İndikatör tür nedir kısaca?

İndikatör Türleri ve Kullanımları

Borsada veya finansal piyasalarda işlem yaparken karşımıza çıkan indikatörler, aslında hepimizin kullandığı gösterge panelleri gibidir. Araba gösterge panelindeki hız, devir, yakıt gibi bilgiler, aracın mevcut durumunu ve performansını anlamamızı sağlar. Finansal piyasalardaki indikatörler de benzer şekilde, fiyat hareketlerinin geçmişini ve mevcut durumunu analiz ederek geleceğe dair ipuçları sunar. Deneyimlerime göre, bu göstergeleri doğru anlamak ve kullanmak, yatırım kararlarımızı daha bilinçli almamıza yardımcı olur.

Hareketli Ortalamalar: Temel Bir Gösterge

En temel ve en çok kullanılan indikatör türlerinden biri hareketli ortalamalardır. En basit tanımıyla, belirli bir dönemdeki kapanış fiyatlarının ortalamasını alarak elde edilir. Örneğin, 20 günlük hareketli ortalama (20 MA), son 20 işlem gününün kapanış fiyatlarının toplanıp 20'ye bölünmesiyle bulunur. Bu ortalama, fiyatların genel eğilimini yumuşatır ve gürültüyü azaltır.

Hareketli ortalamaların çeşitleri vardır:

• Basit Hareketli Ortalama (SMA): Belirlenen periyottaki tüm kapanış fiyatlarına eşit ağırlık verir.
• Üstel Hareketli Ortalama (EMA): Son günlerdeki fiyatlara daha fazla ağırlık verir, bu da onu daha hassas hale getirir. Örneğin, 20 EMA, son günlerdeki fiyat hareketlerine daha hızlı tepki verir.

Fiyatların hareketli ortalamanın üstünde seyretmesi genellikle yükseliş trendini, altında seyretmesi ise düşüş trendini işaret edebilir. İki farklı hareketli ortalamanın kesişimi de (örneğin, 50 günlük ile 200 günlük ortalamanın) önemli alım veya satım sinyalleri olarak yorumlanabilir. Birçok yatırımcı, 200 günlük hareketli ortalamayı uzun vadeli trend göstergesi olarak kullanır. Fiyat 200 günlük ortalamanın üzerindeyse, uzun vadeli boğa piyasasında olunduğu düşünülür.

Hacim İndikatörleri: İşlemin Gücünü Anlamak

Fiyat hareketlerinin ne kadar güçlü veya zayıf olduğunu anlamak için hacim indikatörleri kritik öneme sahiptir. Hacim, belirli bir zaman diliminde alınıp satılan toplam menkul kıymet miktarını ifade eder. Yüksek hacimle gerçekleşen bir fiyat hareketi, o hareketin daha sürdürülebilir veya daha anlamlı olabileceğini gösterir. Örneğin, bir hisse senedi %5'lik bir yükselişle kapattıysa ve bu yükseliş, ortalama işlem hacminin 3 katı bir hacimle gerçekleştiyse, bu yükselişin daha güçlü bir alım baskısı olduğunu gösterir.

En bilinen hacim indikatörlerinden biri Hacim Grafiği (Volume Chart)’dir. Bu, her bir fiyat çubuğunun altında gösterilen dikey çubuklarla temsil edilir. Renkleri genellikle fiyatın artışını (yeşil) veya azalışını (kırmızı) belirtir.

Fiyatların yükseldiği ancak hacmin düştüğü durumlar, yükselişin zayıfladığına işaret edebilir. Tam tersine, fiyatlar düşerken hacim artıyorsa, bu satış baskısının arttığını gösterir. Yatırımcılar genellikle hacimdeki artışları veya azalışları, fiyat trendlerinin güçlenmesi veya zayıflamasıyla birlikte değerlendirir.

Osilatörler: Aşırı Alım ve Satım Durumlarını Tespit Etmek

Osilatörler, fiyatların belirli bir aralıkta dalgalanarak aşırı alım veya aşırı satım bölgelerine ulaştığını gösteren indikatörlerdir. Bu indikatörler, genellikle 0 ile 100 arasında değer alır. 80'in üzerindeki değerler aşırı alım, 20'nin altındaki değerler ise aşırı satım olarak yorumlanabilir.

En popüler osilatörlerden biri Göreceli Güç Endeksi (RSI)'dir. RSI, son fiyat değişikliklerinin büyüklüğünü ölçerek bir varlığın aşırı alınıp alınmadığını veya aşırı satılıp satılmadığını belirler. Örneğin, bir hisse senedinin RSI değeri 85'e ulaşırsa, bu piyasanın varlığı aşırı aldığı ve bir düzeltme veya düşüş yaşanabileceği anlamına gelebilir. Tersine, RSI 15'e düşerse, varlığın aşırı satıldığı ve bir tepki yükselişi olabileceği beklenebilir.

Diğer önemli osilatörler şunlardır:

• Stokastik Osilatör: Belirli bir dönemdeki kapanış fiyatının, o dönemdeki en yüksek ve en düşük fiyat aralığına göre konumunu gösterir.
• MACD (Moving Average Convergence Divergence): İki hareketli ortalama arasındaki ilişkiyi gösterir ve trendin yönü, momentumu ve süresi hakkında bilgi verir. MACD çizgisi ile sinyal çizgisinin kesişimleri alım satım sinyalleri olarak kullanılır.

Osilatörleri kullanırken dikkatli olmak önemlidir. Bir varlık uzun süre aşırı alım bölgesinde kalabilir veya aşırı satım bölgesinden uzun süre çıkmayabilir. Bu nedenle, osilatörleri tek başına değil, diğer analiz yöntemleriyle birlikte kullanmak daha güvenlidir.