Namazı Farzı Nasıl Kılınır?
Namazın Farzları ve Kılınışı
Namaz, dinimizin direği. Kılmak farz. Peki, bu farz namazları nasıl kılacağız? Gelin adım adım, hiç vakit kaybetmeden başlayalım. Deneyimlerime göre, namazı doğru öğrenmek ve huşu içinde kılmak ilk etapta biraz pratik gerektirse de, sonrasında hayatına öyle bir güzellik katıyor ki, tarif edilemez.
- Namazın Şartları: Hazırlık Aşaması
Namaz kılmaya başlamadan önce bazı temel hazırlıklar var. Bunlar namazın geçerliliği için olmazsa olmaz:
Namaz kılacak kişinin abdestli olması gerekir. Eğer abdestin yoksa, bir gusül gerekip gerekmediğini kontrol et. Gusül gerektiriyorsa önce yıkanmalısın. Abdestin bozulduysa, abdest almalısın. Abdest alırken yüzünü, kollarını dirseklere kadar, başının dörtte birini mesh etmeyi ve ayaklarını bileklere kadar yıkamayı unutma.
Üzerindeki veya namaz kıldığın yerdeki gözle görülebilir pisliklerden (kan, idrar, dışkı gibi) arınmış olman şart. Mesela, üzerine bir şey sıçradıysa, orayı temizlemelisin.
Namaz kılarken avret yerlerinin kapalı olması gerekir. Erkekler için göbek ile diz arası, kadınlar için ise yüz, bilekler ve ayaklar hariç tüm vücut avrettir. Pamuklu, kalın kumaşlardan yapılmış, vücut hatlarını belli etmeyen giysiler tercih etmek en iyisi. Kadınlar için bone veya eşarp ile saçlarını tam kapatmak da bu kapsamda.
Her namazın belirli bir vakti var. Öğle namazı güneşin batıya doğru meyl etmesiyle başlar, ikindi namazının vakti girinceye kadar devam eder. İkindi namazı ise, bir şeyin gölgesi kendi boyunun iki katı olana kadar kılınır. Akşam namazı güneş battıktan sonra başlar, yatsı namazının vakti girene kadar devam eder. Yatsı namazı da hilalin kaybolmasından (tan yerinin ağarması) sabaha kadar kılınabilir. Sabah namazı ise tan yerinin ağarmasıyla başlar, güneş doğana kadar kılınır. Vakitleri kaçırmamak için namaz vakitlerini gösteren bir takvim veya uygulama kullanabilirsin.
Namaz kılarken Kabe'ye (Kıble'ye) dönmek gerekir. Nerede olduğuna bağlı olarak, yönünü doğru tespit etmek önemli. Telefonundaki pusula uygulamaları veya mescitlerdeki kıble yönünü gösteren işaretler sana yardımcı olacaktır.
- Namazın Rükunları: İçselleştirilmesi Gerekenler
Namazın farzlarının temelini rükunlar oluşturur. Bunlar namazın özü gibidir:
Namaza başlarken "Allahü Ekber" diyerek ellerini kaldırmak. Erkekler genellikle kulak hizasına kadar, kadınlar ise omuz hizasına kadar kaldırır. Bu, namaza girişimizin simgesidir.
Ayakta durmak. Farz olan bu duruş sırasında, elleri göğüs hizasında sağ elin sol el üzerine konarak (erkekler), kadınlar ise ellerini yanlarına bırakarak veya sağ eli sol el üzerine koyarak durması tercih edilir.
Fatiha Suresi'ni ve zammı sureyi okumak. Her rekâtta Fatiha okumak farzdır. Fatiha'dan sonra bildiğin başka bir sureyi veya birkaç ayeti okuyabilirsin. Mesela, Kafirun Suresi veya İhlas Suresi gibi kısa sureleri öğrenmek başlangıç için harika olur.
Ayakta durduktan sonra eğilerek belirli bir süre beklemek. Genellikle dizlerini hafifçe bükmeden, ellerini dizlerin üzerine koyarak belini düz tutarak eğilirsin. Bu vaziyette üç defa "Sübhane Rabbiyel Azim" demek sünnettir.
Yere kapanarak alnın, burnun, iki elin, dizlerin ve ayak parmaklarının yere değmesi. İki defa secde yapmak farzdır. Secdede en az üç defa "Sübhane Rabbiyel Ala" demek sünnettir.
