Mevduat faiz hesaplama nasıl yapılır?
Mevduat Faizi Nasıl Hesaplanır?
Mevduat faizi hesaplamanın aslında çok karmaşık bir yanı yok. Temel mantığını anladığında, kendi paranı nasıl değerlendireceğini daha bilinçli yapabilirsin. Gel, deneyimlerime göre bu işin sırrını çözüverelim.
Öncelikle, faiz hesaplamanın temelinde iki ana unsur var: ana para ve faiz oranı. Bir de tabii ki bu paranın bankada ne kadar süreyle kalacağı, yani vade.
- Faiz Oranı: Yıllık Mı, Aylık Mı?
Bankalar genellikle faiz oranlarını yıllık olarak belirtirler. Mesela, banka sana %18 yıllık faiz teklif ediyorsa, bu senin paranı bir yıl boyunca o bankada tuttuğunda ana paran kadar faiz kazanacağın anlamına gelir (tabii stopaj ve vergiler hariç).
Ama dikkat! Eğer paranı 1 yıl değil de 3 aylık vadede değerlendireceksen, o yıllık oranı aylık bazda hesaplaman gerekir. Basitçe yıllık faiz oranını 12'ye bölebilirsin. Eğer banka sana yıllık %18 faiz veriyorsa, aylık faiz oranın yaklaşık olarak %1.5 (%18 / 12 = %1.5) olur.
Örnek: Diyelim ki 10.000 TL paran var ve banka yıllık %20 faiz teklif ediyor. 1 yıllık vadede paranı yatırdın.
Yıllık Kazanç = Ana Para x (Yıllık Faiz Oranı / 100)
Yıllık Kazanç = 10.000 TL x (20 / 100) = 2.000 TL
Eğer bu parayı 6 aylık vadede değerlendirseydin, mantık şöyle işlerdi:
Aylık Faiz Oranı = %20 / 12 = %1.67 (yaklaşık)
6 Aylık Faiz Kazancı = Ana Para x (Aylık Faiz Oranı / 100) x Vade Ayı
6 Aylık Faiz Kazancı = 10.000 TL x (1.67 / 100) x 6 = 1.002 TL (yaklaşık)
- Vadeye Göre Kazanç: Gün Gün Hesap!
Bankalar faizi genellikle günlük olarak hesaplar ve vade sonunda toplu olarak öder. Bu, senin paranı bir gün bile bankada tutsan o günün faizini kazanacağın anlamına gelir. Ancak bazı bankalar faizi aylık olarak da hesaba aktarabilir. Bu durum, sözleşmende belirtilir.
Eğer paranı tam olarak yılın tamamında değil de, diyelim ki 45 gün gibi bir sürede tutacaksan, hesaplama yine aylık faiz oranı üzerinden gider:
Günlük Faiz Kazancı = Ana Para x (Yıllık Faiz Oranı / 100) / 365 (veya bankanın kullandığı gün sayısı)
Belirli Gün Sayısındaki Faiz = Günlük Faiz Kazancı x Gün Sayısı
Örnek: 10.000 TL'n var, yıllık faiz oranı %
- Paranı 45 gün bankada tutmak istiyorsun.
Günlük Faiz Kazancı = 10.000 TL x (24 / 100) / 365 = 6.57 TL (yaklaşık)
45 Günlük Faiz Kazancı = 6.57 TL x 45 = 295.65 TL (yaklaşık)
- Vergi ve Stopaj: Elimize Ne Kalıyor?
İşte burası önemli. Kazandığın faiz üzerinden devlet tarafından bir vergi kesintisi yapılır. Buna stopaj deniyor. Mevduat faizleri için stopaj oranı dönemsel olarak değişebilir. Güncel oranları bankandan veya ilgili mevzuatla öğrenebilirsin.
Bu stopaj, kazandığın brüt faiz tutarından düşülür ve sana net faiz olarak ödenir.
Örnek: Yukarıdaki 10.000 TL'ye 6 aylık vadede kazandığın 1.002 TL faizi ele alalım. Diyelim ki stopaj oranı %15.
Stopaj Tutarı = Brüt Faiz Kazancı x (Stopaj Oranı / 100)
Stopaj Tutarı = 1.002 TL x (15 / 100) = 150.30 TL
Net Faiz Kazancı = Brüt Faiz Kazancı - Stopaj Tutarı
Net Faiz Kazancı = 1.002 TL - 150.30 TL = 851.70 TL
Pratik İpuçları
- Faiz Oranlarını Karşılaştır: Farklı bankaların güncel faiz oranlarını mutlaka karşılaştır. Küçük bir oran farkı bile zamanla önemli kazanç farkı yaratabilir. İnternet bankacılığı siteleri veya karşılaştırma platformları bu konuda işini kolaylaştırır.
- Vadeyi Doğru Seç: Acil ihtiyacın olmayan parayı daha uzun vadeli mevduatlarda değerlendirmek genellikle daha yüksek faiz getirir. Ancak vade sonunu beklemeden paranı çekersen, o ana kadar kazandığın faizden zarar edebilir, hatta ana paranı bile kaybedebilirsin (eğer banka böyle bir şart koyduysa).
- Kazanç Hesaplama Araçlarını Kullan: Bankaların web sitelerinde genellikle "mevduat faiz hesaplama" araçları bulunur. Bu araçlar, senin girdiğin ana para, vade ve faiz oranına göre net kazancını gösterir. Bu, işini çok daha kolaylaştırır.
- Gelişmeleri Takip Et: Faiz oranları piyasa koşullarına göre sürekli değişir. Ekonomik gelişmeler, Merkez Bankası kararları gibi faktörler faiz oranlarını etkiler. Bu nedenle, paranı nereye yatıracağına karar verirken güncel piyasa koşullarını göz önünde bulundur.