Makale internet Kaynakçası nasıl yazılır?
Makale İnternet Kaynakçası Yazma Rehberi
Makalelerinde kullandığın internet kaynaklarını doğru ve etkili bir şekilde listelemek, hem çalışmanın güvenilirliğini artırır hem de okuyucunun bilgiyi teyit etmesini sağlar. Deneyimlerime göre bu süreç, gözünde büyüttüğün kadar karmaşık değil. İşte sana adım adım pratik bir rehber.
- Kaynak Seçimi: Güvenilirliğin Temeli
Her bulduğun internet sitesini kaynak gösterme. Özellikle akademik çalışmalarda, resmi kurumların web siteleri (örneğin, TÜBİTAK, üniversiteler, bakanlıklar), saygın haber kuruluşlarının arşivleri (örneğin, BBC, Reuters, Anadolu Ajansı) ve hakemli dergilerin online versiyonları (erişimin varsa) öncelikli tercih olmalı. Vikipedi gibi ansiklopediler, başlangıç için iyi bir fikir tarama aracı olabilir ancak doğrudan kaynak olarak göstermekten kaçın. Oradaki bilgiyi, altındaki referanslardan teyit ederek başka bir kaynaktan almalısın.
Örnek vermek gerekirse, bir sağlık makalesi yazıyorsun ve bir istatistiğe ihtiyacın var. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) web sitesinde bulduğun bir rapor veya Sağlık Bakanlığı'nın açıkladığı veriler, güvenilir birer kaynaktır. Bir blog yazısı veya kişisel bir web sitesi ise, bilgi doğruluğu konusunda şüphe uyandırabilir.
- Kaynakça Formatı: Tutarlılık Anahtar
En sık karşılaşılan kaynakça formatlarından biri APA (American Psychological Association) stilidir. Ancak çalıştığın kurumun veya yayıncının belirlediği özel bir format varsa, ona uyman gerekir. Genel olarak, bir internet kaynağını kaynakçana eklerken şu bilgilere yer vermen istenir:
- Yazar Adı Soyadı (veya Kurum Adı): Eğer bir yazar adı varsa, önce soyadı, sonra adı yazılır. Kurumsal bir kaynaktaysa, kurumun adı belirtilir.
- Yayın Tarihi: Makalenin veya sayfanın yayınlandığı yıl. Gün ve ay da belirtiliyorsa eklenir.
- Sayfa veya Makale Başlığı: Kaynağın tam başlığı.
- Erişim Adresi (URL): Kaynağın internetteki tam adresi.
- Erişim Tarihi: Kaynağa en son ne zaman ulaştığını belirtmek önemlidir, çünkü internetteki içerikler zamanla değişebilir.
Örnek bir APA formatı şöyle görünebilir:
Yazar Soyadı, Adı. (Yıl, Gün Ay). Makale Başlığı. Erişim Tarihi: Gün Ay Yıl, URL
Örnek:
Kaya, Ahmet. (2023, 15 Mart). Yapay Zekanın Güncel Gelişmeleri. Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2024, https://www.example.com/yapay-zeka-gelismeleri
Eğer bir kurum kaynak ise:
Kurum Adı. (Yıl). Rapor veya Sayfa Başlığı. Erişim Tarihi: Gün Ay Yıl, URL
Örnek:
Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). İnternet Kullanım Araştırması. Erişim Tarihi: 20 Nisan 2024, https://www.tuik.gov.tr/internet-kullanim-raporu
- Kaynakçayı Güncel Tutmak: Bir Süreçtir
Makale yazım süreci boyunca karşılaştığın her yeni internet kaynağını anında kaynakçana eklemeyi alışkanlık haline getir. Bunu yapmazsan, sonradan tüm linkleri ve bilgileri toplamak hem zaman alıcı hem de hataya açık bir hale gelir. Ben genellikle bir not defteri veya dijital bir belge (örneğin, Google Docs veya Evernote) kullanarak, bulduğum her kaynağın temel bilgilerini (yazar, tarih, başlık, URL) hemen kaydederim. Bu, hem düzenli kalmanı sağlar hem de son dakika paniklerini önler.
Makaleni bitirdikten sonra, kaynakçandaki tüm linkleri tekrar kontrol et. Bozuk linkler (404 hatası verenler) veya artık erişilemeyen sayfalar, çalışmanın güvenilirliğini zedeler. Eğer bir link artık çalışmıyorsa, onu kaynakçadan çıkarabilir veya mümkünse Wayback Machine gibi arşiv sitelerinden eski halini bulmaya çalışabilirsin. Ancak bu ekstra bir adımdır ve her zaman mümkün olmayabilir.
- Özel Durumlar ve İpuçları
- Video Kaynakları: YouTube veya Vimeo gibi platformlardaki videoları kaynak gösterirken, kanal adını, video başlığını, yüklenme tarihini ve URL'yi eklemelisin.
- Sosyal Medya: Çok sık tercih edilmese de, resmi bir duyuru veya açıklama için Twitter gibi platformlardaki gönderileri kaynak gösterebilirsin. Gönderiyi paylaşan hesabın adını, kullanıcı adını, gönderi tarihini ve URL'sini belirtmelisin.
- Kullanılmayan Bilgi: Kaynakçanda sadece makalende doğrudan atıfta bulunduğun (mention ettiğin) kaynakları listele. Sadece "bakmış olmak için" eklediğin kaynaklar, kaynakçanı gereksiz yere uzatır ve kafa karıştırır.
- Online Kitaplar: Eğer bir kitabın online versiyonunu kullandıysan, yazar, yıl, kitap başlığı, yayıncı bilgileriyle birlikte URL'yi eklemeyi unutma.
Unutma, iyi bir kaynakça, senin araştırmanın derinliğini ve özenini gösterir. Bu sadece bir formalite değil, aynı zamanda okuyucuya karşı bir sorumluluktur.