Kağıt kim tarafından icat edildi?
Kağıdın İcadının Ardındaki Gerçekler
Kağıt denince aklına hemen Çin gelir değil mi? Haklısın, kağıt icadının kökeni kesinlikle Çin'e dayanıyor. Ama bu iş öyle birdenbire olmadı. Yüzyıllar süren denemeler, geliştirmeler var arkasında.
Tang Hanedanlığı Dönemi ve Cai Lun
Kağıdın modern anlamdaki mucidi olarak kabul edilen isim Cai Lun'dur. Milattan Sonra 105 civarında, o dönemde Çin'de imparatorluk sarayında bir görevliydi. Ama unutma, Cai Lun'dan önce de farklı malzemeler üzerine yazı yazılıyordu. İpek, bambu şeritler, tahta tabletler gibi... Bunlar hem ağır hem de kullanışsızdı. İşte Cai Lun'un olayı, bu sorunlara bir çözüm bulmak oldu.
Cai Lun'un Yöntemi ve Kullandığı Malzemeler
Deneyimlerime göre, Cai Lun'un başarısı kullandığı malzemelerin çeşitliliğinde ve bu malzemeleri işleme yönteminde yatıyor. O sadece tek bir malzemeye odaklanmadı. Şunları kullandı:
- Ağaç kabukları (özellikle dut ağacı kabuğu)
- Kenevir
- Eski paçavralar
- Balık ağları
Bu malzemeleri önce iyice haşlayıp liflerine ayırdı. Sonra bu lifleri suda bir hamur haline getirdi. Bu hamuru ince bir tabaka halinde elek benzeri bir kalıba yaydı ve güneşte kuruttu. Sonuç? Hafif, esnek ve üzerine yazı yazılabilen bir levha. Bu, bugünkü kağıdın atasıydı.
Kağıdın Yayılması ve Etkisi
Cai Lun'un icadı hemen dünyaya yayılmadı tabii. Çin içinde bile yayılması zaman aldı. Ancak kağıdın değeri anlaşıldıkça, özellikle
ile birlikte kağıt yapım tekniği Orta Asya'ya ve oradan da Arap dünyasına ulaştı. Hatta bu savaşta esir alınan Çinli kağıt ustaları sayesinde Batı'ya da yolculuk başladı. Düşünsene, bugün elindeki her kitap, her gazete, her not kağıdı bu zincirin bir halkası.
Pratik Bir Öneri: Kendi Kağıdını Yapmak İster misin?
Eğer merak ettiysen, evde basit bir kağıt yapım deneyi yapabilirsin. Eski gazete, dergi veya temiz paçavraları küçük parçalara ayırıp suda beklet. Sonra blenderdan geçirerek bir hamur elde et. Bu hamuru ince bir katman halinde eski bir pencere tülbenti veya ince bir elek üzerine yayarak kurutabilirsin. Belki ilk denemede mükemmel olmaz ama kağıdın nasıl oluştuğunu somut olarak görmüş olursun. Bu, kağıdın ne kadar değerli bir icat olduğunu anlamana yardımcı olacaktır.