Kamuda İSG ertelenecek mi?
Kamuda İş Sağlığı ve Güvenliği: Ertelenir mi, Yoksa Devam mı?
Kamuda İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) uygulamalarının ertelenip ertelenmeyeceği konusu, özellikle kamu çalışanları ve bu alanda çalışan uzmanlar arasında sıkça konuşuluyor. Deneyimlerime göre, bu tür bir erteleme beklentisi ne kadar yüksek olsa da, mevcut mevzuat ve mevcut durum göz önüne alındığında net bir "evet" veya "hayır" demek zor. Ancak, süreci ve olası sonuçlarını anlamak için birkaç önemli noktaya odaklanmak gerekiyor.
- Mevcut Yasal Durum ve Uygulamadaki Gelişmeler
Öncelikle, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun kamuda tam olarak yürürlüğe girdiği tarih ve bununla ilgili çıkarılan yönetmelikler önemli. Kamu kurumları da özel sektör gibi risk değerlendirmesi yapmak, çalışanlara eğitim vermek, kişisel koruyucu donanım sağlamak ve işyeri hekimi/iş güvenliği uzmanı görevlendirmekle yükümlü.
* Risk Değerlendirmesi: Birçok kamu kurumu, mevzuat gereği risk değerlendirmelerini zaten tamamlamış durumda. Bu değerlendirmeler, kurumun işleyişine ve çalışanların maruz kaldığı risklere göre özel olarak hazırlanıyor. Eğer bu değerlendirmeler yapıldıysa, ertelenme daha çok bu değerlendirmelerin sonuçlarının hayata geçirilmesi noktasında gündeme gelebilir.
* Eğitim Yükümlülükleri: Çalışanlara verilen İSG eğitimleri, kanunun temel gerekliliklerinden. Bu eğitimlerin sürekli ve güncel olması bekleniyor. Online eğitim platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte bu süreçler bir nebze kolaylaşsa da, sahada uygulamaya yönelik eğitimlerin ertelenme riski olabilir.
* Uzman ve Hekim Görevlendirmeleri: Kamu kurumları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri görevlendiriyor. Bu görevlendirmelerin zamanında yapılması ve hizmetin aksatılmaması gerekiyor. Eğer bu pozisyonlarda personel sıkıntısı yaşanıyorsa, uygulama aksayabilir.
- Ekonomik ve Lojistik Zorluklar
Kamuda İSG uygulamalarının yaygınlaştırılması ve etkin hale getirilmesi, ciddi bir maliyet ve kaynak gerektiriyor. Özellikle büyük ölçekli kamu kurumları için bu süreç, planlama ve uygulama aşamasında bazı zorlukları beraberinde getirebiliyor.
* Maliyet Etkisi: Yeni ekipman alımı, işyeri düzenlemeleri, eğitim programları ve uzman/hekim giderleri, bütçe planlamasında önemli bir yer tutuyor. Ekonomik daralma dönemlerinde veya bütçe kısıtlamaları olduğunda, bu tür harcamaların ertelenmesi bir seçenek olarak görülebilir.
* Personel ve Kaynak Yönetimi: Kamu kurumlarının mevcut iş yükleri ve personel yapısı, ek bir İSG sorumluluğu getirdiğinde zorlanabiliyor. İSG birimlerinin güçlendirilmesi veya mevcut personelin bu konuda eğitilmesi zaman alabilir.
* Pandemi Etkisi: Özellikle son yıllarda yaşanan pandemiler, kamu kurumlarının önceliklerini değiştirdi. Sağlık ve güvenlik konuları zaten öncelikliyken, acil durum yönetimi ve uzaktan çalışma gibi konuların ön plana çıkması, İSG'nin bazı operasyonel yönlerinin ötelenmesine neden olmuş olabilir. Örneğin, fiziksel işyeri düzenlemeleri veya toplu eğitimler salgın dönemlerinde sekteye uğramıştır.
- Uygulamadaki Örnekler ve Gözlemler
Deneyimlerime göre, bazı kamu kurumları İSG konusunda oldukça proaktif davranırken, bazıları yasal zorunlulukları yerine getirme noktasında sınırlı kalabiliyor.
* Örnek Kurumlar: Sağlık Bakanlığı veya Milli Eğitim Bakanlığı gibi geniş kitlelere hizmet veren ve risk profili yüksek olan bakanlıklarda İSG uygulamalarının daha sıkı takip edildiğini görüyoruz. Bu kurumlarda, hem personel hem de hizmet alanların güvenliği doğrudan etkilediği için yatırım daha fazla olabiliyor.
* Tekrarlayan Kazalar: Bazı kamu kurumlarında, tekrarlayan iş kazaları veya meslek hastalıkları, mevcut İSG tedbirlerinin yetersiz kaldığının bir göstergesi. Bu tür durumlar, mevzuatın eksiksiz uygulanmadığına veya uygulamanın yeterince etkin olmadığına işaret ediyor. Örneğin, bir belediyenin Fen İşleri biriminde yaşanan düşme veya malzeme taşıma kazaları, risk değerlendirmesi ve eğitim eksikliğini gösterebilir.
* Mevzuat Uyum Süreci: Yıllar içinde çıkarılan yönetmeliklerle, kamu sektörü de adım adım daha fazla sorumluluk altına girdi. Ancak, her yeni düzenlemenin tam olarak hayata geçmesi zaman alabiliyor. Bu bir uyum süreci.
Pratik Öneriler ve Bakış Açıları
Ertelenme olup olmayacağını beklemek yerine, her bir kamu çalışanı kendi çevresinde ne yapabilir ona bakalım:
* Bilgi Edin: Kurumunuzun İSG politikalarını, risk değerlendirme raporlarını ve acil durum planlarını öğrenin. İSG biriminizle iletişime geçmekten çekinmeyin.
* Eğitimlere Katıl: Size sunulan tüm İSG eğitimlerine aktif olarak katılın ve anlamadığınız yerleri sorun. Bu eğitimler size hem yasal haklarınızı hem de çalışma güvenliğinizi öğretir.
* Güvenlik Kültürünü Destekle: Kendi çalışma alanınızda güvenli çalışma alışkanlıkları edinin ve çevrenizdekileri de teşvik edin. Tehlikeli gördüğünüz durumları ilgili birimlere bildirin.
* Talep Et: Mevzuat gereği sahip olduğunuz hakları (örneğin, kişisel koruyucu donanım temini gibi) talep etmekten çekinmeyin.
Kamuda İSG uygulamalarının ertelenip ertelenmeyeceği, büyük ölçüde devletin önceliklerine, bütçe durumuna ve kurumların iç işleyişine bağlı olacaktır. Ancak, İş Sağlığı ve Güvenliği asla bir "ertelenmesi gereken" konu değildir. Bu, tüm çalışanların en temel hakkıdır ve olası iş kazalarını, meslek hastalıklarını önleyerek uzun vadede hem bireysel hem de kurumsal verimliliği artıracaktır.