🗞️ Manisa Haber

Doğru alıntı nasıl yapılır?

16 Haziran 2025 Manisa Haber

Doğru Alıntı Yapmanın İncelikleri

Merhaba! Akademik çalışmalarında veya herhangi bir metin hazırlığında doğru alıntı yapmanın neden bu kadar önemli olduğunu biliyorsun. Bu, hem emeğine saygı göstermenin hem de kendi söylediklerinin sağlam bir temele oturmasını sağlamanın yolu. Deneyimlerime göre, bu konuyu birkaç ana başlıkta toplayarak daha anlaşılır hale getirebiliriz.

Neden Alıntı Yaparız? (Temel Mantık)

Birincisi, fikir hırsızlığından kaçınmak. Başka birinin düşüncesini, bilgisini veya ifadesini kendi gibi sunmak, etik olarak son derece yanlış. Bir eserin yazarına hak ettiği krediyi vermek bu işin temelinde yatıyor. İkincisi, argümanlarını güçlendirmek. Kendi görüşlerini desteklemek için alanında uzmanlaşmış kişilerin söylediklerine referans vermek, metninin güvenilirliğini artırır. Örneğin, bir sosyolojik araştırma yapıyorsan, önemli bir sosyolog olan Pierre Bourdieu'nun "Habitus" kavramına yaptığı atıf, senin de bu kavramı kullandığını ve anladığını gösterir. Üçüncüsü, okuyucuyu daha fazlasını öğrenmeye yönlendirmek. Sunduğun bilginin kaynağını belirttiğinde, okuyucu ilgisini çeken konuyu daha derinlemesine araştırma imkanı bulur. Bu, bilginin yayılmasına da katkı sağlar.

Hangi Durumlarda Alıntı Yapılır? (Ne Zaman Durup Kaynak Göstereceksin?)

Herkesin bildiği, genel geçer bilgiler için alıntı yapmana gerek yok. Örneğin, "Dünya Güneş etrafında döner." demek için bir kaynak göstermene lüzum yok. Ancak aşağıdaki durumlarda mutlaka alıntı yapmalısın:

  • Doğrudan İfadeyi Kullanmak (Kopya Alıntı): Bir kaynaktaki cümleyi veya birkaç cümleyi kelimesi kelimesine aktardığında, tırnak içine alıp kaynağını belirtmelisin. Örneğin, bir tarihçi şöyle der: "İstiklal Harbi, Türk milletinin küllerinden yeniden doğuşudur." Bu cümleyi tam olarak kullanıyorsan, "Milli Mücadele'nin ruhunu en iyi ifade eden sözlerden biri, 'İstiklal Harbi, Türk milletinin küllerinden yeniden doğuşudur.' (Yılmaz, 2010, s. 45) şeklinde özetlenir." gibi bir ifade kullanmalısın.
  • Fikirleri veya Kavramları Özetlemek (Paraphrasing): Bir kaynağın ana fikrini kendi cümlelerinle ifade ettiğinde bile, bu fikrin kime ait olduğunu belirtmelisin. Bu, en sık yapılan ve en önemli alıntı türlerinden biri. Örneğin, bir araştırmada kullanılan bir istatistiği veya bir teoriyi kendi dilinle anlattığında, mutlaka o bilginin orijinal kaynağını göstermelisin. Bir makalede şöyle bir ifade görebilirsin: "Araştırmacılar, düzenli egzersizin beyin fonksiyonları üzerindeki olumlu etkilerini defalarca kanıtlamışlardır (Smith, 2018)." Bu, Smith'in çalışmasına bir göndermedir.
  • Veri, İstatistik veya Rakamları Kullanmak: Bir ankette çıkan yüzde kaçlık bir oran, bir ekonominin büyüme rakamı veya bir araştırmanın bulduğu herhangi bir sayısal veri, mutlaka kaynağı ile birlikte verilmelidir. Örneğin, "Son yapılan ankete göre, katılımcıların %70'i evden çalışma modelini daha verimli bulmaktadır (Kantar, 2023)."
  • Görüşleri veya Argümanları Aktarmak: Bir kişinin özgün görüşünü, analizini veya bir konuda ortaya koyduğu tezi aktardığında, bu fikrin kime ait olduğunu açıkça belirtmelisin. Örneğin, "Eğitim sistemindeki reform ihtiyacının altını çizen Demir (2022), mevcut müfredatın öğrencileri çağın gerektirdiği becerilerle donatmakta yetersiz kaldığını savunmaktadır."

Nasıl Alıntı Yapılır? (Uygulama Rehberi)

Alıntı yapmanın temelinde, metin içi atıf (dipnot veya sonda not yerine daha sık kullanılır) ve kaynakça listesi bulunur. Metin içi atıf, genellikle yazarın soyadı ve yayın yılı ile yapılır. Bazı stil kılavuzları (APA, MLA, Chicago vb.) bu formatta küçük farklılıklar gösterebilir.

Metin İçi Atıflar:

  • Yazarın Adı Metne Dahilse: "Öztürk'e (2019) göre, dijitalleşme toplumsal yapıyı derinden etkilemiştir."
  • Yazarın Adı Metne Dahil Değilse: "Dijitalleşme toplumsal yapıyı derinden etkilemiştir (Öztürk, 2019)."
  • Birden Fazla Yazar Varsa:
    • İki yazar: (Demir & Kaya, 2021)
    • Üç veya daha fazla yazar: (Yılmaz vd., 2020) - "vd." Latince "et al." yani "ve diğerleri" anlamına gelir.
  • Doğrudan Alıntı Yaparken Sayfa Numarası: "Kuşkusuz, bu tespit büyük önem taşımaktadır: 'Edebiyat, insan ruhunun derinliklerine inebilen tek sanattır.' (Sarı, 2017, s. 88)."
  • Sayfa Numarası Yoksa: Bazı kaynaklarda (web siteleri gibi) sayfa numarası olmayabilir. Bu durumda, paragraf numarası veya bölüm adı belirtilebilir.

Kaynakça Listesi:

Metin sonunda yer alacak kaynakça, yaptığın tüm alıntıların tam ve detaylı bir listesidir. Okuyucunun bir kaynağa ulaşmasını sağlar.

  • Kitap: Yazar Soyadı, Yazar Adı. (Yayın Yılı). Kitap Adı. Yayınevi Adı.
    • Örnek: Kılıç, A. (2020). İletişim Psikolojisi. Beta Yayıncılık.
  • Makale: Yazar Soyadı, Yazar Adı. (Yayın Yılı). Makale Adı. Dergi Adı, Cilt Numarası(Sayı Numarası), Sayfa Aralığı.
    • Örnek: Çelik, M. (2022). Yapay zekanın eğitimdeki rolü. Akademik Bakış Dergisi, 15(2), 45-62.
  • Web Sitesi: Yazar Soyadı, Yazar Adı (veya Kurum Adı). (Yayın Tarihi veya Güncelleme Tarihi). Sayfa Adı. Erişim Tarihi: Gün.Ay.Yıl, URL
    • Örnek: Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). TÜİK Gençlik Araştırması Sonuçları. Erişim Tarihi: 15.11.2023, https://www.tuik.gov.tr/genclik-arastirmasi

Unutma, en önemlisi tutarlı olmaktır. Hangi stil kılavuzunu kullanırsan kullan, tüm metin boyunca aynı stili takip etmelisin. Bu, hem senin ciddiyetini gösterir hem de okuyucunun bilgiyi daha rahat takip etmesini sağlar.