Avustralya neden kıta?
Avustralya Neden Kıta? İşte Cevabı
Avustralya'nın neden bir kıta olarak kabul edildiğini merak ediyorsan, gel seninle bu konuya biraz yakından bakalım. Aslında cevap, coğrafyanın kendine has kurallarında saklı.
Öncelikle, bir kara parçasının kıta sayılabilmesi için belli başlı kriterler var. Bunların başında büyüklük geliyor. Avustralya, yaklaşık olarak 7.692.024 kilometrekarelik bir alanıyla, dünyanın en büyük beşinci ülkesi ve aynı zamanda en küçük kıtası. Bu büyüklük, onu diğer adalardan ayırıyor. Mesela, Grönland da büyük bir ada ama Avustralya'nın yanında devede kulak kalıyor. Avustralya'nın yüzölçümü, Avrupa kıtasının neredeyse yarısı kadar. Bunu şöyle düşünebilirsin: Avustralya'da bir ucundan diğer ucuna araba yolculuğu yaparsan, Türkiye'yi birkaç kez baştan sona geçmiş olursun.
İkinci ve en önemli kriter ise tektonik plaka meselesi. İşte burası işin bilimsel kısmı ve Avustralya'yı diğerlerinden ayıran en temel özellik. Avustralya, kendi adına taşıyan Avustralya Levhası adı verilen devasa bir tektonik plaka üzerinde yer alıyor. Bu levha, diğer kıtaların levhalarıyla çevrili ve belirgin bir şekilde ayrılmış durumda. Bu, kıta oluşumunun temelinde yatan bir özellik. Deneyimlerime göre, jeologlar bir kara parçasının kıta olup olmadığını belirlerken öncelikle bu levha yapısını inceliyorlar. Avustralya'nın diğer kara kütlelerinden, özellikle Asya'dan, tektonik olarak ayrılmış olması, onu kendi başına bir kıta olarak tanımlıyor.
Üçüncü olarak, izolasyon ve benzersiz ekosistemler de kıta tanımına katkıda bulunur. Avustralya, okyanuslarla çevrili olduğu için diğer kıtalardan coğrafi olarak izole kalmış. Bu izolasyon, milyonlarca yıl boyunca kendi özgün bitki ve hayvan türlerinin evrimleşmesine yol açmış. Kangurular, koalalar, wombatlar gibi Avustralya'ya özgü canlıları düşün. Bu canlılar, başka hiçbir yerde doğal olarak bulunmuyor. Bu benzersiz biyolojik çeşitlilik, bir kara parçasının kendi başına bir "dünya" olarak algılanmasını pekiştiriyor ve bu da onu kıta statüsüne yaklaştırıyor.
Dördüncü bir nokta ise, Avustralya'nın kıtasal kabuk yapısı. Kıtasal kabuk, okyanus kabuğundan daha kalın ve daha az yoğundur. Avustralya'nın altındaki kabuk yapısı da bu özelliklere sahip. Bu jeolojik farklılıklar, onu bir ada olmaktan çıkarıp bir kıta yapan önemli etkenlerden biri. Yani, sadece üzerinde yaşamak değil, altındaki zeminin yapısı da bir kara parçasının kıta olup olmadığını belirliyor.
Sen de bir gün Avustralya'yı ziyaret edersen, bu devasa kara parçasının sadece bir ada değil, kendi tektonik plakasında yüzen ve benzersiz bir ekosisteme sahip ayrı bir kıta olduğunu daha iyi anlayacaksın. Bu büyüklük, bu jeolojik yapı ve bu izolasyon, Avustralya'yı dünyanın diğer yerlerinden ayıran en önemli özellikler.