Izahtan vareste ne demek TDK?

"İzahtan vareste ne demek TDK?" Sorunuzun Cevabı

Türk Dil Kurumu'nun (TDK) sözlüğünde "izah" kelimesi, açıklama, anlatım, beyan anlamlarına gelir. "Vareste" ise, kurtulmuş, korunmuş, uzak, elden çıkmış, borçsuz gibi çeşitli anlamlara gelebilir. Bu iki kelimeyi bir araya getirdiğimizde, en sık karşılaştığımız kullanım bağlamı, bir durumdan veya bir durumun getirdiği sonuçlardan kurtulmuş, etkilenmemiş olmak anlamındadır. Yani, bir zorunluluktan, bir durumun gerektirdiği açıklamadan veya bir yaptırımdan uzak olmak demektir.

Deneyimlerime göre bu ifade genellikle hukuki veya resmi metinlerde karşımıza çıkar. Örneğin, bir sözleşmede veya bir kanun maddesinde, belirli bir durum karşısında taraflardan birinin herhangi bir açıklama yapma yükümlülüğünden muaf tutulduğunu belirtmek için kullanılabilir. Bu, kişinin o konudaki sorumluluğunun veya bildirim yükümlülüğünün ortadan kalktığı anlamına gelir.

"İzahtan Vareste"nin Kullanım Alanları ve Örnekler

Bu terimle karşılaşabileceğin başlıca alanlar şunlardır:

• Hukuk ve Sözleşmeler: Taraflardan birinin belirli bir durumu bildirme veya açıklama zorunluluğundan muaf tutulduğu durumlarda kullanılır. Örneğin, bir satış sözleşmesinde satıcı, ürünün belirli kusurlarını bildirme yükümlülüğünden vareste tutulabilir. Bu durumda, satıcının o kusurlarla ilgili ek bir açıklama yapması gerekmez.
• Resmi Yazışmalar ve Kanun Metinleri: Devlet kurumlarının düzenlediği genelgelerde, yönetmeliklerde veya kanunlarda belirli bir bildirim veya açıklama yükümlülüğünün kimlerden veya hangi durumlarda kaldırıldığını belirtmek için kullanılabilir. Örneğin, bir vergi kanununda, belirli bir gelir seviyesinin altında kalan kişilerin ek beyanda bulunmaktan vareste tutulduğu belirtilebilir.
• Ticari İşlemler: Bir mal veya hizmet satışı sırasında, alıcıya yönelik belirli bilgilerin verilmesi zorunlu olabilir. Ancak bazı özel durumlarda, satıcı bu tür bilgilendirme yükümlülüğünden vareste tutulabilir. Örneğin, kapalı kutuda satılan ve içeriğinin bilinmesi beklenmeyen bir ürün için, üretici içerikle ilgili detaylı izahtan vareste olabilir.

Şöyle bir örnek verebiliriz: Bir ihale ilanında, "İhaleye katılan istekliler, tekliflerini verirken bu ilanda belirtilen tüm şartları kabul etmiş sayılırlar ve ayrıca bir açıklama yapma yükümlülüğünden izahtan varestedirler." şeklinde bir ifade görebilirsin. Bu, ihaleye giren kişinin, ilandaki her şeyi okuyup anladığı ve ek bir onay veya açıklama sunmasına gerek olmadığı anlamına gelir.

Pratik Yaklaşım ve Anlam Çıkarım Yöntemleri

Bu tür bir ifadeyle karşılaştığında, öncelikle hangi bağlamda kullanıldığına dikkat etmelisin. Eğer hukuki bir metindeyse, ilgili maddeyi daha dikkatli okuman gerekir. Eğer daha genel bir metinse, cümlenin geri kalanına bakarak izah ve vareste kelimelerinin o cümledeki anlamını çözmeye çalışabilirsin.

Kendi kendine sorabileceğin sorular:

• Burada kim, neyden muaf tutuluyor?
• Hangi açıklama veya bildirim yükümlülüğü ortadan kalkıyor?
• Bu durumun olası sonuçları nelerdir?

Eğer bir terimin anlamından emin olamıyorsan, doğrudan TDK'nın güncel sözlüğüne bakmak en güvenilir yoldur. Ancak pratikte, "izah" genellikle "açıklama", "zaruret", "zorunluluk" gibi kelimelerle; "vareste" ise "kurtulmuş", "muaf", "bağlı değil" gibi kelimelerle yer değiştirebilir. Bu anlam kaymalarını göz önünde bulundurarak okuma yapabilirsin.