Engellilik indirimi yüzde kaç?
Engellilik İndirimi: Yüzde Kaç ve Sana Ne Fayda Sağlar?
Engellilik indirimi dendiğinde akla ilk gelen, vergi matrahından düşülen tutarlar oluyor. Ama işin özü biraz daha derin. Bu indirim, devletin engelli bireyleri ve onları destekleyen yakınlarını ekonomik olarak rahatlatma amacı taşıyor. Peki, bu oranlar neye göre belirleniyor, hangi tür indirimler var ve senin için pratik olarak ne anlama geliyor? Gel, bunları bir deneyimlerime göre konuşalım.
Öncelikle, engellilik indirimi tek bir yüzdeye sıkıştırılamaz. Bu, kişinin engellilik derecesine, çalışma durumuna ve gelirine göre değişiklik gösterir. En bilinen ve yaygın olanlar, vergi indirimleri ve özel tüketim vergisi (ÖTV) muafiyeti.
- Gelir Vergisi İndirimi ve Derecelendirme
Engellilik indirimi denince akla ilk gelen, gelir vergisi matrahından düşülen tutardır. Bu indirimden faydalanmak için öncelikle engelli olduğunu gösteren bir sağlık kurulu raporun olmalı. Raporda belirtilen engellilik oranı da önemli.
- %40-%59 arası engellilik: Bu durumda, her yıl açıklanan dilimlere göre belirli bir tutar, vergi matrahından düşülebilir. Örneğin, 2023 yılı için brüt asgari ücretin yarısı kadar bir indirim hakkı vardı (yaklaşık 6.700 TL civarı). Bu, toplamda ödeyeceğin vergi miktarını azaltır. Maaşlı çalışan biriysen, bu indirim genellikle işverenin tarafından beyan edilir ve maaşına yansır.
- %60-%79 arası engellilik: Bu gruptakiler için indirim tutarı daha yüksektir. Yine yıllık olarak belirlenen oranlara göre vergi matrahından daha fazla düşülür.
- %80 ve üzeri engellilik: En yüksek indirim hakkı bu gruptakilerdedir. Bu, doğrudan ödeyeceğin vergi miktarında belirgin bir azalma sağlar.
Pratik ipucu: Engellilik indiriminden faydalanmak için bağlı bulunduğun Vergi Dairesi'ne başvurarak gerekli belgeleri (sağlık kurulu raporu, kimlik fotokopisi, başvuru formu vb.) teslim etmelisin. Eğer SGK'dan malulen emekli olmuşsan veya maaş alıyorsan, durumun zaten sisteme işlenmiş olabilir. Yine de kontrol etmekte fayda var.
- Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Muafiyeti
Bu, özellikle araç almayı düşünenler için çok cazip bir konu. Belirli bir engellilik oranına sahipsen, sıfır kilometre araç alırken ÖTV'den tamamen muaf olabilirsin. Bu, aracın toplam fiyatında ciddi bir düşüş anlamına gelir.
- ÖTV muafiyeti için engellilik oranı: Genellikle %90 ve üzeri engellilik durumunda ÖTV muafiyeti hakkı doğar. Ancak bu oranlar zaman zaman güncellenebilir, bu yüzden en güncel bilgiyi Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) web sitesinden veya bir otomotiv bayisinden teyit etmeni öneririm.
- Araç kullanım hakkı: ÖTV muafiyetiyle alınan araçlar, belirli sürelerle (genellikle 5 yıl) satılamaz veya devredilemez. Bu araçları doğrudan engelli birey kullanabileceği gibi, engelli bireyin birinci derece yakınları (eş, çocuk, anne, baba) da kullanabilir. Ancak aracın ruhsatında bu kullanım hakkına sahip kişiler belirtilir.
Deneyimlerime göre bir öneri: Araç alım sürecinde işi bilen bir satış danışmanıyla çalışmak süreci çok kolaylaştırır. ÖTV muafiyeti için gerekli belgeler ve prosedürler konusunda sana yol göstereceklerdir. Raporunda "araç kullanabilir" ibaresi olsa bile, ÖTV muafiyeti için genellikle %90 oranı aranır.
- Diğer İndirim ve Muafiyetler
Sadece gelir vergisi ve ÖTV ile sınırlı değil bu destekler. Engellilik durumuna ve derecesine göre farklı alanlarda da indirim ve muafiyetler söz konusu olabilir:
- KDV İstisnası: Belirli engellilik durumlarında ve belirli ürünler için KDV istisnası uygulanabilir. Örneğin, engellilerin eğitiminde kullanılan özel donanımlı araçlar veya yardımcı cihazlar bu kapsama girebilir.
- Emlak Vergisi İndirimi: Engelli bireylerin sahip olduğu konutlar için emlak vergisinde belirli oranlarda indirimler söz konusu olabilir. Bu, belediyelerin yetki alanına girebildiği için bulunduğun yerdeki belediyeye danışman iyi olur.
- Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) Muafiyeti: Eğer %90 ve üzeri engelliysen ve aracın üzerine kayıtlı ise, MTV'den muaf olabilirsin. Bu da yıllık olarak önemli bir tasarruf sağlar.
Unutma: Her durum kendi içinde farklılık gösterebilir. Engellilik raporundaki ibareler, engellilik derecen, çalışma durumun ve sahip olduğun mal varlığı gibi birçok etken, hangi indirimden ne kadar faydalanabileceğini belirler. Bu nedenle, en doğru ve güncel bilgi için her zaman ilgili kurumlarla (Gelir İdaresi Başkanlığı, SGK, Belediyeler) iletişime geçmek en sağlıklısıdır.