Portakal neye aşılanır?
Portakal Ağacına Hangi Yönleri Vurmalısın?
Portakal ağacını aşılarken aslında en çok merak edilen şey, hangi anaçları kullanabileceğin ve neden bu anaçları seçmen gerektiğidir. Deneyimlerime göre, portakal ağaçları için en yaygın ve başarılı anaçlar, turunç (Citrus aurantium) ve uşa (Citrus trifoliata)’dır. Bu iki anaç, hem dayanıklılıkları hem de meyve kalitesi üzerindeki olumlu etkileriyle öne çıkar.
Turunç, özellikle Akdeniz iklimi gibi daha sıcak ve dona karşı hassas bölgelerde tercih edilir. Ağacın kök sistemini güçlendirir, hastalıklara karşı direncini artırır ve meyve verimliliğini de olumlu etkiler. Örneğin, turunç anacı üzerine aşılanan portakallar, genellikle daha sulu ve aromatik olur. Uşa ise soğuğa daha dayanıklıdır, bu yüzden soğuk iklimlerde portakal yetiştirmek isteyenler için daha uygun bir seçenektir. Ancak uşa anaçlı portakallarda meyve olgunlaşma süresi biraz daha uzayabilir.
Aşılama İçin Doğru Zamanlama ve Teknikler
Aşılama zamanlaması, başarının anahtarıdır. Genellikle ilkbahar başı, havaların ısınmaya başladığı ve ağacın aktif büyüme dönemine girdiği zamanlar idealdir. Bu dönemde özsu akışı güçlü olduğu için aşı yerinin tutma olasılığı artar. Ancak iklim koşullarına göre bu zaman biraz daha kayabilir.
En sık kullanılan aşı tekniklerinden biri kalem aşısıdır. Bu teknikte, üst kısmına aşılanacak portakal çeşidinin sürgününden alınan bir göz veya iki göz içeren bir dal (kalem) hazırlanır. Anaç (portakal ağacının kendisi veya başka bir turunçgil) üzerinde uygun bir kesik yapılır ve hazırlanan kalem bu kesiğe yerleştirilir. Aşı bandı ile sıkıca sarılarak birleştirilir. Bir diğer popüler teknik ise göz aşısıdır. Bunda da anaç üzerinde T şeklinde bir kesik yapılır ve aşılanacak portakal çeşidinin bir gözü bu kesiğe yerleştirilir. Her iki teknikte de amaç, anaç ve aşı kalemi arasındaki iletim demetlerinin birbirine temas ederek kaynaşmasını sağlamaktır.
Aşı Sonrası Bakım: En Önemli Kısım
Aşılama sonrası bakım, yaptığın işin boşa gitmemesi için hayati önem taşır. Aşı yerinin kurumaması ve enfeksiyon kapmaması için aşı bandı nemli tutulmalıdır. Ayrıca anaçtan çıkan ve aşı kalemine rakip olabilecek tüm sürgünler derhal temizlenmelidir. Bu, enerjinin aşı kalemine yönelmesini sağlar.
Aşı yerinin tuttuğunu anlamak için birkaç hafta beklemen gerekir. Aşı kalemindeki gözler şişer, yeşillenir ve büyümeye başlarsa aşı tutmuş demektir. Eğer aşı yerinde kuruma veya kararma görüyorsan, maalesef aşı tutmamış olabilir. Bu durumda yeniden deneme yapabilirsin. Unutma, sabır bu işin olmazsa olmazıdır. İlk denemelerde başarısızlık yaşayabilirsin, bu gayet normaldir. Birkaç denemeden sonra kendi tekniğini de geliştireceğine eminim.
Neden Aşı Yaparız? Meyve Kalitesi ve Dayanıklılık İçin
Aşı yapmanın temel amacı, istediğin portakal çeşidinin özelliklerini, anaçın daha dayanıklı veya toprağa daha iyi uyum sağlayan kök sistemiyle birleştirmektir. Örneğin, yerli bir portakal çeşidi hastalıklara karşı dirençsiz olabilir. Bu durumda, hastalıklara karşı çok daha dayanıklı olan bir anaç üzerine aşılayarak hem çeşidin meyve kalitesini koruyabilir hem de ağacın ömrünü uzatabilirsin.
Ayrıca, bazı portakal çeşitleri belirli toprak tiplerinde veya iklim koşullarında iyi gelişmeyebilir. Doğru anaç seçimi ile bu olumsuzlukların önüne geçilebilir. Örneğin, verimli ama hafif tuzlu topraklarda, tuza karşı daha toleranslı olan turunç veya bazı diğer turunçgil anaçları kullanılabilir. Bu, meyve verimliliğini ve kalitesini doğrudan etkiler. Başarılı bir aşılama ile 7-10 yıl içinde tam verime ulaşan ağaçlar elde edebilirsin. Bu süre zarfında doğru anaç ve kalem seçimi, lezzetli ve bol meyve elde etmenin garantisidir.