Ruku'dan kalkıp ayakta biraz durmak. Ruku'dan kalkarken "SemiAllahu limen hamideh" denir. Ardından "Rabbena lekel hamd" denir.
İki secde arasında kısa bir süre oturmak. Bu oturuşta "Allahümmağfirli verhamni veafini vehdini" gibi dualar okunabilir.
Namazın sonunda "Ettehiyyatü"yü okuyacak kadar oturmak. Bu oturuşta oturma şekli olarak "teverrük" (sol kalça üzerine oturup, sağ ayağı dikmek) genellikle tercih edilir. Bu son oturuşta salavat ve dualar okunur.
- Namazın Kılınış Sırası ve Pratik Öneriler
Şimdi gelelim namazı nasıl kılacağımıza. Dört rekâtlı bir namazı (örneğin Öğle, İkindi, Yatsı) örnek alalım:
- Niyet: Kalp ile niyet etmek yeterli, dil ile söylemek zorunlu değil. "Allah rızası için dört rekat öğle namazının ilk sünnetini kılmaya" gibi.
- İftitah Tekbiri: "Allahü Ekber" diyerek elleri kaldırıp bağlamak.
- Kıyam: Ayakta dururken Fatiha Suresi'ni ve ardından bir zammı sure okumak.
- Ruku: Eğilmek, "Sübhane Rabbiyel Azim" demek.
- İtidal: Kalkmak, "SemiAllahu limen hamideh" demek.
- Secde: İki defa secde etmek, aralarda oturmak.
- Aynısını Tekrar: İkinci rekât için ayağa kalkıp aynıları tekrarlamak. Bu rekâtta sadece Fatiha okunur.
- Oturma: İkinci rekâtın sonunda oturup "Ettehiyyatü"yü okumak.
- Üçüncü ve Dördüncü Rekât: Üçüncü rekâtta yine Fatiha ve zammı sure okunur, sonra ruku, secde yapılır. Dördüncü rekâtta ise sadece Fatiha okunur, sonra ruku ve secde yapılır.
- Son Oturuş: Dördüncü rekâttan sonra oturup "Ettehiyyatü", "Salli-Barik" dualarını ve diğer duaları okumak.
- Selam: Önce sağ tarafa yüzünü dönerek "Esselamü aleyküm ve rahmetullah", sonra sol tarafa dönerek aynı duayı söylemek.
Pratik İpucu: Başlangıçta sureleri ve zikirleri öğrenmek zor gelebilir. Cep telefonuna küçük surelerin yazılı olduğu uygulamalar indirebilir veya abdest sonrası için sureleri not alabilirsin. Namaz seccadeni hazırlamak ve önceden vakitlerini belirlemek, namazı ertelemene engel olur. Kendi kendine konuşur gibi tekrar etmek, ezberlemeyi kolaylaştırır.
- Namazda Huşu ve Dikkat
Namazı sadece şeklen kılmak değil, kalben de kılmak önemlidir. Huşu, namazın manevi boyutudur:
Okuduğun surelerin, yaptığın zikirlerin anlamlarını düşünmeye çalış. Namaz, Allah ile birebir konuşmaktır. Bu konuşmanın içeriğini bilmek, ibadeti derinleştirir.
Telefonunu sessize al, televizyonu kapat. Namaz kılacağın yeri sakin ve temiz tut. Dış dünyaya ait düşünceleri bir kenara bırakıp, sadece Allah'a odaklanmaya gayret et. Namaza başlarken "Euzü billahi mineş şeytanir racim" demek, şeytanın vesvesesinden korunmaya yardımcı olur.
Namaz vakti gelmeden zihinsel olarak namaza hazırlanmak, o an daha kolay odaklanmanı sağlar. Mesela, namaz öncesi birkaç dakika sessizce oturup Allah'ı zikretmek gibi.
Deneyimlerime göre, namazı daha bilinçli kılmak için her namazda okuduğun ayetleri ve duaları ezberlemeye odaklan. Bu, hem namazın manevi derinliğini artırır hem de pratik olarak kolaylık sağlar. Başlangıçta birkaç ayet ve sure ile başla, zamanla bu sayıyı artırırsın. Unutma, Allah niyetini ve gayretini biliyor.