En kolay istiridye mantarı nasıl yetiştirilir?
En Kolay İstiridye Mantarı Yetiştirme Rehberi
Eğer evde kendi mantarını yetiştirmek istiyorsan, istiridye mantarı en doğru seçim. Hem hızlı büyür hem de bakımında seni çok uğraştırmaz. Deneyimlerime göre, doğru birkaç adımla hiç zorlanmadan harika sonuçlar alabilirsin.
- Kompost Hazırlığı ve İnokülasyon (Misel Ekleme)
İstiridye mantarı yetiştirmenin temeli, ona yaşam alanı yaratmaktır. Bu yaşam alanı için en ideal ve en kolay materyal %100 pamuklu bez çuvallar veya kalın naylon poşetlerdir. İçine koyacağın malzemenin steril olması çok önemli. Bunun için en pratik yol, %70-80 oranında talaş ve %20-30 oranında saman karışımını kullanmak. Eğer talaş bulamazsan sadece saman da işini görür ama talaşla karıştırdığında daha verimli oluyor. Bu karışımı bir tencerede veya büyük bir kovada 121°C'de 1-1.5 saat otoklavlayarak veya düdüklü tencerede 20-30 dakika basınçlı pişirerek steril hale getiriyoruz. Steril hale gelen kompostu oda sıcaklığına gelmesini bekliyoruz. Soğuduktan sonra elimizle yoğurarak havalandırıyoruz. Sonra bu steril kompostu aldığımız çuvalların içine, 1 kg komposta yaklaşık 20-30 gram istiridye mantarı miseli (toz veya pelet halinde satılır) oranında ekliyoruz. Miseli kompostla iyice karıştırıp çuvalı sıkıca kapatıyoruz.
Pratik İpucu: Miseli eklemeden önce ellerini mutlaka dezenfekte et. Bu, yabancı bakteri ve mantarların komposta bulaşmasını engeller.
- Kuluçka Dönemi (Miselyum Gelişimi)
Miseli eklediğimiz çuvalları şimdi karanlık ve ılık bir yerde bekletme zamanı. İdeal sıcaklık 20-24°C arasıdır. Bu süreçte çuvalın etrafı beyaz pamuksu bir ağ ile kaplanacak. Buna miselyum diyoruz. Bu gelişim süresi, ortalama 2-4 hafta sürer. Çuvalın tamamının beyaz bir ağ ile kaplandığını gördüğünde, kuluçka dönemi bitmiş demektir.
Pratik İpucu: Çuvalları üst üste yığabilirsin ama hava almalarını sağlamak için aralarına ince tahta parçaları koyabilirsin. Bu, süreci hızlandırır.
- Meyve Verme (Hasat Zamanı)
Miselyum çuvalın her yerini kapladıktan sonra artık mantarlarını görebilirsin. Bunun için çuvala yaklaşık 5-8 cm uzunluğunda birkaç kesik atmalısın. Bu kesiklerden mantarlar filizlenecek. Şimdi mantarların sevdiği ortama geçiyoruz: %90-95 nem ve 15-20°C sıcaklık. Bu nemi sağlamak için çuvalın etrafına günde 1-2 kez su püskürtebilirsin. Direkt güneş ışığı alan yerlerden uzak tut, aydınlık ama dolaylı ışık yeterlidir.
Gerçek Bilgi: İlk hasadı yaklaşık 7-10 gün içinde alırsın. Mantarların sap kısmı, şapkanın kenarına kadar uzadığında hasat zamanı gelmiş demektir. Tek bir hasatta, başlangıçta attığın kesiklerden 1-2 kg mantar alabilirsin. Çuvalı birkaç kez hasat edebilirsin, genellikle 2-3 kez verim alırsın.
- Hasat ve Sonrası
Mantarın sapı şapka kısmına doğru kıvrılmaya başladığında veya şapkanın kenarları düzelip düzleştiğinde mantarı sap kısmından nazikçe bükerek veya keserek toplamak en iyisidir. Bu, mantarın daha uzun süre taze kalmasını sağlar.
Pratik Öneri: İlk hasattan sonra, çuvalın üzerindeki kurumuş kesiklere tekrar hafifçe su püskürtmek yeni bir filizlenmeyi teşvik edebilir. Ancak unutma, her hasat sonrası verim biraz düşer.