Şiâ mezhebinin kolları nelerdir?

Şiâ mezhebi, İslam dünyasının önemli bir koludur ve kendi içinde farklı kollara ayrılmıştır. Bu çeşitlilik, tarih boyunca yaşanan siyasi ve fikri ayrılıkların bir sonucudur. Bu yazıda, Şiâ mezhebinin başlıca kollarını ve temel özelliklerini inceleyeceğiz.

İmâmiyye (İsnâaşeriyye)

İmâmiyye, aynı zamanda İsnâaşeriyye olarak da bilinir ve Şiâ mezhebinin en büyük kolunu oluşturur. Bu kol, On İki İmam'ın varlığına ve onların Allah tarafından seçilmiş rehberler olduğuna inanır. Son İmam Muhammed el-Mehdî'nin gaybette olduğuna ve zamanı geldiğinde zuhur edeceğine inanırlar. İran, Irak, Lübnan ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaygın olarak bulunmaktadırlar.

İsmâiliyye

İsmâiliyye, Şiâ mezhebinin diğer bir önemli koludur. İmam Cafer-i Sadık'ın oğlu İsmail bin Cafer'i yedinci imam olarak kabul ederler. Fatımi Devleti'ni kurmuşlardır ve felsefi yaklaşımlarıyla bilinirler. Günümüzde, farklı alt gruplara ayrılmışlardır ve dünya genelinde çeşitli topluluklar halinde yaşamaktadırlar.

Zeydiyye

Zeydiyye, Şiâ mezhebinin bir diğer önemli koludur ve İmam Zeyd bin Ali'yi beşinci imam olarak kabul ederler. Diğer Şiâ kollarından farklı olarak, imametin sadece Hz. Hüseyin'in soyundan gelmesi gerektiğine inanırlar, ancak en âlim olanın imam olması gerektiğini savunurlar. Yemen'de yaygın olarak bulunmaktadırlar.

Alevîlik (Nusayrilik)

Alevîlik, bazı kaynaklarda Şiâ mezhebinin bir kolu olarak kabul edilirken, bazıları tarafından ise ayrı bir inanç sistemi olarak değerlendirilir. Hz. Ali'ye duyulan derin sevgi ve saygı, bâtıni yorumlar ve yerel inançlarla harmanlanmış mistik bir yapısı vardır. Türkiye, Suriye ve Lübnan gibi bölgelerde yaşamaktadırlar.

Şiâ mezhebi, zengin tarihi ve çeşitli kollarıyla İslam düşüncesine önemli katkılarda bulunmuştur. Her bir kolun kendine özgü inanç ve uygulamaları, Şiâ düşüncesinin ne kadar geniş ve çeşitli olduğunu göstermektedir.