Fesh etmek mi fesih etmek mi?
Fesh Etmek mi, Fesih Etmek mi? Kelimeyi Doğru Kullanmak
İş sözleşmelerini sonlandırma sürecinde en sık karşılaşılan tereddütlerden biri de "fesh etmek" ve "fesih etmek" arasındaki farktır. Hangisinin doğru olduğunu anlamak, hem hukuki geçerlilik hem de dilbilgisel doğruluk açısından önemlidir.
Aslında her iki ifade de temelde aynı anlama gelir: bir sözleşmeyi sona erdirmek. Ancak dilbilgisi ve kullanım açısından birincil doğru ve yaygın kullanılan şekil "feshetmek"tir. Kelime kökenine baktığımızda, Arapça'dan gelen "fesih" kelimesi, bir akdi bozmak, geçersiz kılmak anlamına gelir. Türkçede bu fiile "-etmek" yardımcı fiili eklenerek birleşik fiil oluşturulur. Bu nedenle "feshetmek" şeklinde kullanmak hem daha doğrudur hem de dil kurallarına daha uygundur.
Diğer taraftan "fesih etmek" şeklinde bir kullanım da görülebilir. Bu kullanımda "fesih" kelimesi tek başına bir isim gibi algılanıp, "etmek" fiiliyle birleştirilmiş olur. Bu durum özellikle sözlü iletişimde veya aceleyle yazılan metinlerde karşımıza çıkabilir. Ancak akademik veya resmi yazışmalarda, hukuki belgelerde genellikle "feshetmek" tercih edilir.
İş Sözleşmelerinde Fesih Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
İş hukuku açısından bir iş sözleşmesinin feshi, ciddi sonuçları olan bir işlemdir. Bu noktada doğru terimi kullanmak kadar, fesih sürecinin usulüne uygun işleyişi de hayati önem taşır.
Deneyimlerime göre, fesih bildirimi yaparken en sık yapılan hatalardan biri, bildirim süresine riayet etmemektir. İş Kanunu'na göre, belirli süreli iş sözleşmeleri dışındaki genel fesihlerde bildirim önelleri bulunur. Bu öneller, işçinin kıdemine göre değişiklik gösterir:
- 2 yıla kadar kıdemi olanlar için: 2 hafta (14 gün)
- 2 yıldan 5 yıla kadar kıdemi olanlar için: 4 hafta (28 gün)
- 5 yıldan 10 yıla kadar kıdemi olanlar için: 6 hafta (42 gün)
- 10 yıldan fazla kıdemi olanlar için: 8 hafta (56 gün)
Bu süreler, fesih bildiriminin karşı tarafa ulaştığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Eğer bu bildirim süresine uyulmazsa, bildirim süresine karşılık gelen ücretin "bildirim süresi tazminatı" olarak ödenmesi gerekir.
Ayrıca, haklı fesih halleri dışında geçerli bir nedene dayanmadan yapılan fesihlerde, işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar. İş sözleşmesinin feshedileceği durumlarda, fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması ve nedenlerinin açıkça belirtilmesi hem hukuki açıdan önemlidir hem de ileride doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesine yardımcı olur.
Doğru Kullanım İçin Pratik Öneriler
Kelime dağarcığımızı zenginleştirmek ve dilimizi doğru kullanmak, iletişimimizi daha etkili kılar. "Feshetmek" kelimesini doğru kullanmak için şu pratik önerileri aklınızda bulundurabilirsiniz:
- Fiil olarak düşünün: "Feshetmek" birleşik bir fiildir. Yani "fesih" isim köküne "-etmek" yardımcı fiili eklenmiştir. Bu yapıyı akılda tutmak, "fesih etmek" yerine "feshetmek" demenizi kolaylaştırır.
- Yazılı iletişimde dikkat: Özellikle resmi yazışmalarınızda, dilekçelerinizde veya sözleşme taslaklarınızda "feshetmek" kelimesini tercih edin. Bu, hem profesyonel bir görünüm sunar hem de dilbilgisel olarak daha doğrudur.
- Günlük dilde akıcılık: Günlük konuşma dilinde bazen "fesih etmek" şeklinde bir kullanım duysanız bile, siz "feshetmek" olarak kullanmaya özen gösterin. Zamanla bu doğru kullanım dilinize yerleşecektir.
- TDK sözlüğüne göz atın: Merak ettiğiniz veya emin olamadığınız kelimelerin doğru yazılışlarını öğrenmek için Türk Dil Kurumu'nun güncel sözlüğüne başvurmak her zaman iyi bir fikirdir.
Deneyimlerime göre, doğru kelimeyi kullanmak sadece dil bilgisi meselesi değil, aynı zamanda karşımızdaki kişiye verdiğimiz değeri de gösterir. Bu küçük ama önemli detaya dikkat ederek iletişimimizi daha saygın ve doğru hale getirebiliriz.