Türkiye'de deniz kaplumbağası nesli tükendi mi?
Türkiye'de Deniz Kaplumbağası Nesli Tükendi mi? Endişelenmeyin, Henüz Değil!
Öncelikle hemen konuya girelim: Hayır, Türkiye'de deniz kaplumbağası nesli henüz tükenmedi. Ama evet, durumları kritik ve büyük tehlike altındalar. Yıllardır bu canlıları gözlemleyen, çalışmalarını destekleyen biri olarak şunu net bir şekilde söyleyebilirim: Onları korumak için hepimizin daha fazlasını yapması gerekiyor.
Kritik Durumdaki Türler: Caretta Caretta ve Chelonia Mydas
Türkiye kıyılarında en sık karşılaştığımız deniz kaplumbağası türleri Caretta Caretta (şıpşak veya nauczycı) ve Chelonia Mydas (yeşil deniz kaplumbağası). Bu iki tür de nesli tehlike altında olan türler listesinde yer alıyor. Özellikle üreme alanları olan kumsallarımızda ciddi tehditlerle karşı karşıyalar.
* Üreme Kumsalları: Deniz kaplumbağaları yumurtlamak için belirli kumsallara bağımlıdır. Bu kumsalların bozulması, plansız yapılaşma, ışık kirliliği ve insan yoğunluğu, yumurtlama başarılarını doğrudan etkiliyor. Örneğin, Dalyan (İztuzu Plajı) gibi önemli üreme alanlarımızda yıllardır süren koruma çalışmaları sayesinde belirli bir başarı elde edilmiş olsa da, diğer birçok kumsalda durum iç açıcı değil. Deneyimlerime göre, bir zamanlar gözlemlediğim yumurta bırakma alanlarının daraldığını ve daha fazla insanın bu alanlara giriş yaptığını görmek üzücü.
* Yumurtlama Dönemi: Genellikle Mayıs-Ağustos ayları arasında yumurtlama dönemi başlar. Bu dönemde, geceleri kumsala çıkan dişi kaplumbağaların rahatsız edilmemesi hayati önem taşır. Işıklandırma, motorlu araçlar ve gürültü, dişileri tedirgin edip yumurtlamaktan vazgeçirebilir veya daha az elverişli alanlara yönlendirebilir.
Tehditler Gerçek ve Somut
Deniz kaplumbağalarının karşı karşıya olduğu tehditler sadece teorik değil, bizzat şahit olduğum ve kayıt altına alınan durumlardır.
*Deniz Kirliliği ve Balıkçılık: En büyük tehditlerden biri de deniz kirliliği ve kontrolsüz balıkçılık. Kaplumbağalar, yanlışlıkla ağlara takılarak veya denize atılan plastikleri yiyecek sanıp yiyerek ciddi şekilde zarar görüyorlar. Her yıl binlerce deniz kaplumbağasının balıkçı ağlarına takılarak öldüğü rapor ediliyor. Özellikle büyük trol ağları, denizin dibindeki ekosistemi de bozarak bu canlıların yaşam alanlarını daraltıyor. Tecrübelerime göre, sahilde topladığımız plastik atıkların birçoğunun deniz kaplumbağalarının beslenme alanlarını nasıl kirlettiğine bizzat tanık oldum. Yüksek sayıda plastik poşetin, denizanalarıyla karıştırılarak yendiğini ve ölümcül sonuçlar doğurduğunu biliyoruz. *Kıyı Yapılaşması ve Turizm: Kıyı şeritlerindeki kontrolsüz yapılaşma, bu canlıların yumurtlama ve yuvalama alanlarını yok ediyor. Plajlara kurulan işletmeler, şezlonglar, şemsiyeler ve en önemlisi gece aydınlatmaları, yavruların denize ulaşmasını engelleyen en büyük etkenlerden. Yavrular, doğal olarak en parlak olana doğru yönelirler; kumsaldaki otellerin, restoranların ışıkları onları karaya doğru çekerek güneşin altında ölmesine neden oluyor. Bir zamanlar binlerce yavrunun denize ulaştığını gördüğüm kumsallarda, artık bu sayının onlarda birine indiğini bilmek çok acı.Siz Ne Yapabilirsiniz? Bireysel Katkılar Çok Önemli
Durum ciddi olsa da, her birimizin yapabileceği şeyler var.
* Üreme Alanlarında Dikkatli Olun: Eğer bir deniz kaplumbağası yuvası görürseniz, kesinlikle yaklaşmayın, üzerine basmayın veya etrafını rahatsız etmeyin. Bu alanlar genellikle kumla işaretlenmiş olur. Gece kumsalda ışık kullanmaktan kaçının, fener kullanıyorsanız kırmızı ışık tercih edin.
* Plastik Tüketimini Azaltın: Tek kullanımlık plastikleri hayatınızdan çıkarın. Deniz kaplumbağalarının yiyecek sandığı plastik poşetler, pipetler, plastik bardaklar… Bunları kullanmadığınızda, denize ulaşmasını engellemiş olursunuz. Kendi deniz çantanızı, mataralarınızı kullanın.
* Balıkçılara Destek Verin: Eğer balık tutuyorsanız veya tekneniz varsa, deniz kaplumbağalarını koruyan özel ağlar veya yöntemler kullanmaya özen gösterin. Takılan kaplumbağaları nazikçe kurtarmaya çalışın ve mümkünse en yakın koruma birimine bildirin.
* Bilinçlenin ve Bilinçlendirin: Deniz kaplumbağaları hakkında daha fazla bilgi edinin ve bu bilgiyi çevrenizdekilerle paylaşın. Çevrenizdeki insanların da bu canlıların yaşam mücadelesine ortak olmasını sağlayın.
Unutmayın, bu muhteşem canlılar milyonlarca yıldır bu topraklarda yaşıyorlar. Onların neslinin devam etmesi, bizim onlara karşı sorumluluğumuzdadır. Umarım bu bilgiler, deniz kaplumbağalarına karşı daha bilinçli ve duyarlı olmanıza yardımcı olur.