Boyunda beze neden oluşur?
Boynunda Beze Neden Oluşur?
Boynunda bir şişlik veya beze fark ettiğinde panik yapman doğal ama öncelikle sakin kal. Çünkü boyundaki şişliklerin büyük bir çoğunluğu zararsızdır. Deneyimlerime göre, bu durum genellikle vücudun enfeksiyonlara karşı savaşma mekanizmasının bir parçasıdır.
Lenf Bezleri: Vücudun Savunma Kalkanları
Boynunda hissettiğin bezenin en yaygın nedeni lenf bezlerinin şişmesidir. Lenf bezleri, vücudumuzun enfeksiyonlarla savaşan küçük filtreleridir. Vücudun herhangi bir yerinde bir enfeksiyon başladığında (örneğin boğaz ağrısı, diş eti iltihabı, kulak enfeksiyonu veya cilt enfeksiyonu), lenf bezleri hızla çalışmaya başlar. Bu aktifleşme sırasında lenfosit adı verilen bağışıklık hücreleri çoğalır ve bezler şişer. Bu şişlik genellikle parmak ucu kadar veya biraz daha büyük olabilir ve hareketlidir.
* Boğaz Enfeksiyonları: Soğuk algınlığı, grip, bademcik iltihabı (tonsillit) veya faranjit gibi durumlar en sık görülen nedenler arasındadır. Enfeksiyon etkeni virüs veya bakteri olabilir.
* Diş Problemleri: Diş çürükleri, diş apseleri veya diş eti iltihapları boyundaki lenf bezlerinin şişmesine yol açabilir.
* Cilt Enfeksiyonları: Boyun veya çevresindeki bir sivilce, çıban veya küçük bir kesik enfekte olduğunda lenf bezleri tepki verebilir.
* Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları: Sinüzit, orta kulak iltihabı gibi durumlar da lenf bezlerini etkileyebilir.
Bu tür durumlarda şişlik genellikle birkaç gün içinde veya enfeksiyon tedavi edildiğinde kendiliğinden geçer. Ağrılı olması da olağandır.
Daha Az Görülen Ama Bilinmesi Gereken Nedenler
Lenf bezlerinin şişmesi dışında başka faktörler de boyunda bezeye neden olabilir. Bunlar daha az yaygın olsa da farkında olmak önemlidir.
* Kistler: Cilt altında oluşan içi sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle ağrısızdırlar ve yavaş büyürler. Örneğin, seboreik kistler veya epidermoid kistler gibi. Bunlar genellikle iyi huyludur ve tıbbi müdahale gerektirmeyebilirler, ancak büyürlerse veya iltihaplanırlarsa alınmaları gerekebilir.
* Yağ Bezeleri (Lipomlar): Cilt altı yağ dokusunun aşırı büyümesiyle oluşan iyi huylu tümörlerdir. Yumuşak, hareketli ve genellikle ağrısızdırlar. Boyun, sırt ve omuzlarda sık görülürler. Boyutları değişebilir.
* Tükürük Bezi Problemleri: Boyunda yer alan parotid veya submandibular tükürük bezlerinin iltihaplanması (sialoadenit) veya tıkanması da şişliğe neden olabilir. Ağız kuruluğu veya yemek yerken oluşan ağrı gibi belirtiler eşlik edebilir.
Endişelenmen Gereken Durumlar ve Ne Yapmalısın?
Nadiren de olsa, boyundaki bezeler daha ciddi durumların belirtisi olabilir. Bu yüzden şişliği takip etmek önemlidir.
* Şişliğin Süresi: Eğer şişlik birkaç haftadan uzun sürerse ve küçülmüyorsa bir doktora başvurmak iyi bir fikirdir.
* Bezenin Özellikleri: Eğer beze sert, hareket etmeyen, çevre dokulara yapışık ve ağrısız ise daha dikkatli incelenmesi gerekebilir. Bu tür özellikler, malign (kötü huylu) lezyonları düşündürebilir. Ancak bu oran oldukça düşüktür.
* Eşlik Eden Belirtiler: Açıklanamayan kilo kaybı, gece terlemeleri, sürekli yorgunluk, ateş gibi genel sağlık durumunu etkileyen belirtiler varsa mutlaka bir doktora danışmalısın.
Pratik Öneri: Boynundaki şişliği fark ettiğinde ilk yapman gereken, onu nazikçe muayene etmek. Ne kadar süredir var, hareketli mi, ağrılı mı, ne kadar büyük? Bu bilgileri not almak, doktorunla konuşurken sana çok yardımcı olacaktır. Eğer endişe verici bulduğun bir durum yoksa, birkaç gün bekle ve şişlikte bir değişiklik olup olmadığını gözlemle. Eğer herhangi bir şüphen veya endişen varsa, en doğru yol bir aile hekimine veya kulak burun boğaz uzmanına görünmektir. Gerekirse tetkikler yapılır ve kesin tanı konur. Unutma, erken teşhis her zaman en iyisidir.