Ifrat ve tefrit ne demek?
İfrat ve Tefrit: Aşırı Uçlardan Sakınmak
Merhaba! Hayatta dengeyi bulmak, özellikle de kendi davranışlarımızda bunu başarmak bazen zorlayıcı olabilir. İşte tam da burada ifrat ve tefrit kavramları devreye giriyor. Basitçe söylemek gerekirse, ifrat bir şeyi aşırıya kaçmak, fazlasına gitmek demek. Tefrit ise tam tersi, bir şeyden eksik kalmak, gereğinden az yapmak veya hiç yapmamak. Bu ikisi de aslında birer aşırılıktır ve sağlıklı bir yaşam sürmemizi engeller.
Aşırı Çalışmanın Tuzağı: İfrat
Deneyimlerime göre, hepimiz zaman zaman ifrata düşebiliyoruz. Örneğin, işle ilgili bir konuda haftada 60 saatin üzerinde çalışmak eğer bu durum sağlığımızı, sosyal hayatımızı ve kişisel gelişimimizi olumsuz etkiliyorsa, kesinlikle bir ifrat örneğidir. Bu, verimliliği artırmak yerine tükenmişliğe yol açabilir. Vücudumuzun belirli bir kapasitesi var; sürekli olarak sınırlarını zorlarsak, performansımız düşer, hata oranımız artar. 2019'da yapılan bir araştırmaya göre, haftada 55 saatten fazla çalışanların kalp hastalığı riskinin, haftada 35-40 saat çalışanlara göre %13 daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bu, sadece fiziksel değil, zihinsel olarak da yıpratıcıdır. Odaklanma süreniz kısalır, karar verme yeteneğiniz zayıflar ve yaratıcılığınız körelir.
Pratik İpucu:
- Zaman Bloklama: Gün içinde çalışma saatlerini net bir şekilde belirle. Molaları da bu bloklara dahil et. 25 dakika çalışma, 5 dakika mola gibi Pomodoro tekniği işe yarayabilir.
- "Hayır" Demeyi Öğren: Herkese ve her şeye evet demek, kendi sınırlarını aşmana neden olabilir. Gerçekten yapamayacağın veya enerjinin yetmeyeceği durumlarda nazikçe "hayır" demeyi bilmelisin.
- Tatil ve Dinlenme Hakkı: Yıllık izinlerini kullanmaktan çekinme. Kısa molalar bile zihinsel ve fiziksel olarak yenilenmene yardımcı olur. Örneğin, her 3-4 ayda bir küçük bir kaçamak yapmak büyük fark yaratabilir.
Beklentileri Karşılamamak: Tefrit
İfrat kadar tehlikeli olmasa da, tefrit de hayatımızı olumsuz etkileyebilir. Tefrit, bir sorumluluktan kaçmak, gereken çabayı göstermemek veya bir durumu hafife almak olarak karşımıza çıkar. Örneğin, önemli bir projeye sadece %20'lik bir eforla yaklaşmak ve bunun sonucunda kötü bir sonuç almak tefrittir. Bu, öğrenme fırsatlarını kaçırmak, gelişimimizi durdurmak ve potansiyelimizi tam olarak kullanamamak anlamına gelir. Kendimize koyduğumuz hedeflere ulaşamamak, motivasyonumuzu düşürebilir. Bir dilde akıcı olmak istiyorsan, günde sadece 5 dakika çalışmak veya hiç çalışmamak tefrittir. Bu şekilde, hedefe ulaşman yıllar sürebilir, hatta imkansız hale gelebilir.
Pratik İpucu:
- Küçük Adımlarla Başla: Hedeflerin büyükse, onları daha küçük, yönetilebilir parçalara böl. Örneğin, her gün 15 dakika egzersiz yapmak, bir saat yapmaya çalışmaktan daha sürdürülebilir.
- Hesap Verebilirlik Ortağı: Bir arkadaşınla veya aile üyenle birlikte hedeflerini paylaş. Birbirinizi motive etmek ve hesap verebilir kılmak, tefritten uzak durmana yardımcı olur.
- Geri Bildirim Al: Yaptığın işler hakkında güvendiğin kişilerden geri bildirim iste. Bu, eksiklerini görmene ve nerede daha fazla çaba göstermen gerektiğini anlamana yardımcı olur.
Dengeyi Bulmak: Ne İfrat Ne Tefrit
İdeal olan, bu iki aşırı uçtan kaçınarak orta yolu bulmaktır. Bu, her durum için geçerlidir: iş, sağlık, ilişkiler, kişisel gelişim... Örneğin, sağlıklı beslenmek harika bir şey. Ancak bu, sadece salata yiyerek ve diğer tüm lezzetlerden uzaklaşarak aşırı kısıtlayıcı bir diyet uygulamak anlamına gelmemeli (bu bir ifrat). Aynı şekilde, sağlıklı beslenmeyi tamamen boşverip her gün abur cubur yemek de tefrittir. Dengeli bir yaklaşım, besleyici gıdaları tüketirken arada sırada keyif aldığın şeyleri de ölçülü bir şekilde hayatına dahil etmektir. Bu dengeyi bulmak, sürdürülebilir bir yaşam tarzının anahtarıdır. Deneyimlerime göre, bu dengeyi yakalayan insanlar hem daha mutlu hem de daha üretken oluyorlar.
Pratik İpucu:
- Kendini Tanı: Hangi alanlarda ifrata veya tefrite daha yatkın olduğunu fark et. Bu farkındalık, ilk adımdır.
- Esnek Ol: Hayat sürekli değişir. Planlarını ve alışkanlıklarını da bu değişimlere göre esnetebilmelisin. Bir gün yoğun çalışman gerekiyorsa, bunu telafi etmek için ertesi gün daha dinlenmiş olabilirsin.
- Sürekli Değerlendir: Yaptıklarını düzenli olarak gözden geçir. "Şu an ne kadar çaba gösteriyorum?", "Bu durum beni yıpratıyor mu yoksa eksik mi kalıyorum?" gibi sorular sormak, yolunda olup olmadığını anlamana yardımcı olur.