Bilimsel araştırma basamakları nelerdir e ödev?
Bilimsel Araştırma Basamakları: Yol Haritan Senin İçin
Bilimsel araştırma dediğin şey aslında karmaşık bir bilmece değil, sadece takip etmen gereken basit bir yol haritası. Haydi, bu yolculuğa çıkalım ve adım adım neler yapman gerektiğini görelim.
- Merak Et, Soru Sor!
Her şey bir soruyla başlar. Etrafına bak, seni ne düşündürüyor? Bir ürünün neden daha iyi satıldığını mı merak ettin? Ya da bir derste öğrendiğin bir bilginin gerçek hayatta nasıl karşılığı olduğunu mu sorguluyorsun? İşte bu ilk adımdır. Örneğin, "Okul kantinindeki sağlıklı atıştırmalıkların öğrencilerin ders başarısını etkileyip etkilemediği" gibi bir soruyla başlayabilirsin. Bu sorunun cevabını bulmak için yola çıkacaksın.
* Pratik İpucu: Aklına takılan her şeyi not al. Bir defterin veya telefonundaki not uygulaman bu iş için biçilmiş kaftan. Bu notlar, ileride araştırma konusunu belirlerken sana ilham verecek.
- Bilgi Avına Çık: Literatür Taraması
Sorunu sordun, şimdi de cevapları aramaya başlayacaksın. İşte burada literatür taraması devreye giriyor. Bu, senin konunla ilgili daha önce yapılmış çalışmaları, makaleleri, kitapları incelediğin aşama. Mesela, "sağlıklı atıştırmalıklar ve ders başarısı" üzerine yapılan çalışmaları Google Scholar, PubMed gibi akademik veri tabanlarında arayabilirsin. Bu tarama sırasında, daha önce senin gibi merak edenlerin neler bulduğunu, hangi yöntemleri kullandığını öğreneceksin. Bu da senin kendi araştırmanı tasarlarken sana rehberlik edecek.
* Örnek: Bir makalede, öğrencilerin kahvaltı yapmalarının dikkat sürelerini %15 artırdığına dair bir bulguya rastladın. Bu bilgi, senin kendi araştırmanda hangi değişkenlere odaklanman gerektiği konusunda sana fikir verebilir.
* Pratik İpucu: Kaynakları güvenilirliğine göre ayır. Hakemli dergilerdeki makaleler genellikle daha güvenilirdir. Bulduğun bilgileri özetleyerek ve kaynaklarını belirterek kaydet.
- Araştırmanı Planla: Metodoloji
Şimdi elindeki bilgilerle kendi "nasıl" sorunu cevaplama zamanı. Hangi yöntemi kullanacaksın? Anket mi yapacaksın, deney mi kuracaksın, yoksa gözlem mi yapacaksın? Kendi sorunu ele alalım: "Okul kantinindeki sağlıklı atıştırmalıkların öğrencilerin ders başarısını etkileyip etkilemediği."
* Anket Yöntemi: Öğrencilere kantinden ne sıklıkla ve hangi atıştırmalıkları aldıklarını, bu atıştırmalıkların onları nasıl hissettirdiğini ve genel olarak ders başarılarını nasıl değerlendirdiklerini soran bir anket hazırlayabilirsin.
* Deney Yöntemi: Bir grup öğrenciye belirli bir süre sağlıklı atıştırmalıklar, diğer gruba ise standart atıştırmalıklar vererek, belirli bir dersin sonunda sınav sonuçlarını karşılaştırabilirsin. Bu tür bir deneyde, kontrol grubunun olması önemlidir.
* Veri Toplama ve Analiz: Seçtiğin yönteme göre verilerini toplayacaksın. Anket yaptıysan, cevapları bir tabloya dökeceksin. Deney yaptıysan, sınav sonuçlarını not edeceksin. Ardından bu verileri analiz etmen gerekecek. İstatistiksel analizler (örneğin, ortalama, yüzde, korelasyon) sana verilerin ne söylediğini anlamanda yardımcı olur.
* Pratik İpucu: Araştırma planını mümkün olduğunca açık ve anlaşılır yap. Kimden veri toplayacaksın, nasıl toplayacaksın, verileri nasıl analiz edeceksin? Bu detaylar, araştırmanın tutarlılığını sağlar.
- Bulguları Yorumla ve Sonuç Çıkar
Topladığın ve analiz ettiğin veriler sana bir şeyler anlatacak. Bu verilerin senin başta sorduğun soruya nasıl bir cevap verdiğini yorumlamalısın. Örneğin, anket sonuçlarına göre öğrencilerin %60'ı sağlıklı atıştırmalıklar aldığında daha enerjik hissettiğini belirtmiş ve ders başarılarını ortalama 7/10 olarak değerlendirmişse, bu ilginç bir bulgudur.
* Deneyimlerime göre: Bu aşamada aceleci davranmamak önemlidir. Verilerin sana söylediği şeyi olduğu gibi aktarmalı, üzerine kendi yorumlarını eklerken mantıksal bir bağ kurmalısın. Bulgularının literatürdeki diğer çalışmalarla tutarlı olup olmadığına bakabilirsin. Belki de senin araştırman, daha önce yapılan bir çalışmanın sonuçlarını destekliyordur veya farklı bir sonuç ortaya koyuyordur.
* Pratik İpucu: Bulgularını desteklemek için grafikler ve tablolar kullanmak okuyucunun anlamasını kolaylaştırır. Sonuçlarını yazarken, araştırmanın sınırlılıklarını da belirtmeyi unutma. Örneğin, eğer sadece bir sınıfla çalıştıysan, bulgularının tüm okul geneli için geçerli olmayabileceğini belirtmen dürüstlüktür.