Hoşgörü kelimesi nasıl yazılır?
Hoşgörü Kelimesi: Doğru Yazımı ve Anlamı
Hoşgörü kelimesinin yazımı konusunda kafa karışıklığı yaşamak çok doğal. Türk Dil Kurumu'nun (TDK) güncel yazım kurallarına göre bu kelime "hoşgörü" şeklinde bitişik yazılır. Bunun temel nedeni, Türkçede anlamları birleşerek yeni bir anlam oluşturan kelime gruplarının bitişik yazılmasıdır. "Hoş" ve "görmek" fiilinin isim-fiil hali olan "görü" kelimelerinin birleşmesiyle oluşan "hoşgörü", "başkalarının farklı düşünce, inanç ve davranışlarını benimsemesek bile hoş karşılama, anlayışla karşılama" gibi yeni bir kavramı ifade eder.
Deneyimlerime göre, bu tür birleşik kelimelerin yazımında en sık yapılan hata, "hoş" ile "görü" arasına "-g" harfi ekleyerek "hoşgörü" yerine "hoşgörü" şeklinde ayrı yazmaktır. Ancak bu, dil bilgisi açısından doğru bir kullanım değildir. Tıpkı "art niyet" yerine "artniyet", "gökdelen" yerine "gökdelen" gibi örneklerde olduğu gibi, bu kelime de anlam bütünlüğü kazandığı için bitişik yazılmalıdır.
Neden Bitişik Yazılır? Dil Bilgisel Açıklama
Türkçede birleşik kelimeler, anlamları birleşerek kalıplaştığında bitişik yazılır. "Hoşgörü" kelimesi de bu kurala uyar. "Hoş" sıfatı ile "görmek" fiilinden türetilen "görü" kelimesi bir araya geldiğinde, "birini veya bir şeyi olduğu gibi kabul etme, tolerans gösterme" anlamını kazanır. Bu yeni anlam, kelimeyi oluşturan unsurların tek tek anlamlarından farklıdır.
Örneğin, "başkomutan" kelimesini ele alalım. "Baş" ve "komutan" ayrı ayrı anlamlara gelse de, "başkomutan" bir bütün olarak orduyu yöneten kişiyi ifade eder ve bitişik yazılır. "Hoşgörü" de benzer bir şekilde, "hoş" ve "görü"nün bir araya gelerek oluşturduğu yeni bir kavram olduğu için bitişik yazılır. TDK'nin 2023 yılındaki yazım kılavuzunda da bu kullanım sabittir.
Pratik İpuçları ve Öneriler
Hoşgörü kelimesini doğru yazmak için aklında tutabileceğin birkaç ipucu var:
* Anlamı Düşün: Kelimenin tek tek anlamlarından ziyade, birleştiğinde ne ifade ettiğini düşün. Eğer kelime, oluşturan parçaların toplamından farklı, yeni bir anlam taşıyorsa, büyük olasılıkla bitişik yazılır.
* TDK'ye Güven: Şüpheye düştüğünde her zaman TDK'nin Yazım Kılavuzu'na başvur. Bu, en doğru ve güncel bilgiyi almanızı sağlar. TDK'nin dijital sözlüğü de bu konuda sana yardımcı olacaktır.
* Alışkanlık Edin: Doğru yazımı birkaç kez kontrol ettikten sonra, bunu bir alışkanlık haline getirmeye çalış. Yazarken bilinçli olarak doğru yazımını kullanmak, zamanla otomatikleşecektir. Örneğin, bir e-posta yazarken veya bir rapor hazırlarken kelimeyi doğru yazdığından emin ol.
Hoşgörü: Sadece Yazım Değil, Bir Yaşam Biçimi
Hoşgörü kelimesinin doğru yazımını bilmek önemli, ancak asıl önemli olan bu kavramı hayatımıza entegre edebilmek. Deneyimlerime göre, toplumumuzda hoşgörü seviyesini yükseltmek, farklılıkları zenginlik olarak görebilmek, karşılıklı anlayışı artırmak hepimizin sorumluluğu.
* Empati Kur: Karşındaki kişinin yerine kendini koymaya çalış. Onun neden öyle düşündüğünü veya davrandığını anlamak, hoşgörüyü kolaylaştırır. Bir tartışma sırasında, sadece kendi bakış açını değil, karşı tarafın da argümanlarını dinlemeye gayret göster.
* Farklılıklara Saygı Duy: İnsanların giyimleri, düşünceleri, yaşam tarzları farklı olabilir. Bu farklılıkları yargılamak yerine kabul etmek, hoşgörünün temelini oluşturur. Örneğin, farklı bir kültürel öğeyi merak edip araştırmak, ön yargıları kırmak için iyi bir başlangıçtır.
* İletişimini Geliştir: Açık ve dürüst iletişim, yanlış anlamaları önler. Bir konuda anlaşmazlık yaşadığında, bunu saygılı bir şekilde dile getirmeyi öğren. Karşındaki kişiyi dinlerken sözünü kesmemek de iletişimi güçlendirir.
Unutma, hoşgörü sadece kelimelerin doğru yazılmasıyla sınırlı değildir; aynı zamanda düşünce yapımızı, davranışlarımızı ve ilişkilerimizi şekillendiren bir erdemdir.