🗞️ Manisa Haber

Hortum nedir ilkokul?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Hortum Nedir?

Hortumlar, gökyüzünden yere doğru sarkan, dönen hava sütunlarıdır. Genellikle güçlü bir fırtına bulutu olan süper hücreli fırtınaların bir parçası olarak oluşurlar. Bu dönen hava, etrafındaki her şeyi içine çekip fırlatabilir, bu yüzden de çok tehlikelidirler.

Deneyimlerime göre, hortumların en büyük ve en yıkıcı olanları, bir "G" harfi şeklinde bir bulut oluşturabilen süper hücreli fırtınalardan meydana gelir. Bu fırtınaların içinde, yukarı doğru yükselen sıcak hava ve aşağı doğru inen soğuk hava arasındaki büyük bir dengesizlik olur. Bu durum, bulutun içinde bir dönmeye neden olur ve bu dönme, yere doğru uzanan bir hortuma dönüşebilir.

Hortumların Oluşumu ve Özellikleri

Bir hortumun oluşması için birkaç önemli koşulun bir araya gelmesi gerekir:

  • Sıcak ve nemli hava: Genellikle güneyden gelen sıcak ve nemli hava, buharlaşmayla birlikte atmosferde yükselir.
  • Soğuk ve kuru hava: Kuzeyden gelen soğuk ve kuru hava ise bu sıcak havanın üzerine çöker.
  • Dikey rüzgar kesmesi: Farklı yüksekliklerdeki rüzgarların farklı hızlarda veya yönlerde esmesidir. Bu, atmosferde yatay bir dönmeye neden olur. Süper hücreli fırtınalarda bu dönme dikey hale gelir.

Bu koşullar bir araya geldiğinde, süper hücreli fırtınanın içinde girdaplar oluşur. Eğer bu girdaplardan biri yeterince güçlenir ve yere ulaşırsa, bir hortum meydana gelir. Hortumlar bazen birkaç saniyeden birkaç saate kadar sürebilirler. En güçlü hortumlar ise EF5 kategorisine girer ve bu hortumlar saatte 300 km'den fazla hıza ulaşan rüzgarlara sahip olabilirler.

Hortum Güç Ölçeği (EF Ölçeği)

Hortumların yıkıcılığını ölçmek için kullanılan ölçek Fujita Ölçeği'nin geliştirilmiş hali olan Geliştirilmiş Fujita Ölçeği (Enhanced Fujita Scale - EF Ölçeği)'dir. Bu ölçek, hortumun neden olduğu hasara göre derecelendirilir:

  • EF0: Hafif hasar, rüzgar hızı 105-137 km/s
  • EF1: Orta hasar, rüzgar hızı 138-177 km/s
  • EF2: Belirgin hasar, rüzgar hızı 178-217 km/s
  • EF3: Şiddetli hasar, rüzgar hızı 218-266 km/s
  • EF4: Olağanüstü hasar, rüzgar hızı 267-322 km/s
  • EF5: Tahrip edici hasar, rüzgar hızı 322 km/s üzeri

Deneyimlerime göre, bir hortumun boyutunun veya rüzgar hızının her zaman yıkıcılığını tam olarak belirlemediğini unutmamak önemlidir. Bazen daha küçük görünen bir hortum, malzemeleri çok daha uzağa taşıyarak büyük hasara yol açabilir.

Hortumlardan Korunma Yolları

Hortumlar beklenmedik bir şekilde ortaya çıkabilirler, bu yüzden hazırlıklı olmak hayati önem taşır. Eğer bir hortum uyarı sistemi devreye girerse veya bir hortum gördüğünüzü düşünüyorsanız, aşağıdaki adımları izlemelisiniz:

  • Hemen güvenli bir yere sığının: En güvenli yer, evinizin en alt katındaki, penceresi olmayan bir odada (bodrum katı, tuvalet veya banyo gibi) yere yatıp kollarınızla başınızı korumaktır. Mümkünse, sağlam bir masa veya yatağın altına saklanın.
  • Mobil evlerde veya arabalarda olmayın: Bunlar hortumlara karşı güvenli değildir. Hemen daha sağlam bir yapıya geçmeye çalışın.
  • Dışarıdaysanız: Yere yatın ve ellerinizle başınızı koruyun. Çukur veya hendek gibi alçak yerlere sığınmak da yardımcı olabilir.
  • Pencerelerden uzak durun: Hortumlar camları kırabilir ve uçan nesneler ciddi yaralanmalara neden olabilir.

Bir hortum gördüğünüzde sakin kalmaya çalışmak ve bu temel güvenlik önlemlerini uygulamak, sizin için en iyisidir. Hava durumu uyarılarını takip etmek ve bu tür olaylara karşı bir acil durum planınızın olması her zaman akıllıca bir davranıştır.