Üniversite kac tercih hakkımız var?

Üniversite Tercih Hakların: Bilmen Gerekenler

Üniversite tercih dönemindesin ve aklında en çok dönüp dolaşan soru şu: Kaç tercih hakkım var? Gel, bu konuyu netleştirelim ve bu süreci daha bilinçli yönetmene yardımcı olayım. Tecrübelerime göre, bu soruya verilecek basit bir sayıdan çok daha fazlası var.

Öncelikle şunu bilmelisin: Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçlarına göre üniversite tercihlerini yaparken, her yıl ÖSYM tarafından belirlenen toplam 30 adet tercih hakkın bulunur. Bu, hem lisans hem de ön lisans programları için geçerli. Yani, ister 2 yıllık bir bölümü, ister 4 yıllık bir fakülteyi hedefle, kullanabileceğin 30 slotun var. Ancak bu sayıyı nasıl akıllıca kullanacağın, tamamen senin stratejine bağlı.

Tercihleri Sıralama Mantığı ve Püf Noktaları

Bu 30 hakkı kullanırken en büyük hata, sırf kontenjan var diye veya "belki tutar" düşüncesiyle rastgele bölümler yazmak. Deneyimlerime göre, tercih listeni oluştururken hem istediğin hem de puanının yettiği yerleri dengeli bir şekilde sıralamak en doğrusu. Peki, nasıl bir strateji izlemeli?

• İlk sıralar: Buraya en çok istediğin, hayallerindeki bölümleri ve üniversiteleri yerleştir. Buradaki sıralama, puanına göre bir alt sıralamada bulunan bölümlere göre daha yüksek de olsa, senin için öncelikli olanlar olmalı. Çünkü yerleştirme sisteminde, tercih listendeki bir bölüme yerleştiğinde, daha alt sıralardaki tercihlerine bakılmaz.
• Orta sıralar: Puanına daha yakın, girme olasılığının yüksek olduğu bölümleri buraya ekle. Hem istediğin hem de makul bir puanda olan programları buraya dizebilirsin. Bu, bir üstteki sıralamalara yerleşemezsen seni boşta kalmaktan kurtaracak.
• Son sıralar: Bu kısımları da puanının altında kalan ama yine de gitmek isteyebileceğin, alternatif olarak görebileceğin bölümlerle doldur. Amaç, tercih listenin tamamını doldurmak ve olası bir yerleştirmede sana şans yaratmak.

Unutma, bu sıralama tamamen senin hedeflerine ve başarı sıralamana göre şekillenmeli. Kendi başarı sıralamana yakın veya ondan biraz daha iyi olan programları ilk sıralara, daha yakın olanları orta kısımlara, biraz daha altındaki programları ise alt kısımlara yazmak mantıklıdır.

Kontenjanlar ve Yerleştirme Sistemi Nasıl İşliyor?

Her yıl üniversitelerin açtığı kontenjan sayıları değişiklik gösterir. Bu sayılar, YÖK tarafından belirlenir ve ÖSYM tarafından ilan edilir. Örneğin, bir üniversitenin Bilgisayar Mühendisliği bölümü için bu yıl 100 kişilik bir kontenjan açılabilirken, seneye bu sayı 120'ye çıkabilir veya düşebilir. Bu yüzden her yıl güncel kontenjanları takip etmek çok önemli.

Yerleştirme sistemi şöyle işler: ÖSYM, senin tercih listeni alır ve puanına göre en üstteki tercihindeki programa yerleştirmeye çalışır. Eğer o programa yerleşemezse (çünkü senden daha yüksek puanlı adaylar o programı tercih etmişse), bir alt tercihindeki programa bakar. Bu şekilde devam eder. Eğer listenin tamamındaki hiçbir programa yerleşemezse, o yıl için tercihlerin sonuçsuz kalır.

Peki Ya Ek Tercihler?

Normal yerleştirme döneminde tercihlerinize yerleşemeyen adaylar için ek yerleştirme dönemi açılır. Bu dönemde, normal tercihlerde boş kalan kontenjanlara tekrar tercih yapma hakkı kazanırsın. Bu ek yerleştirmelerde de yine 30 tercih hakkın olur. Ancak burada dikkat etmen gereken önemli bir nokta var: Ek yerleştirmelerde puan kesintisi olmaz ama önceki yerleştiğin bir bölüm varsa ve orayı tercih etmeyip ek yerleştirme ile başka bir yere yerleşirsen, o bölümdeki hakkını kaybedersin. Dolayısıyla ek yerleştirmeleri de dikkatli kullanmak gerekir.

Önemli Bir Not: Özel Yetenek Sınavları ve Yurt Dışı

Eğer resim, müzik, spor gibi özel yetenek gerektiren bölümleri tercih ediyorsan, bu bölümlerin kendi özel yetenek sınavları olur. Bu sınavları kazandığın takdirde o bölüme yerleşirsin. Bu süreç, merkezi yerleştirme sürecinden ayrı ilerler. Ayrıca, yurt dışındaki üniversitelerin de kendi başvuru ve kabul süreçleri vardır ve Türkiye'deki ÖSYM sistemiyle doğrudan bir bağlantısı yoktur. Kısacası, toplam 30 tercih hakkın, Türkiye'deki YKS sonuçlarına göre yapılan yerleştirmeler için geçerlidir.

Umarım bu bilgiler tercih sürecini daha net görmene yardımcı olmuştur. Başarılar dilerim!