Beş Şehir hangi tür?

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın ölümsüz eseri Beş Şehir, Türk edebiyatının en önemli yapıtlarından biri olarak kabul edilir. Peki, bu başyapıt hangi türe giriyor? Roman mı, deneme mi, yoksa anı mı?

"Beş Şehir" Bir Deneme mi?

Beş Şehir'in deneme türüne yakın özellikleri bulunmaktadır. Tanpınar, eserinde İstanbul, Ankara, Konya, Bursa ve Erzurum'u kendi kişisel bakış açısıyla ele alır. Şehirlerin tarihi, kültürel ve sosyal dokusunu derinlemesine incelerken, kendi düşüncelerini ve duygularını da samimiyetle paylaşır. Denemelerde olduğu gibi, Beş Şehir'de de yazarın öznel yorumları ve içten anlatımı ön plandadır.

"Beş Şehir" Bir Anı mı?

Tanpınar'ın Beş Şehir'i, anı türünden de izler taşır. Yazar, şehirleri anlatırken kendi yaşamından kesitlere, çocukluk anılarına ve gençlik yıllarına dair hatıralara da yer verir. Bu kişisel anılar, şehirlerin atmosferini daha da zenginleştirir ve okuyucuya samimi bir bağ kurma imkanı sunar. Ancak, eserin tamamı yazarın anılarından oluşmadığı için salt bir anı kitabı olarak değerlendirmek doğru olmaz.

"Beş Şehir" Bir Gezi Yazısı mı?

Beş Şehir, gezi yazısı türüne de yakındır ancak ondan da ayrılır. Şehirlerin tarihi ve coğrafi özelliklerini detaylı bir şekilde anlatırken, gezdiği yerlerde edindiği izlenimleri ve deneyimleri de aktarır. Fakat Beş Şehir, sadece bir gezi rehberi olmanın ötesine geçer. Tanpınar, şehirleri sadece fiziksel mekanlar olarak değil, aynı zamanda birer kültürel ve tarihi kimlik olarak da ele alır.

Peki, "Beş Şehir" Aslında Ne?

Sonuç olarak, Beş Şehir tek bir türe sığdırılamaz. Eser, deneme, anı ve gezi yazısı türlerinin özelliklerini ustaca bir araya getiren, kendine özgü bir yapıya sahiptir. Tanpınar, şiirsel üslubu ve derinlikli anlatımıyla, şehirleri sadece mekan olarak değil, aynı zamanda birer ruh ve duygu olarak da tasvir eder. Bu nedenle, Beş Şehir'i bir türler arası geçiş olarak değerlendirmek en doğru yaklaşım olacaktır.