.
* İltihabı Azaltır: Ciltteki kızarıklık, şişlik ve hassasiyet gibi iltihabi reaksiyonları baskılar.
* Kaşıntıyı Giderir: İltihabın azalmasıyla birlikte kaşıntı hissi de önemli ölçüde hafifler.
* Bağışıklık Tepkisini Bastırır: Aşırı aktif bağışıklık sisteminin cilde zarar vermesini engeller.
Bu etkileri sayesinde egzama, sedef hastalığı, alerjik dermatit gibi pek çok durumu rahatlatır.
Hangi Kortizonlu Kremler Var? (Örnekler ve Güç Dereceleri)
Kortizonlu kremler, içerdikleri kortikosteroidin türüne ve konsantrasyonuna göre farklı güç seviyelerinde gelir. Bu güç dereceleri genellikle 1’den 8’e kadar sınıflandırılır, 1 en güçlü, 8 ise en zayıf olarak kabul edilir. Doktorlar, sorunun ciddiyetine ve cildinin hassasiyetine göre doğru kremi reçete ederler.
Bazı sıkça rastlanan kortizonlu kremler ve etken maddeleri şunlardır:
* Hidrokortizon: Genellikle daha hafif vakalarda veya yüz gibi hassas bölgelerde kullanılır. Çoğu reçetesiz satılan (%0.5, %1 gibi) kremlerde bulunur.
* Betametazon: Orta ila güçlü etkili bir kortikosteroiddir. Örneğin, Diprosalic, Dipoderm gibi kremlerde bulunabilir.
* Mometazon: Orta güçte etkilidir. Elocon gibi kremler bu etken maddeyi içerir.
* Klobetazol: Çok güçlü etkilidir ve genellikle sadece doktor kontrolünde, kısa süreli ve ciddi deri lezyonlarında kullanılır. Dovobet, Dermovate gibi kremler bu kategoriye girer.
Hangi kremin senin için uygun olduğunu belirlemek için mutlaka bir dermatoloğa danışmalısın. Kendi kendine güçlü bir kortizonlu krem kullanmak, özellikle de uzun süre, cildinde incelme, kılcal damarların belirginleşmesi gibi kalıcı sorunlara yol açabilir.
Nasıl Kullanmalı ve Nelere Dikkat Etmeli?
Kortizonlu kremleri kullanırken dikkat etmen gereken en önemli nokta, doktorunun belirttiği kullanım şekline harfiyen uymaktır. Genellikle günde 1 veya 2 kez, ince bir tabaka halinde, sadece etkilenen bölgeye sürülür.
* İnce Sür: Kremi çok kalın bir tabaka halinde sürmek, ilacın daha fazla emilmesine ve yan etkilerin artmasına neden olabilir. Bezelye tanesi kadar krem, el ayası kadar bir bölge için yeterli olabilir.
* Süreye Dikkat: Doktorunun önerdiği tedavi süresini aşma. Genellikle birkaç hafta içinde fayda görülür ve kullanım azaltılarak sonlandırılır. Uzun süreli ve kontrolsüz kullanım, deride incelme, streç izleri, sivilcelenme veya mantar enfeksiyonlarına yatkınlık gibi sorunlara yol açabilir.
* Hassas Bölgeler: Yüz, göz çevresi, genital bölge gibi hassas bölgelerde daha düşük güçlü kortizonlu kremler tercih edilir. Bu bölgelerde güçlü kortizonların kullanılması ciddi yan etkilere neden olabilir.
* Bebeklerde Kullanım: Bebeklerde ve çocuklarda kortizonlu krem kullanırken çok daha dikkatli olunmalıdır. Doktor önerisi olmadan asla kullanılmamalıdır.
Deneyimlerime göre, birçok kişi iyileşme başladığında kremi erken bırakıyor ya da doktorunun önerdiğinden daha sık kullanıyor. Her ikisi de tedavinin etkinliğini azaltabilir veya yan etkileri artırabilir. İyileşme belirtileri başladığında bile doktorunun belirttiği şekilde devam etmek ve sonra dozu azaltmak en sağlıklısıdır.
Yan Etkiler ve Uzun Süreli Kullanımın Riskleri
Her ilaçta olduğu gibi, kortizonlu kremlerin de yan etkileri olabilir. En sık görülenler şunlardır:
* Kısa Süreli Yan Etkiler: Uygulama yerinde yanma, batma, kaşıntı veya kızarıklık olabilir. Bu genellikle birkaç gün içinde geçer.
* Uzun Süreli Kullanımın Riskleri:
* Ciltte İncelme (Atrofi): Deri tabakası incelir, hassaslaşır ve kolayca yırtılabilir hale gelir.
* Kılcal Damarların Genişlemesi (Telanjiektazi): Ciltte ince kırmızı çizgiler oluşur.
* Streç İzleri (Striae): Vücudun gergin bölgelerinde oluşan izlere benzer şekilde kalıcı çizgiler meydana gelebilir.
* Akne veya Sivilcelenme: Özellikle yüzde kullanıldığında akne benzeri lezyonlar görülebilir.
* Cilt Renginde Değişiklikler: Kullanım bölgesinde renk açılması veya koyulaşması olabilir.
* Enfeksiyonlara Yatkınlık: Bağışıklık sistemini baskıladığı için mantar veya bakteri enfeksiyonlarının gelişme riskini artırabilir.
Bu riskleri en aza indirmek için kremleri sadece gerekli olduğunda, doğru dozda ve sürede kullanmak şart. Eğer uzun süreli bir tedaviye ihtiyacın varsa, doktorun kremi belirli aralıklarla kullanmanı veya farklı bir tedavi yöntemine geçmeni önerebilir.
Kısacası, kortizonlu kremler harika yardımcılar olabilirler ama akıllıca ve bilinçli bir şekilde kullanıldıklarında. Unutma, en doğru bilgi ve yönlendirme için her zaman doktoruna başvurmalısın.