Tevhidi Tedrisat amacı nedir?
Tevhidi Tedrisat'ın Amacı: Bir Eğitim Devriminin Anatomisi
Tevhidi Tedrisat Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti'nin eğitim sistemini kökten değiştiren bir dönüm noktasıdır. Amacı, ülkenin her köşesindeki çocuklara eğitimde eşitlik ve fırsat eşitliği sağlamaktı. Bu, Osmanlı İmparatorluğu'ndan miras kalan, birbirinden oldukça farklı ve çoğu zaman da ayrımcı eğitim kurumlarının birleştirilerek, tek bir çatı altında, laik, bilimsel ve milli bir eğitim sisteminin kurulması anlamına geliyordu.
- Eğitimde Birlik ve Eşitlik: Neden Gerekliydi?
Cumhuriyet kurulduğunda, eğitim kurulları arasında büyük bir karmaşa vardı. Bir yanda azınlıkların kendi okulları, diğer yanda medreseler, yabancı okullar ve modernleşme çabasının bir ürünü olan birkaç devlet okulu bulunuyordu. Bu durum, ülkenin her vatandaşına aynı kalitede ve aynı içerikte bir eğitim verilmesini engelliyordu.
* Azınlık Okulları: Kendi müfredatları, kendi öğretmenleri ve kendi denetimleri altındaydılar. Bu okullardan mezun olanlar, ülkenin genel eğitim sistemine entegre olmakta zorlanabiliyorlardı.
* Medreseler: Daha çok dini ağırlıklı eğitim veren bu kurumlar, modern bilim ve fen derslerinden uzaktı.
* Yabancı Okullar: Türkiye'de faaliyet gösteren bu okullar, kendi ülkelerinin müfredatını uyguluyor, Türkçe dil eğitimini yetersiz bırakabiliyorlardı.
Tevhidi Tedrisat ile bu yapılar ortadan kaldırıldı ve tüm okullar Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlandı. Amaç, Türk vatandaşlarının tamamının, hangi kökenden gelirse gelsin, aynı temel bilgileri, aynı bilimsel prensipleri ve aynı milli değerleri öğreneceği bir sistem oluşturmaktı. Bu, ülkenin geleceğini şekillendirecek nesillerin ortak bir bilinçle yetiştirilmesi demekti.
- Laik ve Bilimsel Eğitim: Akla Vurgu
Tevhidi Tedrisat'ın en önemli hedeflerinden biri de eğitim sistemini dini etkilerden arındırarak tamamen laik ve bilimsel bir temele oturtmaktı. Deneyimlerime göre, bu, bilhassa o dönemin toplumsal yapısı göz önüne alındığında devrim niteliğinde bir adımdı.
* Medreselerin Kapatılması: Bu karar, eğitimin dogmalardan ve skolastik düşünceden uzaklaştırılarak, akılcı ve sorgulayıcı bir zemine oturtulmasını sağladı. Artık bilgi, vahiy yoluyla değil, gözlem, deney ve mantık yoluyla elde edilecekti.
* Müfredatın Yeniden Yapılandırılması: Fen bilimleri, matematik, tarih ve coğrafya gibi dersler modernize edildi. Eski bilgilerin yanı sıra yeni bilimsel keşifler ve teoriler müfredata dahil edildi. Örneğin, Darwin'in evrim teorisi gibi o dönemin çığır açan bilimsel çalışmaları, eğitim müfredatına alınma potansiyeli taşıyordu.
* Öğretmen Yetiştirme: Öğretmenlerin modern pedagojik bilgilerle donatılması ve bilimsel düşünce yapısına sahip bireyler olarak yetiştirilmesi hedeflendi. Bu, yeni nesillerin doğru ve güncel bilgilerle eğitilmesinin temelini oluşturdu.
Bu adım, Türkiye'nin çağdaşlaşma ve aydınlanma yolunda ilerlemesinin en kritik unsurlarından biriydi.
- Milli Kimlik ve Kültürün İnşası
Tevhidi Tedrisat, sadece bilimsel bir eğitim vermekle kalmadı, aynı zamanda güçlü bir milli kimlik ve ortak bir kültürel değerler bütünü oluşturmayı da amaçladı.
* Türkçe'nin Önemi: Eğitim dili olarak Türkçe'nin yaygınlaştırılması ve standartlaştırılması, farklı bölgelerdeki vatandaşların birbirleriyle iletişim kurmasını kolaylaştırdı ve ulusal birliği güçlendirdi.
* Milli Tarih ve Edebiyat: Türk tarihi ve edebiyatının öğretilmesi, genç nesillerin kendi köklerini, milli mücadele ruhunu ve kültürel mirasını tanımasını sağladı. Kurtuluş Savaşı'nın kahramanları, milli şairler ve yazarlar, eğitim müfredatının ayrılmaz parçası haline geldi.
* Vatandaşlık Bilinci: Cumhuriyetin temel değerleri, demokrasi, laiklik ve insan hakları gibi kavramlar, eğitim yoluyla topluma aşılanmaya çalışıldı. Bu, bilinçli ve sorumlu vatandaşlar yetiştirmenin bir yoluydu.
Deneyimlerime göre, başarılı bir milli kimlik inşası, eğitimle başlar. Tevhidi Tedrisat, bu açıdan da çok önemli bir rol oynamıştır.
Pratik Öneriler ve Bakış Açıları
Tevhidi Tedrisat'ın ruhunu anlamak ve günümüz eğitim sistemine uyarlamak için şunları göz önünde bulundurabiliriz:
* Eğitimde Fırsat Eşitliği: Hangi sosyo-ekonomik çevreden gelirse gelsin her çocuğun kaliteli eğitime erişimini sağlamak, Tevhidi Tedrisat'ın temel ilkesidir. Bu, günümüzde de en önemli mücadele alanlarımızdan biridir. Sosyal destek programları, burs imkanları ve dezavantajlı bölgelerdeki okullara yapılan yatırımlar bu ilkenin somutlaşmış halleridir.
* Bilimsel Düşünceyi Yaygınlaştırmak: Okullarda olduğu kadar, aile içinde de merakı ve sorgulamayı teşvik etmek, çocukların bilimsel düşünce yapısını geliştirmesine yardımcı olur. Basit deneyler yapmak, bilimsel kitaplar okumak veya belgeseller izlemek bu süreci destekleyebilir.
* Milli ve Kültürel Mirasa Sahip Çıkmak: Kendi dilimize, tarihimize ve sanatımıza sahip çıkmak, Tevhidi Tedrisat'ın milli kimlik vurgusunu canlı tutar. Yerel kültürümüzü tanımak ve yaşatmak da bu bütünlüğün bir parçasıdır.
Tevhidi Tedrisat, basit bir yasa değişikliği değil, ülkenin aydınlık geleceği için atılmış stratejik bir adımdı. Temel amacı, her vatandaşına eşit, bilimsel ve milli bir eğitim sunarak güçlü bir cumhuriyet inşa etmektir.