🗞️ Manisa Haber

5N 1K nedir kpss?

16 Haziran 2025 Manisa Haber

5N 1K Nedir ve KPSS'de Karşımıza Nasıl Çıkar?

KPSS'de 5N 1K kuralını bilmek, özellikle Türkçe ve sınavın diğer okuduğunu anlama gerektiren bölümlerinde sana büyük avantaj sağlar. Basitçe, bir olayı veya durumu tüm yönleriyle anlamanı ve açıklamanı sağlayan bir sorgulama tekniğidir. Yani, bir haberin, bir metnin veya bir olayın temel unsurlarını yakalamana yardımcı olur. Hangi soruları soracağımızı belirler: Ne? Neden? Nerede? Nasıl? Ne Zaman? Kim?

5N 1K'nın KPSS'deki Önemi ve Kullanım Alanları

Deneyimlerime göre, KPSS'de 5N 1K'yı anlamak ve uygulamak sana şu alanlarda ciddi fayda sağlar:

  • Okuduğunu Anlama: Türkçe sorularında sana verilen paragrafların ana fikrini, yardımcı fikirlerini ve detaylarını kavramak için 5N 1K zihninde bir çerçeve oluşturur. Metnin kim tarafından, ne zaman, nerede, ne için, ne şekilde yapıldığını bilmek, soruları doğru cevaplamanı kolaylaştırır. Örneğin, bir tarih metninde bir olayın nedenlerini soran bir soru geldiğinde, metindeki "neden" kısmını rahatlıkla bulabilirsin.
  • Yorumlama ve Çıkarım Yapma: Sadece metinde doğrudan verilen bilgileri değil, metinden çıkarılması gereken anlamları da yakalamana yardımcı olur. Metin içindeki bağlantıları kurmanı ve olayların ardındaki sebepleri veya sonuçları tahmin etmeni sağlar.
  • Anlatım Bozukluklarını Tespit Etme: Dil bilgisi ve anlatım bozuklukları kısmında, bir cümlenin veya paragrafın neden eksik veya anlaşılmaz olduğunu anlamak için de 5N 1K'yı kullanabilirsin. Örneğin, bir cümlede özne veya yüklem eksikliği varsa, bu 5N 1K'nın temel unsurlarından birinin eksik olduğunu gösterir.

KPSS'de 5N 1K'yı Etkin Kullanma Taktikleri

Bu kuralı sadece ezberlemek yetmez, onu aktif olarak kullanmalısın. İşte sana pratik önerilerim:

  • Aktif Okuma Yap: Paragrafları okurken zihninde bu 6 soruyu sor. Hatta istersen bir kenara küçük notlar alabilirsin. Bir haber okuyorsan, bu soruları sorarak bilgileri organize etmeye çalış. Örnek: Bir paragrafta bir bilim insanının keşfinden bahsediliyorsa, "Kim keşfetti? Ne keşfetti? Nerede keşfetti? Ne zaman keşfetti? Neden önemli? Nasıl bir yöntem kullandı?" gibi sorular aklında dönsün.
  • Ana Fikri Yakala: Bir metnin ana fikrini bulmak için genellikle "Ne?" sorusu en temel başlangıç noktasıdır. Metin genel olarak ne hakkında bilgi veriyor? Ardından diğer N'ler ve K, ana fikri destekleyen unsurları ortaya çıkarır.
  • Örnek Cümle Analizi: KPSS'de karşına çıkabilecek örnek cümleleri veya kısa paragrafları bu 6 soruya göre ayırmaya çalış. Bu, hem pratik yapmanı sağlar hem de bu unsurları daha bilinçli kullanmanı öğretir. Örneğin, "Dün gece geç saatte İstanbul'da meydana gelen trafik kazasında 3 kişi yaralandı." cümlesinde:
    • Ne? Trafik kazası
    • Nerede? İstanbul
    • Ne Zaman? Dün gece geç saatte
    • Kim? 3 kişi (yaralananlar)
    • Nasıl? Bilgi yok
    • Neden? Bilgi yok

    Bu analizi yapmak, eksik bilgileri ve paragrafın ne kadar detaylı olduğunu anlamanı sağlar.

Hangi Unsurlar Daha Önemli?

Deneyimlerime göre, KPSS'de genellikle Ne, Kim, Nerede ve Ne Zaman unsurları metnin temelini oluşturur. Ancak Neden ve Nasıl soruları ise metnin derinliğini, neden-sonuç ilişkilerini ve olayın gerçekleşme biçimini ortaya koyduğu için yorumlama ve çıkarım sorularında kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, tüm unsurlara eşit derecede önem vermen genel başarıyı artıracaktır. Özellikle parça-bütün ilişkisini kurmak için 5N 1K'yı kullanmak, metinlerdeki ana mesajı kaçırmamanı sağlar.