1 Balkan Savaşının sebepleri nelerdir?
- Balkan Savaşı'nın Nedenleri: Neden Birbirine Girdiler?
Balkan Savaşları'nın kökenine indiğimizde, aslında hiç de karmaşık olmayan ama birbiriyle sıkı sıkıya bağlı birkaç temel neden görüyoruz. Deneyimlerime göre, bu savaşlar ani bir patlamadan çok, uzun süredir biriken gerilimlerin bir sonucu olarak ortaya çıktı.
Milliyetçiliğin Yükselişi ve Osmanlı'nın Zayıflaması
- yüzyıl, Avrupa'da milliyetçiliğin altın çağıydı diyebiliriz. Osmanlı İmparatorluğu, uzun yıllar boyunca farklı halkları bir arada tutmayı başarmıştı. Ancak bu halklar kendi bağımsızlıklarını ilan etmeye başladılar. Balkanlar'daki Sırplar, Bulgarlar, Yunanlar ve diğer uluslar, kendi ulusal devletlerini kurma hayaliyle yanıp tutuşuyorlardı.
* Örnek: 1878'deki Berlin Antlaşması sonrası Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsızlıklarını kazandı. Bulgaristan ise özerk bir prenslik haline geldi. Bu, diğer uluslar için de bir ilham kaynağı oldu.
* Rakamlar: 1878'den 1912'ye kadar geçen sürede Balkanlar'daki Osmanlı toprakları sürekli daralıyordu. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, ordusunu modernleştirme ve devleti yeniden yapılandırma çabalarına rağmen, iç karışıklıklar ve dış baskılarla oldukça zayıflamış durumdaydı.
Büyük Güçlerin Balkanlardaki Çıkarları
O dönemde Avrupa'nın büyük güçleri, özellikle Rusya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İngiltere ve Fransa, Balkanlar'da kendi çıkarlarını korumaya çalışıyorlardı. Rusya, Slav halklarıyla olan bağları nedeniyle bölgede etkisini artırmak istiyordu. Avusturya-Macaristan ise Rusya'nın bölgedeki nüfuzunu dengelemek ve kendi imparatorluğundaki Slav milliyetçiliğini kontrol altında tutmak için buradaydı. İngiltere ve Fransa ise Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasıyla oluşacak boşluğu ve Rusya'nın Akdeniz'e inme potansiyelini kendi çıkarları açısından değerlendiriyorlardı. Bu durum, Balkan devletlerinin birbirleriyle olan çatışmalarını daha da karmaşık hale getiriyordu. Herkes kendi çıkarına uygun bir denge arayışındaydı.
Balkan Devletlerinin Saldırgan Tutumu ve Toprak Talepleri
Balkan devletleri, Osmanlı'nın zayıflığından faydalanarak kaybettikleri toprakları geri almak ve daha da önemlisi, kendi ulusal kimliklerine uygun büyük devletler kurmak istiyorlardı. Örneğin, Bulgaristan'ın hem Makedonya'da hem de Trakya'da büyük iddiaları vardı. Yunanistan Ege Adaları'nı ve kuzeydeki bölgeleri, Sırbistan ise Bosna-Hersek ve Makedonya'yı hedefliyordu. Bu karşılıklı toprak talepleri ve yayılmacı emeller, kaçınılmaz olarak bir çatışma zeminini hazırladı.
* Pratik Öneri: Tarihi olayları anlamak için, o dönemin aktörlerinin motivasyonlarını anlamak çok önemlidir. Balkan liderlerinin kendi halkları ve gelecekleri için ne hayal ettiklerini düşündüğünde, bu savaşların neden kaçınılmaz hale geldiğini daha iyi kavrayabilirsin.
Balkan Birliği'nin Oluşumu ve Osmanlı'ya Karşı Harekete Geçiş
Tüm bu gerilimler, sonunda birleşmelerine yol açtı. 1912 yılında Balkan devletleri (Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ) bir araya gelerek Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir ittifak oluşturdular. Bu ittifakın temel amacı, Osmanlı'nın Avrupa'daki topraklarını tamamen ele geçirmek ve Balkanlar'ı Balkan halklarına bırakmaktı. Balkanlar'daki bu birlik, Osmanlı'nın daha önceki iç sorunları ve zayıflığı göz önüne alındığında, savaşın fitilini ateşleyen son önemli adımdı. Bu, adeta bir domino etkisi gibiydi; bir ülke diğerine baktı ve "evet, şimdi tam zamanı" dedi.