Kol kırığı nasıl alçıya alınır?
Kol Kırığında Alçı Süreci: Bilmeniz Gerekenler
Kolunda bir kırık olduğunu öğrendiğinde işler biraz karışıklaşır, değil mi? Ama endişelenme, bu sürecin nasıl işlediğini, alçının neden önemli olduğunu ve neleri bilmen gerektiğini sana adım adım anlatacağım. Deneyimlerime göre bu bilgiler, bu dönemi daha rahat atlatmana yardımcı olacak.
Kırık Nasıl Anlaşılır ve Neden Alçıya İhtiyaç Duyulur?
Öncelikle kırık olup olmadığını nasıl anlarız? En belirgin işaretler şunlar: şiddetli ağrı, şişlik, morarma ve etkilenen bölgeyi hareket ettirememe. Kimi zaman kırık yerinde bir şekil bozukluğu da gözlemlenebilir. Diyelim ki bileğini burktun ve kolunda ciddi bir ağrı hissettin. İlk adım genellikle bir röntgen çektirmektir. Röntgen, kırığın nerede olduğunu, tipini (örneğin, tam kırık mı, çatlak mı) ve yerleşimini net bir şekilde gösterir.
Alçıya gelince; amacımız kırık kemiğin hareket etmesini engellemek ve doğru pozisyonda kaynamasını sağlamak. Düşünsene, kemik dediğin bir yapı taşı gibi, bir kere kırıldı mı, onu sağlam durması için desteklememiz şart. Alçı, bu sabitlemeyi sağlar. Yaklaşık 6 ila 8 hafta süren bir kaynama süreci vardır, tabii bu yaşa ve kırığın ciddiyetine göre değişebilir. Bir çocukta bu süre daha kısa olabilirken, yetişkinlerde daha uzun sürebilir.
Alçı Nasıl Yapılır? Adım Adım Süreç
Alçı süreci aslında oldukça standarttır. Doktor veya sağlık görevlisi, kırık bölgesini öncelikle özel bir alt bezle (genellikle pamuklu veya sentetik bir dolgu malzemesi) sarar. Bu, cildinle sert alçı malzemesi arasında yumuşak bir bariyer oluşturur. Ardından, alçı rulosundan kesilen ve suya batırılıp yumuşatılan sentetik veya alçı taşı malzemesi dikkatlice kırık bölgenin üzerine sarılır.
Bu sarım işlemi, kemiği sabitleyecek sert ve destekleyici bir kabuk oluşturmak için yapılır. Genellikle eklemleri de bir miktar sabitlemek, yani hareketini sınırlamak önemlidir. Örneğin, ön kol kırığında dirsek ve el bileği ikisinin de alçıyla desteklenmesi yaygın bir durumdur. Alçı kurudukça sertleşir ve birkaç dakika içinde kullanıma hazır hale gelir. Tabii ki, bu süreçte birkaç kat malzeme kullanılarak yeterli sağlamlık elde edilir. Bazen, özellikle karmaşık kırıklarda veya eklemle ilgili durumlarda, doktorlar termoplastik alçılar veya fiberglas alçılar da tercih edebilirler. Bunlar daha hafif, daha suya dayanıklı ve bazen de şekil verilebilir oldukları için tercih sebebi olabilir.
Alçı Bakımı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Alçı takıldıktan sonra iş bitmiyor, asıl dikkat etmen gereken dönem başlıyor.
* Alçıyı Kuru Tutmak: Bu çok önemli. Nem, alçının yapısını bozarak etkinliğini azaltabilir ve ciltte tahrişe veya enfeksiyona yol açabilir. Duş alırken alçı bölgesini su geçirmez kılıflarla korumalısın. Yağmurlu havada dışarı çıkarken de dikkatli ol.
* Kaşımamaya Özen Göstermek: Alçı içindeki kaşıntı dayanılmaz olabilir. Ama unutma, alçıya zarar vermeden kaşımanın bir yolu yoktur. Sivri bir cisimle (örneğin, şiş, kürdan gibi) asla ama asla alçı içine girip kaşımaya çalışma. Bu, cildinde yaralara ve enfeksiyona neden olabilir. Eğer kaşıntı çok rahatsız ediciyse, doktoruna danışabilirsin; bazen hafifçe vurmak veya soğuk hava üflemek gibi yöntemler önerebilirler.
* Şişlik ve Ağrıyı Yönetmek: İlk birkaç gün kolunda şişlik olması normaldir. Kolunu kalp seviyesinin üzerinde tutmaya çalış. Bunun için yastıklar kullanabilirsin. Doktorunun önerdiği ağrı kesicileri düzenli kullanabilirsin. Eğer ağrı şiddetlenirse, alçının çok sıkı olduğunu düşünüyorsan, parmaklarında uyuşma veya karıncalanma hissediyorsan, derhal doktoruna başvurmalısın. Bu, alçının çok sıkı yapıldığının veya şişliğin arttığının bir işareti olabilir.
* Parmaklarını Hareket Ettirmek: Alçı bileği ve eli kapattıysa bile, parmaklarını ve omuzunu düzenli olarak oynatmalısın. Bu, kan dolaşımını destekler ve eklemlerin sertleşmesini önler. Doktorun sana özel egzersizler önerecektir.
Alçı Çıktıktan Sonra Neler Olur?
Alçı çıktıktan sonra kolun bir anda eski gücüne kavuşmaz. Kırık yer iyileşmiş olsa da, kaslar bir süre zayıflamış ve eklemler sertleşmiş olabilir. Bu dönemde en büyük yardımcın fizik tedavi olacaktır. Fizyoterapist, kolunun eski fonksiyonlarına kavuşması için özel egzersizler ve tedaviler uygulayacaktır.
Bu süreçte sabırlı olmak çok önemli. Başlangıçta kolunu kullanmakta zorlanabilirsin ama düzenli egzersizlerle zamanla eskisinden de iyi olabilirsin. Fizyoterapistinin önerdiği egzersizleri evde de düzenli olarak yapman iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Unutma, her adımda biraz daha güçleneceksin.