Vekil azli nasıl yapılır?
Vekilin Azli: Süreç ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bir vekili görevden almak, yani azletmek söz konusu olduğunda, bu sürecin hem hukuki hem de pratik yönlerini iyi anlamak gerekiyor. Deneyimlerime göre, bu durum çoğu zaman beklenmedik sorunlara yol açabiliyor. İşte bu noktada, vekil azlinin nasıl yapıldığına dair bilmeniz gerekenler:
Vekil Azlinin Temel Dayanakları
Vekalet ilişkisi, temelde bir sözleşme ilişkisidir. Türk Borçlar Kanunu vekalet akdi ile ilgili düzenlemeler getirir. En temel azil nedenleri şunlardır:
- Güven Kaybı: Vekil ile müvekkil arasındaki güven ilişkisinin zedelenmesi, azlin en yaygın nedenlerinden biridir. Vekilin müvekkilin menfaatine aykırı davranması, sır saklama yükümlülüğünü ihlal etmesi veya görevini ihmal etmesi bu güven kaybına yol açabilir.
- Performans Yetersizliği: Vekilin, kendisine verilen görevi yeterince iyi yerine getirememesi veya görev tanımına uymayan bir performans sergilemesi azil için geçerli bir sebep teşkil edebilir. Örneğin, bir avukatın davayı takip etmemesi veya bir danışmanın önerilerinin sürekli hatalı çıkması gibi.
- İfa İmkansızlığı: Vekilin, görevi yerine getirmesinin objektif olarak imkansız hale gelmesi durumu da azil sebebidir. Bu, vekilden kaynaklanabileceği gibi, dış etkenlerden de kaynaklanabilir.
- Sözleşme Şartlarının İhlali: Vekalet sözleşmesinde belirtilen yükümlülüklerin (örneğin, belirli bir raporu zamanında teslim etmeme) ihlal edilmesi azil hakkını doğurur.
Azil Süreci ve İzlenecek Adımlar
Vekil azletme süreci, vekalet türüne ve sözleşmenin içeriğine göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel hatlarıyla izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
- En önemli adım, vekile azil iradesini bildirmektir. Bu bildirim genellikle yazılı yapılmalıdır. Ancak, sözlü bildirim de geçerli olabilir, fakat ispat açısından yazılı bildirim tercih edilmelidir.
- Örnek: Eğer bir gayrimenkul alım satımı için vekil tayin ettiğiniz bir avukat varsa ve artık onunla çalışmak istemiyorsanız, avukatınıza hitaben, "Verdiğim gayrimenkul alım satımı yetkilerini vekaletnameden çekerek azlettiğimi bildiririm." şeklinde bir ihtarname veya dilekçe gönderebilirsiniz.
- Peki, vekaletname nerede verilmişti? Eğer noter aracılığıyla verilmişse, azil işleminin noter aracılığıyla yapılması ispat kolaylığı sağlar. Noter, mevcut vekaletnamede azil şerhi düşer ve bunu ilgili yerlere bildirir. Örneğin, bir noterden alınmış vekaletle bir banka işleminde vekil tayin ettiyseniz, notere giderek o vekaleti geri alabilir veya azil işlemini kaydettirebilirsiniz.
- Eğer vekaletname belirli bir kurum veya kişiye verilmişse (örneğin, tapu dairesi, noter, banka), bu kurumlarla iletişime geçerek vekaletin iptal edildiğini ve bu yetkinin sona erdiğini bildirmeniz gerekebilir.
- Eğer vekaletnameyi vekilin kendisinde bıraktıysanız, onu geri istemeniz önemlidir.
- Azil gerçekleştiğinde, vekilin de bazı yükümlülükleri vardır. Vekil, kendisine tevdi edilen her türlü belgeyi, parayı ve diğer malları derhal müvekkiline geri vermekle yükümlüdür.
- Ayrıca, vekilin o ana kadar yaptığı işlemleri müvekkiline hesap vermesi gerekir. Bu, özellikle parasal konuların söz konusu olduğu durumlarda önemlidir.
Uygulamada Sık Karşılaşılan Zorluklar ve Pratik Öneriler
Deneyimlerime göre, vekil azletme sürecinde bazı sıkıntılar yaşanabiliyor:
- Vekilin İşbirliği Yapmaması: Vekil, azledildiğini kabul etmeyebilir veya belgeleri iade etmekte gecikebilir. Bu durumda, öncelikle hukuki yollara başvurmadan önce tekrar yazılı bir ihtar çekmek faydalı olabilir. İhtarnamede, belirli bir süre içinde belgelerin teslim edilmemesi halinde yasal yollara başvurulacağı açıkça belirtilmelidir.
- Vekaletin Kapsamı: Vekil, hangi işlemleri yapma yetkisine sahip olduğunu abartarak veya yanlış yorumlayarak hareket edebilir. Bu gibi durumlarda, vekaletnamenin orijinal metnini dikkatlice incelemek ve vekilin yetki sınırlarını net bir şekilde anlamak gerekir. Eğer vekaletname "tapu işlemlerini yapma" şeklinde genel bir yetki içeriyorsa, vekilin tapu müdürlüğünde bir satış yapma yetkisi vardır. Ancak, eğer vekaletname sadece "ipotek tesis etme" gibi daha sınırlı bir yetki veriyorsa, satış yapma yetkisi olmaz.
- İspat Sorunu: Özellikle sözlü bir vekalet ilişkisi söz konusuysa, azil işlemini ispat etmek zorlaşabilir. Bu yüzden, her zaman yazılı delil bırakmak, e-posta yoluyla iletişim kurmak ve mümkünse yazılı bir sözleşme yapmak önemlidir.
- Sonuçlanmamış İşlemler: Vekil azledildiğinde, sonuçlanmamış işlemler varsa ne olacağı önemli bir sorudur. Eğer bir avukat davayı takip ediyorsa ve azledilirse, yeni bir avukat atanması süreci başlatılmalıdır. Bu süreçte, önceki avukatın dosyayı yeni avukata devretmesi ve gerekli bilgileri vermesi beklenir. Eğer vekil bir iş takibi yapıyorsa, o işin devri için de uygun düzenlemeler yapılmalıdır.
Özetle, vekil azletme süreci, öncelikle iyi bir iletişim ve net bir irade beyanıyla başlar. Eğer sorunlar devam ederse, hukuki prosedürlere başvurmaktan çekinmeyin. Unutmayın, vekalet sözleşmesi karşılıklı bir güven ve sorumluluk üzerine kuruludur ve bu güven zedelendiğinde veya görev yerine getirilmediğinde, hakkınız olan azil işlemini gerçekleştirebilirsiniz.