Makatta çatlak belirtileri nelerdir?

Makatta Çatlak Belirtileri: Neler Yaşarsın?

Makatta çatlak, yani anal fissür, hepimizin başına gelebilecek ama kimsenin konuşmaktan pek hoşlanmadığı bir durum. Deneyimlerime göre bu sorunun en belirgin ve rahatsız edici belirtisi keskin, bıçak saplanır gibi bir ağrıdır. Özellikle tuvalet sırasında veya sonrasında hissedilen bu ağrı, çoğu zaman ilk dikkat çeken semptomdur. Hatta bazen o kadar şiddetli olur ki, kişi bir sonraki tuvalete gitmekten korkar hale gelebilir. Bu ağrı birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir.

Bir diğer yaygın belirti ise kanama. Genellikle tuvalet kağıdında parlak kırmızı renkte, az miktarda kan görmek mümkündür. Bu kanama genellikle ağrı kadar belirgin olmasa da, fark edildiğinde endişeye yol açabilir. Bazen kanama, çatlağın olduğu bölgenin temizlenmesiyle de ortaya çıkabilir.

Ağrı ve kanamanın yanı sıra, makat bölgesinde kaşıntı ve tahriş hissi de oldukça sık görülür. Çatlak iyileşme sürecindeyken veya hafif iltihaplandığında bu hisler artabilir. Kişi sürekli orayı kaşıma ihtiyacı duyabilir, bu da durumu daha da kötüleştirebilir.

Hatta bazen makatta sertlik veya küçük bir şişlik de hissedilebilir. Bu, genellikle çatlağın etrafındaki dokunun iltihaplanmasından veya bir tür et parçası (skin tag) oluşmasından kaynaklanabilir. Bu durum, çatlağın daha kronikleştiğinin bir işareti olabilir.

Nedenleri ve Nasıl Başlar?

Makatta çatlakların en sık görülen nedeni sert ve kuru dışkılamadır. Kabızlık yaşayan ve tuvalette uzun süre oturan kişilerde bu risk daha yüksektir. Bu durum, makat bölgesindeki hassas cilde zarar vererek küçük bir yırtılmaya neden olur. Örneğin, uzun süre tuvalette telefonla oynamak gibi eylemler, hem kabızlığı tetikleyebilir hem de makat bölgesine fazladan baskı uygulayarak çatlak oluşumunu kolaylaştırabilir.

Dışkılama sırasında aşırı ıkınma da çatlak oluşumunu tetikleyen önemli bir faktördür. Bir araştırmaya göre, düzenli olarak aşırı ıkınan bireylerde anal fissür gelişme riski %50'ye kadar artmaktadır.

Dışkılama dışında, ishal de makatta çatlağa neden olabilir. Sürekli sulu dışkılama, bölgedeki cildi tahriş edebilir ve zayıflatabilir. Kronik ishal yaşayan kişilerde, özellikle ishal atakları sırasında bu durum ortaya çıkabilir.

Bazı durumlarda, doğum sonrası anal bölgedeki travma da çatlaklara yol açabilir. Normal doğum sırasında makat bölgesine uygulanan baskı ve gerilme, küçük yırtılmalara neden olabilir.

Ne Yapmalı? Pratik Öneriler

Deneyimlerime göre, makatta çatlakla başa çıkmanın en etkili yollarından biri lifli gıdaları bol tüketmektir. Günde en az 25-30 gram lif almak, dışkının yumuşak olmasına yardımcı olur. Sebze, meyve, tam tahıllar ve kurubaklagiller bu konuda harikadır. Örneğin, bir porsiyon sebze çorbası veya bir kase yulaf ezmesi harika bir başlangıç olabilir.

Bol su içmek de en az lif kadar önemlidir. Günde en az 2-2.5 litre su tüketmek, bağırsak hareketlerini düzenler ve dışkının daha kolay atılmasını sağlar. Suyu sadece susadığınızda değil, gün içine yayarak içmeyi alışkanlık haline getirin.

Tuvalet alışkanlıklarınızı düzenlemek de çok önemlidir. Dışkılama ihtiyacı hissettiğinizde ertelemeyin ve tuvalette uzun süre oturmaktan kaçının. Telefon, kitap gibi dikkatinizi dağıtacak şeyleri yanınıza almayın. Tuvalette geçireceğiniz süreyi en aza indirmeye çalışın.

Ve tabii ki, bölgeyi temiz tutmak ama nazik davranmak. Tuvalet sonrası temizlikte sertçe silmek yerine, ılık su ile yıkamak veya yumuşak tuvalet kağıtları kullanmak daha iyidir. Hatta bazı durumlarda, ılık oturma banyoları yapmak da rahatlama sağlayabilir. Bir leğene veya küvetinize ılık su doldurup 15-20 dakika oturmak, kasların gevşemesine ve iyileşme sürecinin hızlanmasına yardımcı olabilir.

Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

Eğer belirtiler birkaç hafta içinde düzelmezse, bir proktoloji uzmanına veya genel cerraha başvurmak en doğrusudur. Kendi başınıza uyguladığınız yöntemler işe yaramıyorsa veya kanama miktarı artarsa, kesinlikle bir doktorla görüşmelisiniz. Bazen makat çatlakları başka ciddi sorunların belirtisi olabilir. Doktorunuz, durumunuzu değerlendirerek size en uygun tedavi yöntemini önerecektir. Bu tedavi, ilaç tedavisinden, lazer uygulamalarına veya nadiren de olsa cerrahi müdahaleye kadar değişebilir.