6771 sayılı Anayasa Değişikliği Nedir?

6771 Sayılı Anayasa Değişikliği: Neleri Değiştirdi?

6771 sayılı Anayasa değişikliği, Türkiye Cumhuriyeti'nin yönetim sisteminde köklü bir değişikliğe yol açtı. Bu değişikliklerin en bilineni, parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş. Bu geçişle birlikte, artık hem devlet başkanı hem de hükümet başkanı olan Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisinin tamamını elinde topluyor. Eskiden Başbakan ve Bakanlar Kurulu'nun yürüttüğü bu yetkiler, artık doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından kullanılıyor.

Yürütme Organındaki Değişimler

Bu sistem değişikliğiyle birlikte, devletin en üst makamı olan Cumhurbaşkanlığı'nın yetkileri de oldukça genişledi. Cumhurbaşkanı, artık doğrudan milletvekili seçimi ve cumhurbaşkanlığı seçimiyle 5 yıllığına halk tarafından seçiliyor. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile yönetmelik ve hatta kanun niteliğinde düzenlemeler yapabiliyor. Bakanları da yine Cumhurbaşkanı atıyor ve görevden alıyor. Bu durum, yürütme gücünün tek elde toplanması anlamına geliyor.

Deneyimlerime göre, bu durumun hem avantajları hem de dezavantajları var. Avantajı, karar alma süreçlerinin hızlanması ve bürokrasinin azalması olarak görülebilir. Ancak diğer yandan, tek elde toplanan güç, hesap verebilirlik mekanizmalarının zayıflaması riskini de beraberinde getiriyor.

Yasama ve Yargı Organlarındaki Etkiler

Bu değişiklikler, yasama ve yargı organlarını da dolaylı olarak etkiledi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte, TBMM'nin denetim fonksiyonunda birtakım değişiklikler yaşandı. Cumhurbaşkanı ve bakanların TBMM'ye karşı sorumluluğu azaldı. Örneğin, eskiden gensoru önergesiyle hükümet düşürülebilirken, yeni sistemde bu tür bir mekanizma bulunmuyor. Cumhurbaşkanı'na karşı ise sadece vatana ihanet suçlamasıyla TBMM'de soruşturma açılabilir ve bu da nitelikli çoğunluk gerektiriyor.

Yargı bağımsızlığı konusunda da bazı tartışmalar gündeme geldi. Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun (HSK) yapısı değiştirilerek, Cumhurbaşkanı'nın HSK üzerindeki etkisi arttırıldı. Bu durum, yargı süreçlerinde siyasallaşma endişelerini beraberinde getiriyor. Örneğin, eskiden HSK üyelerinin bir kısmı hakimler tarafından seçilirken, yeni sistemde bu oran değişti.

2023 Seçimleri ve Sonrası İçin Çıkarımlar

6771 sayılı Kanun'la yapılan bu değişikliklerin sonuçlarını 2023 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimleri'nde de net bir şekilde gördük. Seçim sistemi, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde baraj uygulamasının kalkması ve milletvekili seçimlerinde ittifakların etkisinin artması gibi konular, bu sistemin pratikteki işleyişini daha belirgin hale getirdi.

Bu değişiklikleri daha iyi anlamak için şunları göz önünde bulundurabilirsin:

• Karar Alma Süreçlerini Takip Et: Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yapılan düzenlemeleri yakından izle. Hangi alanlarda düzenleme yapıldığına dikkat et.
• TBMM'nin Rolünü Değerlendir: Yasama süreçlerinde milletvekillerinin nasıl bir rol üstlendiğini, denetim mekanizmalarının ne kadar işlediğini gözlemle.
• Yargı Kararlarını İncele: Önemli davalardaki yargı süreçlerini ve verilen kararları, yargı bağımsızlığı açısından değerlendirmeye çalış.

Deneyimlerime göre, bu sistemin olumlu veya olumsuz etkileri zamanla daha net ortaya çıkacaktır. Önemli olan, bu değişimlerin toplum üzerindeki etkilerini bilinçli bir şekilde takip etmek ve demokrasinin temel ilkelerinin korunması için dikkatli olmaktır.