Makatta şişlik neyin belirtisi?
Makatta Şişlik: Nedenleri ve Ne Yapmalı?
Makatta bir şişlik fark ettiğinde aklına pek çok şey gelebilir ve bu durum can sıkıcı olabilir. Deneyimlerime göre, bu tür belirtiler genellikle birkaç temel sebepten kaynaklanır. Önemli olan, paniğe kapılmadan durumu doğru anlamak ve ne yapılması gerektiğini bilmek.
Hemoroidler (Basur): En Yaygın Sebep
Makattaki şişliğin en sık rastlanan nedeni hemoroidlerdir. Bunlar, makat bölgesindeki damarların iltihaplanıp genişlemesi sonucu oluşur. Hemoroidler iç veya dış olabilir. İç hemoroidler genellikle dışarıdan görünmez ama kanama yapabilir. Dış hemoroidler ise makat çevresinde ele gelen, ağrılı şişlikler olarak kendini gösterir. Özellikle tuvalet sırasında zorlanma, uzun süre oturma, lifli gıda tüketiminin azlığı ve gebelik gibi durumlar hemoroid oluşumunu tetikleyebilir. Örneğin, tuvalette uzun süre oturmak, makat bölgesindeki baskıyı artırarak damarların şişmesine yol açar. Kabızlık da hemoroidlerin en büyük düşmanlarından biridir; dışkıyı yumuşak tutmak, hemoroid semptomlarını hafifletmede kilit rol oynar.
Anal Fissürler: Acı Veren Çatlaklar
Bir diğer olası neden ise anal fissürlerdir. Bunlar, makat derisinde oluşan küçük yırtıklar veya çatlaklardır. Genellikle sert dışkının geçmesi sonucu oluşurlar ve en belirgin belirtisi, dışkılama sırasında veya sonrasında hissedilen keskin, bıçak saplanması gibi bir acıdır. Bazen bu çatlakların çevresinde küçük bir şişlik de görülebilir. Anal fissürler de kabızlıkla yakından ilişkilidir. Eğer tuvalet sonrası temizlik yaparken sert bir tahriş hissediyorsanız veya kanama fark ediyorsanız, bu bir fissür belirtisi olabilir.
Perianal Apse ve Fistül: Enfeksiyon Kökenli Sorunlar
Daha az yaygın ama ciddi olabilen bir diğer durum ise perianal apse ve onun ilerleyen hali olan anal fistüldür. Perianal apse, makat çevresindeki bir bezin enfeksiyon kapması sonucu oluşan irin dolu keseciktir. Bu genellikle oldukça ağrılı, sıcak ve elle dokunulduğunda sert bir şişlik olarak kendini gösterir. Ateş de eşlik edebilir. Apse kendiliğinden akarsa veya tedavi edilirse, bazen enfekte bezin bir tünel oluşturarak makat derisine açılmasıyla anal fistül meydana gelebilir. Fistül, sürekli akıntıya veya tekrarlayan apse belirtilerine yol açabilir. Eğer şişlik sadece ağrılı değil, aynı zamanda iltihaplı bir akıntı da varsa, bu tür bir enfeksiyon olasılığını düşündürmelidir.
Pratik Öneriler ve Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Makattaki şişlikle başa çıkmak için bazı pratik adımlar şunlardır:
- Lifli Gıdalar Tüket: Günde en az 25-30 gram lif almaya özen göster. Meyve, sebze, tam tahıllar harika kaynaklardır. Bu, dışkıyı yumuşatarak tuvalet sırasında zorlanmayı önler.
- Bol Su İç: Günde ortalama 8-10 bardak su içmek, sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur.
- Tuvalet Alışkanlıklarını Düzenle: Tuvalete gitme ihtiyacı hissettiğinde erteleme. Tuvalette uzun süre oturmaktan kaçın. Telefon veya kitapla uzun süre meşgul olmak yerine, işini gördüğün an kalk.
- Oturma Banyoları: Ilık suyla yapılan oturma banyoları, ağrıyı hafifletmeye ve bölgedeki iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Günde birkaç kez 15-20 dakika yeterli olacaktır.
- Temizlik: Tuvalet sonrası nazik temizlik önemlidir. Sert tuvalet kağıdı yerine ıslak mendil veya su kullanabilirsin.
Eğer şişlikte şiddetli ağrı varsa, akıntı varsa, ateşin yükseldiyse veya kanama miktarı arttıysa, mutlaka bir genel cerrahi uzmanına başvurmalısın. Kendi kendine teşhis koymak yerine, doğru teşhis ve tedavi için bir doktordan yardım almak en sağlıklısıdır.