Deri altı iğne nasıl vurulur?
Deri Altı İğne Uygulaması: Adım Adım Kılavuz
Deri altı (subkutan) iğne uygulaması, ilaçların vücutta daha yavaş ve kontrollü salınımını sağlamak için sıkça kullanılan bir yöntemdir. Özellikle insülin, bazı hormonlar ve aşılar bu yolla verilir. Korkutucu görünebilir ama doğru bilgi ve birkaç pratik ipucuyla oldukça basit bir işlemdir.
Neden Deri Altı?
Kan dolaşımına doğrudan enjekte edilen damar içi (intravenöz) enjeksiyonların aksine, deri altı enjeksiyonlarda ilaç önce deri altındaki yağ dokusuna verilir. Bu dokudaki kılcal damarlar aracılığıyla kana karışır. Bu, ilacın etkisinin daha uzun sürmesini sağlar. Örneğin, insülinin hızlı etkili formu deri altına vurulduğunda yaklaşık 15-30 dakikada etkisini göstermeye başlar, maksimum etkisine 1-2 saatte ulaşır ve etkisi 3-4 saat kadar sürer.
Doğru Bölgeyi Seçmek: Vücudun En Uygun Yerleri
Deri altı iğne için en uygun bölgeler, yağ dokusunun bol olduğu ve sinir uçlarının daha az yoğunlaştığı yerlerdir. Deneyimlerime göre en sık kullanılan ve en rahat olan bölgeler şunlardır:
- Karın Bölgesi: Göbek deliğinin en az 5 cm uzağında, tüm karın çevresi uygun bir alandır. Burası genellikle en hızlı emilim sağlayan bölgedir.
- Uylukların Ön ve Yan Kısımları: Diz kapağının üstünden başlayıp kalçaya kadar olan bölgenin ön ve yan tarafları uygundur.
- Üst Kolun Arka Kısmı: Omuz ile dirsek arasındaki, kolun dış ve arka tarafındaki yağlı bölge.
- Sırt ve Kalça Bölgesinin Üst Kısmı: Belin üst kısımları ve kalçanın üst dış köşeleri de kullanılabilir.
Önemli Not: Her zaman enjeksiyon yapacağın yeri değiştir. Aynı bölgeye sürekli iğne yapmak, o bölgedeki yağ dokusunda sertleşmelere (lipodistrofi) neden olabilir ve ilacın emilimini olumsuz etkileyebilir. Bir enjeksiyon rotasyonu planı yapabilirsin, örneğin bugün karın, yarın kol gibi.
Hazırlık: Sterilite ve Doğru Ekipman
Başarılı bir deri altı enjeksiyonun temeli doğru hazırlıktır. Gerekli malzemeler şunlardır:
- İlaç: Doktorunun reçete ettiği veya kullanman gereken ilaç.
- Enjektör ve İğne: Genellikle deri altı uygulamalar için 4-6 mm uzunluğunda ve 27-31 gauge inceliğinde iğneler kullanılır. İnsülin enjektörleri veya pena (kalem) tipi enjektörler yaygındır.
- Alkol Swab (%70 İzopropil Alkol): Uygulama bölgesini temizlemek için.
- Atık Kutusu: Kullanılmış iğne ve enjektörleri güvenli bir şekilde atmak için.
Uygulama Adımları: Sakin Olmak Önemli
- Ellerini Yıka: İşlemden önce ellerini sabun ve suyla iyice yıka.
- İlacı Hazırla: İlacı kullanma talimatlarına göre hazırla. Eğer flakondan çekeceksen, şişenin kapağını alkol swab ile sil. Enjektöre ilacı çekerken hava kabarcığı kalmamasına dikkat et.
- Uygulama Bölgesini Seç ve Hazırla: Daha önce belirlediğin, temiz ve sorunsuz bir bölgeyi seç. Bölgeyi alkol swab ile dairesel hareketlerle içeri doğru sil ve tamamen kurumasını bekle. Bu, enfeksiyon riskini azaltır.
- Cilt Katlantısı Oluştur: Başparmağın ve işaret parmağınla, enjeksiyon yapacağın bölgedeki deriyi nazikçe ama sıkıca tutarak 1-2 cm kadar yukarı kaldır. Bu, ilacın kas dokusuna değil, tam olarak deri altına gitmesini sağlar.
- İğneyi Vur: İğneyi cilde 45 veya 90 derecelik bir açıyla, hızlıca ve kararlı bir hareketle batır. Genellikle 90 derece daha çok tercih edilir çünkü deri altı dokunun kalınlığına göre doğru bir açıdır.
- İlacı Enjekte Et: İlaç flakonundaki veya enjektördeki pistonu yavaş ve sabit bir hızda bastırarak ilacı deri altına ver.
- İğneyi Çek: İlacı tamamen verdikten sonra, geldiği açıyla aynı doğrultuda iğneyi çek.
- Gerekirse Baskı Uygula: Enjeksiyon yerinde hafif bir kanama varsa, temiz bir pamuk veya gazlı bezle nazikçe birkaç saniye baskı uygula. Bölgeyi ovuşturmaktan kaçın.
- Malzemeleri İmha Et: Kullanılmış iğne ve enjektörü asla tekrar kullanma. Güvenli bir şekilde atık kutusuna at.
Pratik İpuçları ve Sık Yapılan Hatalar
- Ağrıyı Azaltma Yolları: İğneyi batırmadan önce bölgeye kısa bir süre soğuk paket uygulamak hissi azaltabilir. Ayrıca, enjeksiyon sırasında derin bir nefes alıp vermek de rahatlamana yardımcı olur.
- İğne Korkusu: Eğer iğne fobin varsa, bu işlemi bir yakının yardımıyla yapmayı düşünebilirsin. Başlangıçta bir sağlık profesyonelinin gözetiminde yapmak da güven verir.
- Deri Altı Dokusunu Anlamak: İğneyi batırdığında çok derin veya çok yüzeyel hissetmemelisin. Eğer kemiğe değdiğini düşünüyorsan veya iğne ucu derinin dışına çıkıyorsa, açını kontrol etmelisin.
- İlaç Enjeksiyon Sıcaklığı: İlacı vücut sıcaklığına yakın bir sıcaklıkta kullanmak, enjeksiyon sırasında hissedilen rahatsızlığı azaltabilir. İnsülin gibi ilaçları buzdolabından çıkardıktan sonra biraz oda sıcaklığına gelmesini beklemek iyi olabilir.
Deneyimlerime göre, birkaç uygulama sonrasında bu işlem senin için de rutinin bir parçası haline gelecektir. Önemli olan hijyene dikkat etmek, doğru bölgeyi seçmek ve süreci sakin bir şekilde yönetmektir.