🗞️ Manisa Haber

YGS-LYS TYT AYT nedir?

12 Haziran 2025 Manisa Haber

YGS-LYS ve TYT-AYT: Sınav Sisteminin Evrimi ve Senin İçin Anlamı

Türkiye'de üniversiteye giden her gencin kaderini belirleyen o meşhur sınavlar... Eskiden YGS-LYS olarak bilinen, şimdi ise TYT-AYT olarak karşımıza çıkan bu sistemin ne olduğunu, neden değiştiğini ve senin bu değişime nasıl adapte olman gerektiğini deneyimlerime dayanarak anlatacağım. Lafı uzatmadan, doğrudan konuya girelim.

Öncelikle, Yüksek Öğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) dönemi vardı. YGS, temel bilgi ve becerilerini ölçen, daha çok genel kültür ve temel yeteneklere odaklanan bir sınavdı. Örneğin, Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri testlerini içerirdi. LYS ise daha alan bazlıydı; Fen Bilimleri Lisesi mezunuysan Fizik, Kimya, Biyoloji; Mühendislik okumak istiyorsan Matematik ve Geometri; Edebiyat Fakültesi istiyorsan Edebiyat ve Sosyal Bilimler testlerine girerdin. Bu iki sınavın puanlarının birleşimiyle üniversitelere yerleşirdin. Örneğin, 2017'de YGS-LYS puan türleri şunlardı: YGS-1, YGS-2, YGS-3, YGS-4, YGS-5, YGS-6 ve LYS-1'den LYS-5'e kadar 5 farklı puan türü bulunurdu.

Şimdi gelelim Temel Yeterlilik Testi (TYT) ve Alan Yeterlilik Testleri (AYT) ile Yabancı Dil Testi (YDT) dönemine. Bu sistem, 2018'de yürürlüğe girdi. TYT, YGS'nin modernleşmiş hali gibi düşünebilirsin. Yine Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri testlerini içeriyor. Ancak içerik ve soru tiplerinde ufak tefek güncellemeler oldu. Önemli olan nokta şu: TYT'den baraj puanını (genellikle 150 puan) geçmeden AYT veya YDT'ye giremezsin. Yani TYT, artık üniversite kapısını aralayan ilk anahtar. Eğer üniversite okumak istiyorsan, TYT'den en az 150 puanı almalısın. Geçen yılki istatistiklere baktığımda, TYT'de net ortalamaları genellikle 20-25 bandında seyrediyordu. Bu, senin de ortalama bir net yapman gerektiği anlamına geliyor.

AYT ise LYS'nin yerine geçen, daha çok lisans programlarına göre alan bilgini ölçen sınav. Hangi alana yönelmek istediğine bağlı olarak farklı testleri çözersin. Örneğin, mühendislik ve temel bilimler için Matematik Testi ve Fen Bilimleri Testi; sosyal bilimler, eşit ağırlık ve sözel bölümler için Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 Testi, Sosyal Bilimler Testi ve Matematik Testi (eşit ağırlık için). YDT ise dil bölümlerine yönelmek isteyenler için İngilizce, Almanca, Fransızca gibi dillerden oluşan bir sınav. Bu üç sınavın (TYT, AYT, YDT) puanlarının belirli oranlarda birleşimiyle üniversitelere yerleşirsin. Örneğin, sayısal puan türü için TYT'nin %40'ı, AYT'nin Matematik ve Fen Bilimleri testlerinin puanlarının toplamının %60'ı gibi bir hesaplama yapılır.

Neden Değişti ve Sana Ne Getirdi?

Bu sistem değişikliğinin temel nedenleri arasında sınavların aşırı uzun olması, adayların çok fazla sınava girmesi ve bu durumun yarattığı yorgunluk ve motivasyon kaybı yer alıyordu. Ayrıca, alan bazlı bilgi yerine daha genel bir yeterlilik ölçümü isteniyordu. Senin içinse bu değişim, odaklanman gereken konuları biraz daha belirginleştirdi. Artık TYT'deki genel başarı, senin için ilk ve en önemli adım. Ardından, hedeflediğin alana göre AYT veya YDT'ye yoğunlaşman gerekiyor. Örneğin, tıp fakültesi istiyorsan, TYT'de iyi bir temel oluştururken AYT'nin Fen Bilimleri ve Matematik testlerine ekstra önem vermen şart. Eğer hukuk fakültesi istiyorsan, TYT'deki Türkçe ve Matematik ile AYT'deki Sosyal Bilimler-1 testleri senin için kritik.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Deneyimlerime göre, bu sınavlara hazırlanırken en etkili yöntemler şunlar:

  • TYT'yi Hafife Alma: TYT, senin temelini oluşturuyor. Türkçe ve Matematik netlerini artırmak, puanını ciddi şekilde yükseltir. Özellikle paragraf çözme tekniklerini öğrenmek ve temel matematik konularını eksiksiz öğrenmek çok önemli. Bir günde 50 paragraf sorusu çözmek yerine, her gün 10-15 soru çözüp analiz etmek daha kalıcı öğrenme sağlar.
  • Alan Bilgini Güçlendir: AYT veya YDT'de hedefine yönelik çalış. Konu anlatımlı kitaplar, video dersler ve bolca soru çözümü ile bu alanlardaki eksiklerini kapat. Örneğin, AYT Matematik'te logaritma veya trigonometri gibi konuları tam oturtmadan ilerlememen gerekir. Deneme sınavlarında bu konulardan yanlışın çıkıyorsa, konuya geri dönüp tekrar çalış.
  • Deneme Sınavı Kültürü Edin: Sadece konu çalışmak yetmez. Belirli periyotlarla (örneğin haftada bir) deneme sınavı çözerek hem zaman yönetimi becerini geliştirirsin hem de hangi konularda eksik olduğunu belirlersin. Çözdüğün denemelerin analizini yapmak, sana en çok faydayı sağlayacaktır. Hangi testte daha çok zorlandığını, hangi konularda hata yaptığını not al.
  • Motivasyonunu Yüksek Tut: Bu uzun bir maraton. Arada molalar vermek, kendine küçük ödüller vermek ve kendine inanmak çok önemli. Belki bir arkadaşınla çalışma grubu kurabilirsin. Birbirinize destek olmak motivasyonunu artıracaktır. Unutma, her gün attığın küçük adımlar, seni hedefine yaklaştıracak. Örneğin, günde 2 saat düzenli çalışmak, haftada bir gün 14 saat çalışmaktan daha etkilidir.

Unutma, bu sınav sistemi senin yeteneklerini ölçmek için var. Kendine inan, planlı çalış ve hedeflerine ulaşmak için adım adım ilerle.