İnsülin nasıl nereden vurulur?

İnsülin Enjeksiyonu: Nereden, Nasıl ve Nelere Dikkat Edilmeli?

İnsülin tedavisinde en önemli konulardan biri, doğru yere, doğru şekilde enjeksiyon yapmaktır. Yanlış uygulama hem ilacın etkinliğini azaltabilir hem de ciltte sorunlara yol açabilir. Deneyimlerime göre, bu süreci doğru öğrenmek, diyabet yönetimi konusunda sana büyük bir kolaylık sağlayacaktır.

Enjeksiyon Yapılacak Bölgeler

İnsülini vücudumuzda emilimin farklı hızlarda olduğu çeşitli bölgelere uygulayabiliriz. En sık kullanılan bölgeler şunlardır:

• Karın Bölgesi: Göbek deliğinin etrafı, insülini en hızlı emen bölgedir. Göbek deliğinin yaklaşık 5 cm çevresine enjeksiyon yapabilirsin. Bu bölge, özellikle hızlı etki eden insülin türleri için idealdir.
• Üst Kol (Dış ve Arka Kısmı): Kolun arka ve dış kısmına yapılan enjeksiyonlar orta düzeyde bir emilim sağlar. Kolun omuz ile dirsek arasındaki kısmının dışına doğru, daha dolgun görünen yerlere enjekte edebilirsin.
• Uyluk (Üst ve Dış Kısmı): Bacağın ön ve dış kısmına yapılan enjeksiyonlar ise daha yavaş bir emilim gösterir. Özellikle yatmadan önce kullanılan uzun etkili insülinler için tercih edilebilir.
• Kalça (Üst Dış Dörtte Birlik Kısmı): Kalçanın üst dış kısmına yapılan enjeksiyonlar da yavaş emilim sağlar.

Her enjeksiyonu farklı bir bölgeye veya aynı bölge içinde farklı bir noktaya yapmak, yağ dokusu birikimini (lipodistrofi) önlemek açısından çok önemlidir. Örneğin, karın bölgesine yapıyorsan, her seferinde göbek deliğinin çevresinde 5 cm'lik bir alanı dönüşümlü olarak kullanmaya özen göster.

Enjeksiyon Teknikleri ve Nelere Dikkat Etmeli?

İnsülin enjeksiyonunda temel amaç, ilacı deri altına (subkutan) vermektir. Kas içine girerse insülin çok hızlı emilir ve hipoglisemiye (kan şekerinin aşırı düşmesi) yol açabilir. İşte dikkat etmen gerekenler:

• Cildi Sıkma: Deneyimlerime göre, eğer insülin iğnenin boyu 6 mm veya daha kısaysa, cildi sıkmaya genellikle gerek yoktur. Ancak daha uzun iğneler kullanılıyorsa (örneğin 8 mm) veya çok zayıfsan, insülini kas içine kaçırmamak için cildi hafifçe sıkmak faydalı olabilir. Sıkma işlemi, başparmağın ve işaret parmağınla cilt ve altındaki yağ dokusunu nazikçe tutarak yapılır.
• İğne Açısı: 6 mm veya 4 mm gibi kısa iğneler kullanıyorsan, genellikle 90 derecelik bir açıyla (doğrudan dik) enjekte edilir. Eğer 8 mm gibi daha uzun bir iğne kullanıyorsan ve cildini sıkmıyorsan, 90 derecelik açıyla uygulayabilirsin. Eğer cildini sıkıyorsan veya daha inceysen, 45 derecelik bir açıyla enjekte etmek daha güvenli olabilir.
• İğneyi Takılı Tutma Süresi: İnsülini enjekte ettikten sonra, iğneyi ciltte yaklaşık 5-10 saniye kadar bekletmek, insülinin tamamının vücuda alınmasını sağlar.
• Alkol Kullanımı: Eskiden enjeksiyon öncesi alkol ile bölgeyi temizlemek yaygın bir uygulamaydı. Ancak günümüzde birçok sağlık kuruluşu, ciltteki doğal koruyucu bakterileri yok edebileceği ve alerjik reaksiyonlara yol açabileceği için rutin alkol kullanımını önermemektedir. Enjeksiyon yapılacak bölge temizse, sadece su ve sabunla yıkamak yeterlidir. Eğer bölge kirliyse, hafif bir ıslak mendil veya suyla silip tamamen kurumasını bekleyebilirsin.
• İğne ve Kalem Hazırlığı: Her insülin enjeksiyonunda temiz, yeni bir iğne kullanmalısın. Kullanılmış iğneler körleşir, daha fazla acıya neden olur ve enfeksiyon riskini artırır. İnsülin kalemini kullanmadan önce, eğer çift odacıklı bir insülin ise (hem hızlı hem de uzun etkili), kalemi ters yüz ederek 10-20 kez yavaşça yuvarlamalı veya alt üst etmelisin. Bu, insülini karıştırır. Tek odacıklı insülinlerde genellikle sadece yavaşça alt üst etmek yeterlidir.

Enjeksiyon Noktaları Arasındaki Mesafe

Aynı bölgeye enjeksiyon yapacaksan bile, mutlaka önceki enjeksiyon noktasından en az 2-3 cm uzakta bir yere yapmalısın. Bu, cildin altındaki yağ dokusunun zarar görmesini ve sertleşmesini engeller. Enjeksiyon bölgelerini zihninde veya bir takvim üzerinde işaretleyerek takip edebilirsin. Özellikle karın bölgesi, daha fazla noktaya izin verdiği için en sık rotasyon yapmaya uygundur.

İnsülin Kalemi ve Şırınga Kullanımı

İnsülinler genellikle insülin kalemleri veya şırıngalar ile uygulanır. Her iki yöntem de etkilidir, ancak kullanım şekilleri biraz farklıdır.

• İnsülin Kalemi: Kalemler, kullanımı en kolay yöntemlerden biridir. İğneyi taktıktan sonra doz ayarını yapıp düğmeye basarak insülini enjekte edersin. Kalemlerde genellikle 1-2 ünite kadar insülin hava atışı için kullanılır, bu da doz ayarlamasını kolaylaştırır.
• Şırınga: Şırınga ile enjeksiyon yaparken, insülin flakonundan çekilen dozun tam olarak ayarlandığından emin olmalısın. İğneyi vücuttan çektikten sonra, şırıngada kalan insülini de enjekte etmek için birkaç saniye beklemek önemlidir.

Hangi yöntemi kullanırsan kullan, her zaman doğru üniteyi ayarladığından emin ol. Yanlış dozaj, kan şekeri kontrolünü doğrudan etkiler.