Noter Güvenli Ödeme Sistemi nasıl yapılır?
Noter Güvenli Ödeme Sistemi Nasıl Yapılır?
Bir noter aracılığıyla yapılan güvenli ödeme sistemi, hem alıcı hem de satıcı için işlemleri güvence altına alır. Bu sistem, aslında satıcının mal veya hizmeti teslim ettiğine dair kesinlik kazandıktan sonra ödemenin yapılmasını sağlar. Yani, "önce mal/hizmet, sonra para" prensibini noterin güvenilirliğiyle pekiştirir.
- Sözleşme ve Detayların Belirlenmesi
Bu sürecin en kritik adımı, taraflar arasında imzalanacak bir sözleşmedir. Bu sözleşme, alıcı ve satıcının üzerinde anlaştığı tüm şartları açıkça belirtmelidir. Örneğin, bir gayrimenkul satışında, satış bedeli, tapu devrinin gerçekleşeceği tarih ve saat, ödeme yöntemi gibi detaylar burada netleştirilir. Bir hizmet alımında ise, sunulacak hizmetin kapsamı, teslim süresi ve kabul kriterleri sözleşmede yer almalıdır. Deneyimlerime göre, bu sözleşmede belirsizliğe yer bırakmamak, ileride çıkabilecek anlaşmazlıkları önlemenin en etkili yoludur.
Ödemenin türü de sözleşmede belirtilmelidir. Nakit, banka havalesi, çek gibi seçenekler olabilir. Ancak güvenli ödeme sistemi dendiğinde, genellikle ödemenin doğrudan noter tarafından yapılmasını veya noter aracılığıyla emanet hesabına yatırılmasını ifade ederiz. Bu, paranın taraflardan birine doğrudan elden verilmesi riskini ortadan kaldırır.
- Noter Hesabına Ödeme veya Emanet Kaydı
Sözleşme imzalandıktan sonra, alıcı ödeme yapacaksa, bu ödeme genellikle doğrudan satıcıya değil, noterin emanet hesabına yapılır. Noter, bu ödemenin sözleşme şartlarına uygun olarak yapıldığını teyit eder. Eğer satış bedeli yüksekse ve noterlik bir işlem söz konusuysa (örneğin gayrimenkul satış vaadi), noter bu işlemi kendi sistemine entegre edebilir. Küçük çaplı işlemler için ise noter, ödemenin emanet olarak alınması için özel bir hesap kullanabilir.
Deneyimlerime göre, ödemenin notere yapılması, paranın üçüncü bir tarafın kontrolünde olduğu hissiyatını verir ve bu da süreci daha güvenli hale getirir. Ödemenin yapıldığına dair noter tarafından bir belge veya dekont verilir. Bu belge, ödemenin gerçekleştiğinin somut kanıtıdır.
- Malın/Hizmetin Teslimi ve Kabulü
Ödeme notere yapıldıktan sonra, satıcı mal veya hizmeti alıcıya teslim eder. Bu teslimatın da yine sözleşmede belirtilen şartlara uygun olması beklenir. Örneğin, bir araç satışında aracın alıcıya teslim edilmesi, anahtarlarının ve ruhsatının verilmesi gibi. Bir emlak satışında ise tapu devrinin gerçekleşmesi.
Alıcı, teslim edilen mal veya hizmeti sözleşmede belirtilen kabul kriterlerine göre değerlendirir. Eğer her şey sözleşmeye uygunsa, alıcı bu durumu noterlik bir şekilde teyit eder. Bu teyit, ödemenin serbest bırakılması için gereklidir. Eğer alıcı teslim edilen mal veya hizmetten memnun değilse veya sözleşmeye aykırı bir durum tespit ederse, bu durumu noter aracılığıyla satıcıya bildirir ve ödemenin serbest bırakılmasını engeller.
- Ödemenin Satıcıya Serbest Bırakılması
Alıcının mal veya hizmeti kabul ettiğine dair teyidi noterlik olarak alındıktan sonra, noter emanet hesabındaki parayı satıcıya aktarır. Bu aktarım da yine sözleşmede belirtilen şekilde, örneğin banka havalesi yoluyla gerçekleşir. Bu noktada işlem tamamlanmış olur.
Pratik bir ipucu olarak, özellikle yüksek meblağlı işlemlerden önce, noterle iletişime geçerek bu tür bir güvenli ödeme sistemi kurup kuramayacaklarını ve bunun prosedürlerini netleştirmelerini öneririm. Genellikle noterler, bu tür işlemleri kolaylaştırmak için çözüm sunarlar. Ayrıca, her iki tarafın da noterlik işlem masraflarını kimin karşılayacağı konusunda önceden anlaşması, sonradan yaşanabilecek sürtüşmeleri önleyecektir. Ortalama bir noterlik işlem masrafı, işlem bedelinin belli bir yüzdesi olabileceği gibi, sabit bir ücret de olabilir; bu durum noterliğe ve işlemin niteliğine göre değişiklik gösterir.