2 Balkan savaşının çıkmasına neden olan devlet?
İkinci Balkan Savaşı'nın Baş Aktörü Kimdi?
Selamlar! İkinci Balkan Savaşı’nı kim başlattı diye merak ediyorsun, değil mi? Madem bu konuya girdik, öyle lafı uzatmadan direkt olayın içine dalalım. Deneyimlerime göre, bu savaşın çıkmasındaki en büyük suçlu olarak Sırbistan’ı gösterebiliriz.
Olayın özü şu: Birinci Balkan Savaşı'ndan sonra Balkan devletleri, Osmanlı'dan aldıkları toprakları kendi aralarında paylaştılar. Ama bu paylaşım öyle adil falan değildi. Sırbistan, Makedonya’da daha fazla toprak istiyordu ve bu konuda diğer müttefikleriyle, özellikle de Bulgaristan ile ciddi anlaşmazlıklar yaşıyordu. Balkan devletlerinin aralarındaki bu gerilim, adeta bir barut fıçısı gibiydi ve fitili ateşleyen şey Sırbistan’ın açgözlülüğü oldu.
Şimdi bunu biraz daha açalım:
- Sırbistan'ın Makedonya Talepleri ve Hırsları
Birinci Balkan Savaşı öncesinde Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan, Osmanlı'ya karşı birlikte hareket etme kararı almıştı. Antlaşmaya göre, Makedonya toprakları ele geçirildikten sonra aralarında paylaşılacaktı. Ancak Sırbistan, savaş bittikten sonra daha önce konuşulanlardan çok daha fazlasını talep etti. Özellikle Monastır (Bitola) ve çevresindeki bölgeler üzerinde hak iddia ediyordu. Bu, Bulgaristan’ın beklentileriyle doğrudan çelişiyordu. Sırbistan’ın bu noktadaki ısrarı ve yayılmacı tutumu, aslında savaşın tohumlarını ekiyordu.
Bunu şöyle düşün: Bir arkadaşınla bir anlaşma yapıyorsun, bir pasta dilimi sana, bir dilimi ona düşecek diye. Ama sonra pasta gelince, "Hayır, ben iki dilim alacağım, hatta şu yanındaki üçüncü dilimi de istiyorum" diyorsun. İşte Sırbistan’ın tutumu da biraz böyleydi.
- Rusya’nın Arabuluculuk Çabalarının Başarısızlığı
Rusya, Balkanlar’daki Slav halklarının koruyucusu olarak kendini görüyordu ve Sırbistan ile Bulgaristan arasındaki gerginliği azaltmak için arabuluculuk yapmaya çalıştı. Hatta 1913’ün başında, Sırbistan ve Bulgaristan arasında yeni bir sınır belirlemeye yönelik anlaşmalar yapıldı. Ancak Sırbistan, bu anlaşmaları da kendi lehine çevirmeye çalıştı ve istediğini tam olarak elde edemeyince Rusya’nın önerilerini de tam olarak benimsemedi. Deneyimlerime göre, bir taraf bir anlaşmaya samimiyetle yanaşmayınca, en iyi niyetli arabuluculuk bile sonuç vermez.
Özetle, Rusya’nın çabaları Sırbistan’ın iştahını kesmeye yetmedi.
- Bulgaristan’ın Tepkisi ve Savaşın Başlaması
Sırbistan’ın taviz vermeyen tutumu ve Rusya’nın da Sırbistan’ı tam olarak kontrol edememesi üzerine, Bulgaristan kendi haklarını savunmak zorunda kaldı. Sırbistan’ın, daha önce anlaşılan sınırları ihlal etmesi ve Bulgar askerlerine saldırması (bunu bazı kaynaklar savaşın başladığı an olarak kabul eder) üzerine Bulgaristan, Savaş ilan etti. 29 Haziran 1913 tarihinde Bulgarların Sırp ve Yunan kuvvetlerine saldırmasıyla İkinci Balkan Savaşı fiilen başlamış oldu. Yani, bir nevi meşru müdafaa hakkını kullanmış oldular diyebiliriz.
Bu noktada Sırbistan’ın tutumu, "Ben istediğimi alamazsam kimse alamaz" şeklinde özetlenebilir. Bu da tabii ki sadece kendi başlarına kalmalarına ve yenilmelerine neden oldu. Çünkü bu sefer Bulgaristan’ın karşısında sadece Sırbistan değil, aynı zamanda Yunanistan, Karadağ, Romanya ve hatta Osmanlı İmparatorluğu da vardı. Evet, yanlış duymadın, Osmanlı bile kaybettiği toprakların bir kısmını geri almak için bu savaşa dahil oldu!
Pratik Bir Bakış Açısı
Tarihi olayları anlamak için insan ilişkilerini ve siyasi stratejileri göz önünde bulundurmak önemli. İkinci Balkan Savaşı’nda da gördüğümüz gibi, bir anlaşmanın maddelerinden çok, anlaşmaya taraf olanların niyeti ve güç dengeleri belirleyici oluyor. Eğer sen de bir grup içinde bir karar alırken, bir tarafın aşırı taleplerde bulunduğunu ve anlaşmayı bozduğunu görürsen, işte tam olarak bu durumla karşı karşıya kalırsın. Sırbistan’ın bu noktadaki tutumu, ittifakları nasıl baltaladığını açıkça gösteriyor.