🗞️ Manisa Haber

Alt nasıl yazılır TDK?

16 Haziran 2025 Manisa Haber

Alt Nasıl Yazılır TDK Kurallarına Göre: Pratik Rehber

Alt kelimesinin doğru yazımı konusunda TDK (Türk Dil Kurumu) belirli kurallara sahip. Bu kuralları bilmek, hem yazım yanlışlarından kaçınmanı sağlar hem de dilimizi doğru kullanmana yardımcı olur. Deneyimlerime göre, birçok insan "alt" kelimesini kullanırken veya birleşik kelime oluştururken tereddüt yaşıyor. Gelin, bu konuyu somut örneklerle netleştirelim.

  1. "Alt" Kelimesinin Tek Başına Yazımı

Alt kelimesi, Türkçede başlı başına bir kelimedir ve TDK'nin güncel sözlüğünde ayrı olarak yazılır. Herhangi bir ek almadığında veya birleşik kelime oluşturmadığında daima tek başına ve bitişik olarak yazılmalıdır.

Örnekler:

  • Masanın altı boştu.
  • Kıyafetinin altına ne giydi?
  • Üst katın altında kimse yoktu.

  1. Birleşik Kelimelerde "Alt" Kullanımı

Burada işler biraz daha renkleniyor. "Alt" kelimesi, bir başka kelimeyle birleşerek yeni bir anlam oluşturduğunda bitişik mi yoksa ayrı mı yazılacağı konusunda dikkatli olmak gerekiyor.

Bitişik Yazılanlar:

Eğer "alt" kelimesi, asıl kelimeyle birleşerek yeni bir anlam oluşturuyorsa ve bu birleşme sonucunda ikincil bir kelime ortaya çıkıyorsa, bu kelimeler bitişik yazılır. Bu durum, TDK'nin Türkçe Sözlük'ünde de doğrulanabilir.

Örnekler:

  • Altgeçit: Yerin altından geçen yol.
  • Altyazı: Filmlerde veya videolarda konuşmaların metin olarak gösterilmesi.
  • Altınbaşak: Bir bitki türü. (Burada "altın" ve "başak" kelimelerinin birleşimi sonucu yeni bir ad oluşmuştur.)
  • Altmış: Sayısal değer olarak
    1. (Bu gibi sayılarda da durum aynıdır.)

Ayrı Yazılanlar:

Ancak, "alt" kelimesi bir kelimenin sadece fiziksel olarak alt kısmını ifade ediyorsa ve yeni bir anlam oluşturmuyorsa, ayrı yazılır.

Örnekler:

  • Koltuk altı: Koltuğun hemen altındaki bölge. (Burada "koltuk" ve "alt" ayrı anlamlar taşır, birleşince yeni bir terim oluşmaz.)
  • El altı: Bir şeyin elle tutulabilir, hemen ulaşılabilir olduğu durum.
  • Göbek altı: Vücudun göbek kısmının altı.
  • Banka altı: Bankanın altı.

Pratik İpucu: Birleşen kelimelerin tek başına anlamı var mı? Eğer yeni bir kelime türetiliyorsa (örn. altgeçit bir şeyin altından geçen yol, kendi başına bir yapı), bitişik yazmak daha olasıdır. Eğer sadece fiziksel bir konumu belirtiyorsa (örn. masanın altı), ayrı yazılır.

  1. "-lık" Ekiyle Kullanımı

Türkçede "-lık" eki, bir yer veya bir amaç belirten kelimelerle birleşebilir. "Alt" kelimesiyle "-lık" eki birleştiğinde de bu durum geçerlidir.

Örnekler:

  • Altlık: Genellikle masa, tencere gibi eşyaların altına konulan koruyucu nesne. TDK'ye göre bitişik yazılır.
  • Çaydanlığın altlığı kaybolmuştu.

Bu tür kullanımlarda, kelimenin bütünleşmiş bir anlam taşıyıp taşımadığını kontrol etmek önemlidir. "Altlık" tek başına anlamlı bir eşyayı ifade ettiği için bitişik yazılması doğru kabul edilir.

  1. Sayılarla Kullanımı

Yukarıda da değindiğim gibi, "alt" kelimesi sayıların yazımında da karşımıza çıkar.

  • Altı (6)
  • On altı (16)
  • Yirmi altı (26)

Bu tür sayısal ifadelerde, "altı" kelimesi her zaman bitişik yazılır.

Örnek Cümle: Masada tam altı kişi vardı.

Bu basit kuralları akılda tutarak, "alt" kelimesinin yazımında hata yapma olasılığını önemli ölçüde azaltabilirsin.