Perfüzyonist Hangi bölüm?
Perfüzyonist Hangi Bölüm Mezunu Olmalı?
Bir perfüzyonist olmak istiyorsan, öncelikle hangi lisans eğitimiyle bu yola çıkabileceğini netleştirelim. Türkiye'de doğrudan "Perfüzyon Lisans Bölümü" bulunmuyor. Bu alana yönelmek isteyenler genellikle Sağlık Bilimleri Fakülteleri bünyesindeki bölümlerden mezun oluyorlar. En yaygın ve uygun olan bölümler şunlardır:
- Anestezi Teknikerliği/Anestezi Bölümü: Bu bölüm mezunları, ameliyathane ortamına ve anestezi süreçlerine aşinalıkları sayesinde perfüzyonistliğe geçişte avantajlıdır. Hastanın fizyolojisini, vital bulgularını ve anestezi ilaçlarını iyi tanırlar.
- Tıbbi Laboratuvar Teknikerliği/Bölümü: Özellikle kan gazları, biyokimya ve hematoloji gibi alanlardaki bilgileri, kardiyopulmoner bypass sırasında hastanın kan değerlerini ve oksijenasyonunu takip etmek için kritik öneme sahiptir.
- Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü: Kalp cerrahisi sonrası hastaların iyileşme süreçlerini yakından ilgilendiren fizyolojik bilgileri, perfüzyonistlerin hasta takibinde kullanabileceği değerli bir birikim sağlar.
- Hemşirelik Bölümü: Hemşirelerin hasta bakımı, hasta takibi ve tıbbi cihaz kullanımı konusundaki yetkinlikleri, perfüzyonistlik için iyi bir temel oluşturur.
- Biyomedikal Mühendisliği Bölümü: Tıbbi cihazların prensiplerini, çalışma mekanizmalarını ve bakımını iyi bilen biyomedikal mühendisleri, perfüzyon cihazlarının teknik detaylarını anlamada çok başarılı olurlar.
Bunların dışında, ilgili yönetmeliklerde belirtilen diğer sağlık programlarından mezun olanlar da belirli ek eğitimlerle bu alana yönelebilirler. Deneyimlerime göre, hangi bölümden gelirse gelsin, kalp ve damar cerrahisi yoğun bakım veya anesteziyoloji ve reanimasyon gibi alanlarda bir süre çalışmış olmak, perfüzyonistlik yolculuğunu kolaylaştıracaktır.
Perfüzyonist Kimdir ve Ne İş Yapar?
Perfüzyonist, adından da anlaşılacağı gibi perfüzyon yani dokulara kan ve oksijen taşınması sürecini yöneten kişidir. En bilinen görevi, kardiyopulmoner bypass (kalp-akciğer makinesi) adı verilen ve kalp ameliyatları sırasında kalbin ve akciğerlerin görevini üstlenen cihazı çalıştırmaktır. Bu süreçte:
- Hastanın vücut sıcaklığını, kan basıncını, kan gazlarını, elektrolit dengesini ve pıhtılaşma faktörlerini sürekli olarak izler.
- Kalp-akciğer makinesinin ayarlarını, hastanın fizyolojik durumuna ve ameliyatın gerekliliklerine göre hassas bir şekilde yapar ve günceller.
- Ameliyat boyunca hastanın vücuduna oksijenli ve temizlenmiş kanın yeterli miktarda ve doğru basınçta pompalanmasını sağlar.
- Anestezi ekibi ve cerrahi ekiple sürekli iletişim halinde olarak hastanın güvenliğini en üst düzeyde tutar.
Sadece kalp ameliyatlarında değil, akciğer nakli, karaciğer nakli gibi büyük organ nakillerinde veya bazı travma durumlarında da hastanın dolaşım sistemini desteklemek için perfüzyon cihazları kullanılabilir. Bu cihazları çalıştırmak, inanılmaz bir dikkat, bilgi ve sorumluluk gerektirir. Çünkü sen, hastanın hayatta kalması için kalbinin atışını ve ciğerlerinin nefes almasını devralmış oluyorsun.
Perfüzyonist Olmak İçin Nasıl Bir Yol İzlenmeli?
Lisans eğitiminizi tamamladıktan sonra perfüzyonist olmak için üniversitelerin sunduğu Perfüzyon Yüksek Lisans Programlarına başvurmanız gerekir. Bu programlar genellikle 2 yıl sürer ve teori ile pratiği birleştirir. Yüksek lisans eğitimi sırasında teorik derslerin yanı sıra bolca pratik uygulama ve staj yapma imkanınız olur. Özellikle hastanelerin kalp damar cerrahisi servisleri, anesteziyoloji ve reanimasyon bölümleri ile yoğun bakımlarında uygulamalı eğitimler alırsınız. Bu eğitimler, daha önce bahsettiğim lisans bölümlerinden edindiğiniz bilgileri pekiştirir ve üzerine spesifik perfüzyon bilgilerini ekler.
Mezuniyet sonrası, Türkiye'de T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir merkezde yeterlilik sınavına girerek "Perfüzyonist" unvanını ve yetkisini alırsınız. Bu sınavlar hem teorik bilgiyi hem de pratik beceriyi ölçer. Sürekli mesleki gelişim de bu alanda çok önemli. Çünkü tıp ve teknoloji sürekli ilerliyor. Yeni cihazlar, yeni teknikler ortaya çıkıyor. Bu nedenle kongre, seminer ve kurslara katılarak bilginizi güncel tutmanız şart.
Eğer bu alana gerçekten ilgi duyuyorsan ve sorumluluk almaktan çekinmiyorsan, insan hayatına dokunmayı seviyorsan, o zaman perfüzyonistlik senin için çok tatmin edici bir kariyer olabilir. Unutma, bu iş sadece cihaz çalıştırmak değil, aynı zamanda bir canı emanet almak ve onu ameliyatın başarıyla tamamlanmasına kadar güvende tutmaktır.