Hem kabız hem ishal olunur mu?

Hem Kabız Hem İshal Olunur mu? Evet, Hem de Sık Sık!

İçinde bulunduğumuz sindirim sistemi yolculuğunda bazen öyle garip durumlarla karşılaşırız ki, "Bu da ne şimdi?" diye kendi kendimize sorarız. İşte o anlardan biri de hem kabız olup hem de ishal olmak. Evet, yanlış duymadın, bu imkansız gibi görünen durum aslında oldukça sık karşılaşılan bir gerçek. Deneyimlerime göre, bu durum genellikle bağırsaklarımızın bir tür kafa karışıklığı yaşadığını gösterir. Düşünsene, bir an gelip gitmekte zorlanan bir sistem, bir sonraki an ise her şeyi fütursuzca dışarı atmaya çalışan bir hal alabiliyor. Peki, bunun ardında yatan sebepler neler ve biz bu döngüden nasıl kurtulabiliriz?

Bağırsakların Karmaşık Dansı: Neden Böyle Olur?

Bu iki zıt durumun aynı anda veya kısa aralıklarla yaşanmasının birkaç temel nedeni var. İlk akla gelenlerden biri, irritabl bağırsak sendromu (İBS). İBS, bağırsakların çalışma düzenindeki bir bozukluktur ve bu sendromun en belirgin özelliklerinden biri, kabızlık ve ishal ataklarının sırayla gelmesidir. Bu durumdaki bireylerde, bağırsak hareketlerinin hem yavaşlaması hem de hızlanması söz konusu olabilir. Bir gün tuvalette uzun süreler geçirirken, ertesi gün tuvaletten ayrılamayacak hale gelebilirsin. Bu, bağırsakların kasılma ve gevşeme döngüsündeki düzensizlikten kaynaklanır.

Diğer bir önemli sebep ise beslenme alışkanlıklarımız. Özellikle yüksek lifli gıdaları aniden hayatına sokmak veya tam tersine lif alımını tamamen kısmak, bağırsaklarını şaşırtabilir. Örneğin, birdenbire bol miktarda meyve ve sebze yemeye başlamak, ilk başta ishal benzeri etkilere yol açabilirken, yeterli sıvı almadığında bu durum kabızlığa dönüşebilir. Bir de düşün ki, processed gıdalar, aşırı yağlı veya baharatlı yiyecekler de bağırsak florasını bozarak bu düzensizliğe zemin hazırlayabilir. Örneğin, bir gün fast food ağırlıklı beslenmek sindirim sistemini alt üst edebilir.

Ayrıca, bazı enfeksiyonlar da bu durumu tetikleyebilir. Gıda zehirlenmeleri veya viral enfeksiyonlar gibi durumlar, bağırsakların su emilimini bozarak hem kabızlığa hem de ishal ataklarına neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlarda, başlangıçta hızlı dışkılama görülürken, vücut toparlanmaya çalışırken bağırsak hareketleri yavaşlayabilir.

Bu Döngüden Kurtulmak İçin Neler Yapabilirsin?

Deneyimlerime göre, bu döngüden çıkmak için öncelikle kendi vücudunu dikkatle gözlemlemen gerekiyor. Hangi yiyeceklerin seni daha çok etkilediğini not almak, ilk adımdır.

• Beslenmeni Düzenle: Lif alımını yavaş yavaş artır. Birdenbire aşırı lif tüketimi yerine, her gün düzenli olarak meyve, sebze ve tam tahıllar tüketmeye özen göster. Günde en az 8 bardak su içmek, hem kabızlığı önlemeye yardımcı olur hem de sindirimi kolaylaştırır. Sodyum bikarbonat içeren sodalar yerine maden suyu tercih edebilirsin.
• Probiyotiklerden Faydalan: Yoğurt, kefir, turşu gibi fermente gıdalar, bağırsak dostu bakterileri içerir. Bu bakteriler, bağırsak florasını dengelemeye yardımcı olarak hem kabızlık hem de ishal problemlerini azaltabilir.
• Stresten Uzak Dur: Stres, sindirim sistemini doğrudan etkiler. Yoga, meditasyon veya sevdiğin aktivitelere zaman ayırarak stres seviyeni kontrol altında tutmaya çalış.
• Doktoruna Danış: Eğer bu durum uzun süredir devam ediyorsa veya şiddetliyse, mutlaka bir doktora başvur. İBS gibi altta yatan bir durumun olup olmadığını öğrenmek ve doğru tedaviyi almak önemlidir. Doktorun, duruma göre ilaç önerileri veya özel diyet tavsiyelerinde bulunabilir.

Kabızlık ve İshal Arasındaki Bağlantıyı Anlamak

Bağırsakların çalışma prensibi oldukça hassastır. Kabızlık durumunda, dışkı bağırsaklarda daha uzun süre kalır ve bu da sertleşmesine neden olur. Ancak, bu uzun bekleme süreci sırasında bağırsakların içinde biriken gaz veya salgılanan sıvılar, dışkının sert kısımlarını ittirerek kısa süreli ishal ataklarına yol açabilir. Yani, sert dışkının bir kısmı geçtikten sonra, bağırsakta kalan daha yumuşak içerik aniden dışarı atılabilir. Bu, bir nevi “tıkanıklık açıldıktan sonra sel gibi akan su” gibi düşünülebilir. Bu durumun yaşanma sıklığı, kişinin genel sindirim sistemi hassasiyetine ve beslenme alışkanlıklarına göre değişiklik gösterir.