4 periyot en fazla kaç elektron alır?
- Periyot Kaç Elektron Alır?
Selam! Kimya dünyasına dalmışsan, eminim aklında bu tür sorular belirmiştir.
- periyot kaç elektron alır sorusu, aslında temel bir bilgiyi öğrenmekle ilgili ve bunu birkaç başlık altında netleştirebiliriz. Hadi gel, lafı uzatmadan konuya girelim.
Temel Seviye: Orbital Kapasiteleri
Öncelikle, bir periyodun toplam elektron kapasitesi, o periyotta bulunan tüm orbitallerin toplam elektron alabilme kapasitesiyle belirlenir.
- periyotta, temel enerji seviyesi $n=4$ olan orbitalleri inceleriz. Bu seviyede hangi orbitaller var, bunları bir hatırlayalım:
* s orbitali: Her enerji seviyesinde bir tane s orbitali bulunur. Bu orbital en fazla 2 elektron alabilir.
* p orbitalleri: Her enerji seviyesinde üç tane p orbitali bulunur. Her bir p orbitali 2 elektron alabilir, dolayısıyla toplamda $3 \times 2 = 6$ elektron.
* d orbitalleri: d orbitalleri $n=3$ seviyesinden itibaren görülmeye başlar. Ancak
- periyotta, enerji seviyeleri itibarıyla daha önce doldurulmuş olsa da, $3d$ orbitalleri bu periyotta yerleşmeye başlar. $n=4$ seviyesinde tam olarak $d$ orbitalleri bulunmaz ama $3d$ orbitallerinin dolumu bu periyodu kapsar. Toplamda beş tane $d$ orbitali vardır ve her biri 2 elektron alabilir, yani $5 \times 2 = 10$ elektron.
* f orbitalleri: f orbitalleri ise $n=4$ seviyesinden itibaren başlar. Yani
- periyotta $4f$ orbitallerinin doldurulması söz konusu değildir, bunlar
- periyotta rol oynar.
Bu bilgiler ışığında,
- periyotta hangi orbitallerin doldurulduğunu ve dolayısıyla kaç elektron aldığını düşünelim.
- periyot, $4s$, $3d$ ve $4p$ orbitallerinin doldurulmasıyla oluşur.
- Periyodun Elektron Dizilimi ve Toplam Kapasitesi
Deneyimlerime göre, bir periyodun elektron alımını anlamanın en iyi yolu, o periyotta hangi blok elementlerinin yer aldığını bilmektir.
- periyot, $s$, $p$ ve $d$ bloklarından oluşur:
* $4s$ orbitalleri: Periyodun başlangıcında $4s$ orbitalleri dolar. Bu da 2 elektron demektir. (Örn: Potasyum (K) ve Kalsiyum (Ca)).
* $3d$ orbitalleri: Ardından, enerji seviyesi olarak
- periyoda denk gelen ancak $3d$ orbitallerinin doldurulmasıyla oluşan geçiş metalleri gelir. Bu küme 10 element içerir çünkü 5 adet $3d$ orbitali vardır ve her biri 2 elektron alır ($5 \times 2 = 10$ elektron). (Örn: Skandiyum (Sc) ile Çinko (Zn) arasındaki elementler).
* $4p$ orbitalleri: Son olarak, $4p$ orbitalleri dolar. Üç tane $4p$ orbitali vardır ve her biri 2 elektron alır ($3 \times 2 = 6$ elektron). (Örn: Galyum (Ga) ile Kripton (Kr) arasındaki elementler).
Şimdi bu sayıları topladığımızda,
- periyodun toplam kaç elektron alabileceğini buluruz:
$2 \text{ elektron } (4s) + 10 \text{ elektron } (3d) + 6 \text{ elektron } (4p) = 18 \text{ elektron }$
Dolayısıyla,
- periyot, toplamda 18 elektron alır.
Pratik İpuçları ve Neden Önemli?
Bu bilgiyi bilmek, elementlerin periyodik tablodaki konumlarını ve özelliklerini anlamana çok yardımcı olur. Örneğin:
* Bir elementin periyodunu biliyorsan, o elementin son elektronunun hangi temel enerji seviyesine yerleştiğini tahmin edebilirsin.
* Geçiş metallerinin neden bu kadar çok bileşik oluşturabildiğini ve farklı yükseltgenme basamaklarına sahip olabildiğini anlamak için $d$ orbitallerinin rolünü bilmek önemlidir.
* Periyotların toplam elektron kapasitesini bilmek, elektron dizilimlerini ezberlemek yerine mantıksal olarak çıkarım yapmanı sağlar.
Unutma, kimya sadece ezberden ibaret değil, altında yatan mantığı anladığında çok daha kolay ve keyifli hale gelir.
- periyodun 18 elektron aldığını bilmek, bu mantığı oturtmak için harika bir başlangıç noktasıdır.